بررسی فلسفه اخلاق تکلیف‌گرایانه کانت در سازمان (مقایسه آن با منشور اخلاقی جهانی سازمان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم ، ایران

2 استاد ،پردیس فارابی دانشگاه تهران ، قم ، ایران

چکیده

این مقاله بر آن است تا به بررسی فلسفه اخلاق تکلیف‌گرایانه کانت و مقایسه آن با منشور اخلاقی جهانی در سازمان بپردازد که آیا اخلاق کانت با منشور اخلاقی جهانی در سازمان‌ها سازگاری دارد یا نه؟ اخلاق کانت یکی از مهم‌ترین نظام‌های تکلیف‌گرایانه اخلاقی است که به نیت و انگیزه عمل و خود عمل اهمیت می‌دهد. کانت، انگیزه عمل به قوانین اخلاقی را صرفاً احترام به آنها می‌داند. کانت برای تشخیص اوامر و قواعد اخلاقی پنج معیار به دست می‌دهد که اگر دستورات به اصطلاح اخلاقی، از این آزمون‌های پنج‌گانه موفق بیرون آیند، اخلاقی والا غیراخلاقی هستند. آن معیارها عبارتند از: 1. اصل تعمیم‌پذیری 2. قاعده قانون عام طبیعت شدن 3. قاعده غایت فی نفسه بودن انسان 4. قاعده خودمختاری انسان و 5. قاعده کشور غایات. منشور اخلاقی جهانی که عبارتند از: 1. اصل امانت 2. اصل مالکیت 3. اصل اعتبار 4. اصل شفافیت 5. اصل منزلت 6. اصل انصاف 7. اصل شهروندی 8. اصل حساسیت، سازگاری کاملی با معیارهای اخلاقی کانت دارند. از این رو می‌توان بر اساس دیدگاه کانت آنها را اخلاقی دانست، البته به این شرط که هدف از واضعان و عاملان منشور اخلاقی جهانی، صرفاً احترام به این قوانین باشد نه نتیجه‌ای که از آن عاید سازمان‌ها می‌شود، از قبیل موفقیت در رقابت و سود بیشتر. نتیجه آن که اخلاق کانت نسبت به اخلاق غایت‌گرایانه و سودگرایانه بیشتر با منشور اخلاقی جهانی سازگاری دارد، البته با همان شرایطی که ذکر شد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. کانت، ایمانوئل، تمهیدات: مقدمه‌ای برای هر مابعد الطبیعه آینده که به عنوان یک علم عرضه شود، ترجمه غلامعلی حداد عادل، چاپ اول، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، 1367.
  2. خنیفر، حسین و مقیمی، ‌سیدمحمد، درآمدی به فلسفه اخلاق در سازمان (مطالعه موردی: منشورهای اخلاقی) در: مجله علمی پژوهشی پژوهش‌های فلسفی و کلامی، دانشگاه قم، سال یازدهم، شماره اول، پاییز 1388.
  3. تلر، جی. اف.، آشنایی با فلسفه، ترجمه: فریدون بازرگان، تهران، سمت، 1377
    1. Beck, L.W, A commentary on Kant's Critique of Practical Reason, Chicago, the university of Chicago press, 1960.
    2. Copleston, Frederick, History of Philosophy, Vol 6, part II, kant, garden city, New York, image books, 1964.
    3. Kant, Immanuel, Critique of Practical Reason, tr Beck. L.W. New York, the Library of Liberal Arts, 1956.
    4. Kant, Immanuel, "Groundwork of Metaphysic of Morals", tr, Paton, H.J, pp, 53-123, in: the Moral Law, London, Hutchinson university library, 1972.
    5. Liddell, B.E.A, Kant on the Foundation of Morality, (A Modern Version of the Grundlegung), Bloomington and London, Indian university press, 1970.
      1. Paine, lynn& Deshapande, Rohit & Margolis, joshaa. D. &Bettche, kim Eric (2006) up to code Does your company’sconduct meet word – class standards?
    6. Paton, H.J, the Moral Law, London, Hutchinson university library, 1972.
    7. Paton, H.J, the Categorical Imperative, London, Hutchinson university library, 1953.
    8. Stewart, Noel, Ethics, An Introduction to Moral Philosophy, UK, Polity Press, 2009.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار