بررسی و تحلیل نقش قابلیت‌های فردی منابع انسانی در ایجاد مزیت رقابتی؛ به‌کارگیری مدل VRIO

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، پردیس فارابی دانشگاه تهران، ایران

2 دانشیار، پردیس فارابی دانشگاه تهران، ایران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد، پردیس فارابی دانشگاه تهران، ایران

چکیده

نهادهای موفق در قرن بیست‌ویکم، لزوم توجه به منابع انسانی، به عنوان منبعی مهم برای دستیابی به مزایای رقابتی پایدار و ثبات حضور در بازارهای بین‌المللی را درک کرده‌اند. بر این اساس، مقالة حاضر پس از شناخت قابلیت‌های فردی منابع انسانی، به دنبال بررسی و تحلیل نقش منابع انسانی و قابلیت‌های فردی آنان در ایجاد مزیت رقابتی بر اساس رویکرد مبتنی بر منابع، با به‌کارگیری چارچوب VRIO است. به منظور تحلیل نقش منابع سازمانی در ایجاد مزیت رقابتی، یکی از مدل‌هایی که مدنظر پژوهشگران قرار گرفته است، چارچوب VRIO است که توسط بارنی معرفی شده است. زیربنای اصلی این چارچوب، رویکرد مبتنی بر منابع است و نقش منابع سازمانی، به منظور کسب مزیت رقابتی پایدار، تحلیل می‌شود. جامعة مورد بررسی در این تحقیق، همة کارشناسان و مدیران یک شرکت بیمة خصوصی را دربرمی‌گیرد. به منظور سنجش و تحلیل قابلیت‌های فردی منابع‌انسانی و نقش آن در ایجاد مزیت رقابتی، پرسشنامه‌ای با به‌کارگیری چارچوب یادشده طراحی شد و در اختیار 150 نفر از اعضای جامعة آماری قرار داده شد. برای تحلیل داده‌های حاصل از پرسشنامه، آزمون تی تک نمونه و نرم‌افزار SPSS به‌کار گرفته شد. یافته‌ها نشان داد قابلیتهای فردی منابع انسانی به خلق مزیت رقابتی موقت برای شرکت منجر می‌شوند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


 

1. ابوالعلائی، بهزاد؛ و غفاری، عباس (1385). مدیران آینده (مبانی نظری و تجارب عملی برنامه‌های استعدادیابی و جانشین‌پروری مدیران). چاپ اول، تهران، سازمان مدیریت صنعتی.
2. امیرکبیری، علیرضا (1381). مدیریتاستراتژیک. چاپ دوم، تهران، نشر نگاه دانش.
3. جزنی، نسرین؛ طاهری، نادر؛ ابیلی، خدایار (1389). «تدوین راهبردهای توسعة منابع انسانی با رویکرد توسعة دانش کارکنان». فصل‌نامة مطالعات مدیریت راهبردی، شمارة 2، صفحات 29-15.
4. حاجی‌پور، بهمن؛ مؤمنی، مصطفی (1388). «بازشناسی رویکرد منبع‌محور نسبت به منابع سازمان و مزیت رقابتی پایدار، مورد مطالعه: شرکت تولیدی ساران». اندیشة مدیریت راهبردی، سال سوم، شمارة 1، صفحات 77-102.
5. حمیدی‌زاده، محمدرضا؛ حسین‌زاده، معصومه (1387). «طراحی مدل تعیین شایستگی‌های محوری سازمانی (موردکاوی: شرکت ایران خودرو)». چشم‌انداز مدیریت، شمارة 29، صفحات 30-5.
6. درگاهى، حسین؛ علیپور فلاح‌پسند، محمدحسن؛ حیدرى قره‌بلاغ، هادی (1386). «ارائة مدل شایستگى در توسعة منابع انسانى». راهبرد یاس، شمارة 23، صفحات 113-91.
7. دیانتی، محمد؛ عرفانی، مریم (1388). «شایستگی؛ مفاهیم و کاربردها». نشریة تدبیر، شمارة 206، صفحات 19-14.
8. شجاعی، عمادالدین؛ مقدم، علیرضا (1388). «تعیین شایستگی‌های محوری سازمان برمبنای فرایندها و فعالیت‌های ارزش‌ساز». نشریة منابع انسانی، شمارة 2، صفحات 54-49.
9. غفاریان، وفا (1387). استراتژی نمایی 360 درجه. چاپ اول، تهران، سازمان مدیریت صنعتی.
10. فتحی، ناصر؛ شعبانی، علیرضا (1386). الگوی علمی و تجربی پرورش مدیران آینده سایپا.
11. مهری، علی (1382). «نگاهی نظری به مقولة مزیت رقابتی پایدار»، نشریة تدبیر، شمارة 140، صفحات 38-33.
12. نصیری‌یار، مجتبی (1385). «سه رویکرد برتر در مدیریت استراتژیک». نشریة تدبیر، شمارة 173، صفحات 24-21.
13. هانگر، جی دیوید؛ ویلن، توماس ال (1381). مبانیمدیریتاستراتژیک، ترجمة سیدمحمد اعرابی و داوود ایزدی، چاپ اول، تهران، دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
14. Barney, J. B. (1991). “Firm Resource and Sustained Competitive Advantage”. Journal of Management, 17, 103-110.
15. Barney, J. B.; Wright, Patrik M. (1998). “On Becoming a Strategic Partner: the Role of Human Resources in Gaining Competitive Advantage”. Human Resource Management, 37, 31-46.
16. Barney, J. B. (1999). Gaining and sustaining Competitive Advantage. Adison-wesley, Reading, MA.
17. Carneiro, A. (2001). “The role of Intelligent Resources in Knowledge Management”. Journal of Knowledge Management, 5(4), 358-367.
18. Collins, C. (2003). Strategic human resource management & knowledgecreation capability: examining the black box between HR and firm performance. Doctoral dissertation. University of Maryland, College park.
19. Grant, R. M. (1991). “The Resource-Based Theory of Competitive Advantage: Implications for Strategy Formulation”. California Management Review, Spring, 114-135.
20. Hunt, Shelby D.; Morgan, Robert M. (1995). “The Comparative Advantage Theory of Competition”. Journal of Marketing, 59, 1-15.
21. Moyer, R. (2001). Defining and measuring competencies: An overview of Approaches. Click2learn Inc.
22. Paauwe, J. (2006). “Challenging strategic HRM and the relevance of the institutional setting”. Human Resource Management Journal, 13(3), 56-70.
23. Porter, M. E. (2001). “Strategy and the Internet“. Harvard Business Review, 79, 62-78.
24. Sanchez, R. (2004). “Understanding competence-based management: identifying and managing five modes of competence”. Journal of Business Research, 57(5), 518-532.
25. Wright, P.; McMahan, G.; McWilliams, A. (1994). “Human Resource as a Source of Sustained Competitive Advantage”. International Journal of Human Resource Management, 5, 280-309.