طراحی مدل تعاملی فرهنگ سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی و تأثیر آن بر اثربخشی سازمانی با میانجی‌گری مدیریت دانش

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه مدیریت بازرگانی، دانشگاه سمنان، ایران

2 کارشناس‌‌ارشد، مدیریت بازرگانی، دانشگاه سمنان، ایران

3 کارشناس‌‌ارشد، مدیریت کارآفرینی، دانشگاه سمنان، ایران

چکیده

این مطالعه نقش میانجی مدیریت دانش را در ارتباط بین فرهنگ و رفتار شهروندی سازمانی با اثربخشی سازمان بررسی می‌کند. این پژوهش از نظر هدف کاربردی است [j1] و از حیث روش توصیفی است. نمونة آماری پژوهش حاضر 148 نفر از کارکنان شرکت ملی گاز در شهر تهران است که به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه است که روایی و پایایی آن بررسی شد. فرضیه‌های پژوهش به روش مدل‌سازی معادلات ساختاری آزمون شد. نتایج نقش میانجی‌ مدیریت دانش را در رابطة بین فرهنگ با اثربخشی سازمانی، و رفتار شهروندی سازمانی با اثربخشی سازمانی تأیید کرد. حال آن‌که این نقش در مقایسه با ارتباط مستقیم بین متغیرهای یادشده چندان ملموس نبود. این مقاله یافته­‌های جدیدی را به متون نظری مدیریت دانش می‌‌افزاید و بر اهمیت نقش تعاملی فرهنگ و رفتار شهروندی سازمانی بر اثربخشی سازمانی تأکید می‌‌کند.
 

کلیدواژه‌ها


 د.
 
1. حسینی، س. م، دانایی فرد، ح. (1391). تأثیر رفتار شهروندی سازمانی بر تسهیم دانش: مطالعه نقش میانجی فرهنگ سازمانی. فصلنامه علوم مدیریت ایران. 7(28)، 130-109.
2. حسنقلی پور، ط، عابدی جعفری، ح، خطیبیان، ن. (1388).  سنجش سطح بلوغ مدیریت دانش در سازمان‌ها از طریق یک مدل بلوغ توسعه یافتة مدیریت دانش، فصلنامة علوم مدیریت ایران، 4(14)، 148-121.
3. دانش فرد، ک، شهابی‌نیا، س. (1389). بررسی رابطه بین فرهنگ سازمانی و استقرار مدیریت دانش. فصلنامه مدیریت، 7(17)، 10-1.
4. سبحانی نژاد، م، یوزباشی، ع، شاطری، ک. (1389). رفتار شهروندی سازمانی. تهران: نشر یسطرون.
5. علیزاده، م، شهرانی، عباس. (1387). تبیین نقش فرهنگ سازمانی در رفتار شهروندی سازمانی. اولین کنفرانس ملی رفتار شهروندی سازمانی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران.
6. مومنی، م، فعال قیومی، ع. (1389). تحلیل‏های آماری با استفاده از SPSS. تهران: کتاب نو.
7. Allameh, S. M., Zare, S. M., & davoodi, S. M. R. (2010). Examining the Impact of KM Enablers on Knowledge Management Processes, Procedia Computer Science, 3, 1211-1223.
8. Allameh, M., Zamani, M., & Davoodi, S. M. R. (2011). The relationship between organizational culture and knowledge management: (A case study: Isfahan University). Procedia Computer Science, 3, 1224-1236
9. Argote, L., & Ingram, P. (2000). Knowledge transfer: A basis for competitive advantage in firms. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 82(1), 150-169.
11. Chiang, C. F., & Hsieh, T. S. (2012). The impacts of perceived organizational support and psychological empowerment on job performance: The mediating effects of organizational citizenship behavior. International Journal of Hospitality Management, 31, 180–190.
12. Choo, C. W. (2013). Information culture and organizational effectiveness. International Journal of Information Management, 33(5), 775-779
13. Cope, R., Cope, R., & Root, T. (2007). Effective project Management: A knowledge management and organizational citizenship behavior approach. Journal of Business and Economics Research, 5(9), 53-62.
14. Daft, R. L. (1995). Organizational theory and design. St. Paul: West Publishing.
 
15. Davenport, T. H., & Prusak, L. (1998). Working knowledge: how organizations manage what they know. Boston: Harvard Business School Press.
16. Denison, D. R. (1990). Corporate culture and organizational effectiveness. New York: Wiley.
17. Fey, C. F., & Denison, D. R. (2003). Organizational culture and effectiveness: can American theory be applied in Asia? Organization Science, 14(6), 686–706.
18. Gold, A. H., Malhotra, A., & Segars, A. H. (2001). Knowledge management: an organizational capabilities perspective. Journal of Management Information Systtem,18(1), 185–214.
19. Hair, J. F., Anderson, R. E., Tatham, R. L., & Black, W. C. (1998). Multivariate Data Analysis, (5thEdition). Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
20. Khodabakhshzadeh, S., Khodabakhshzadeh, T., Khodabakhshzadeh, S., & Tahamtan, I. (2014). Knowledge Management in the Petroleum Industry of Iran. Journal of Information & Knowledge Management, doi: 10.1142/S0219649214500166.
21. King, K., & McGrath, S. (2004). Knowledge for development? Comparing British, Japanese, Swedish and World Bank aid. London: Zed Books.
22. Katsikea, E., Theodosiou, M., Perdikis, N., & Kehagias, J. (2011). The effects of organizational structure and job characteristics on export sales managers’ job satisfaction and organizational commitment. Journal of World Business,46, 221-223.
23. Lau, A., & Tsui, E. (2009). Knowledge management perspective on e-learning effectiveness. Knowledge-Based Systems, 22(4), 324-325
24. Lee, H., & Choi, B. (2003). Knowledge management enablers, process, and organizational performance: an integrative view and empirical examination. Journal of Management Information System, 20(1),179–228.
25. Lia, S., Chang, J., Cheng, S., & Kou, S. (2004). Employee relationship and knowledge sharing: A case study of a Taiwanese finance and securities firm. Knowledge Management Research and Practice, 2, 24-34.
26. Lin, C. P. (2008). Clarifying the relationship between organizational citizenship behaviors, gender, and knowledge sharing in workplace organiations in Taiwan. Journal of Business Psychology, 22, 241-250.
27. López-Nicolás, C., & Merono-Cerdán, Á. L. (2011). Strategic knowledge management, innovation and performance. International Journal of Information Management, 31(1), 502- 509.
28. McEvily, S., & Chakravarthy, B. (2002). The persistence of knowledge-based advantage: an empirical test for product performance and technological knowledge. Strategic Management Journal, 23, 285–305.
29. Mueller, J. (2014). A specific knowledge culture: Cultural antecedents for knowledge sharing between project teams. European Management Journal, 32(2), 190-202.
30. Organ, D. W. (1988), Organizational Citizenship Behavior: the Good Soldier Syndrome. Lexington, MA: Lexington Books.
31. Organ, D. W., Podsakoff, P. M. & MacKenzie, S B. (2006), Organizational citizenship behavior: Its nature, antecedents, and consequences. , CA: Sage, Thousand Oaks.
 
32. Paine, J. B., & Organ, D. W. (2000) The cultural matrix of organizational citizenship behavior: some preliminary conceptual and empirical observations. Human Resource Management Review, 10, 45-59.
33. Podsakoff, N. P., Whiting, S. W., Podsakoff, P. M. & Blume, B. D. (2009). Individual- and organizational-level consequences of organizational citizenship behaviors: a meta-analysis. Journal of Applied Psychology, 94(1), 122–141.
34. Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B., Moorman, R. H., & Fetter, R. (1990). Transformational leader behaviors and their effects on followers’ trust in leader, satisfaction, and organizational citizenship behaviors. The Leadership Quarterly, 1(2), 107– 142.
35. Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B., Paine, J. B., & Bachrach, D. G. (2000). Organizational citizenship behaviors: a critical review of the theoretical and empirical literature and suggestions for future research. Journal of Management, 26(3), 513–563.
36. Rowley, J. (2001). Knowledge management in pursuit of learning: the learning with knowledge cycle. Journal of Information Science, 27(4),227–237.
37. Safui, M. A., Badi, M. (2013). The effect of operational service quality and customer satisfaction regarding organizational citizenship behavior and brand equity in the banking industry. Asian Journal of Research in Marketing, 2(4), 1-24.
38. Schein, E. H. (1985). Organizational culture and leadership: a dynamic view. San Francisco, CA: Jossey-Bass.
39. Soliman, F., & Spooner, K. (2000). Strategies for implementing knowledge management: role of human resource management. Journal of Knowledge Management. 4(4):337–345.
40. Story, J., & Barnett, E. (2000). Knowledge management initiatives: Learning from Failure. Journal of Knowledge Management, 4(2), 145-156.
41. Wasko, M. M., & Teigland, R. (2004). Public goods or virtual commons? Applying theories of public goods, social dilemmas, and collective action to electronic networks of practice. Journal of Information Technology Theory and Application, 6(1), 25-41.
42. Yu, C-P., & Chu, T-H. (2007). Exploring knowledge contribution from an OCB perspective. Information & Management, 44(3), 321-331.
43. Zheng, W., Yang, B., & McLean, G. N. (2010). Linking organizational culture, structure, strategy, and organizational effectiveness: Mediating role of knowledge management. Journal of Business Research, 63, 763–771.