بررسی تأثیر فرهنگ سازمانی و سبک رهبری بر پذیرش تکنولوژی و مدیریت دانش (مورد مطالعه: شرکت‌های تولیدی استان قزوین)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت تولید و عملیات، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

2 استادیار، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران

3 کارشناس‌ارشد مدیریت تولید، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران

4 کارشناس‌ارشد مدیریت فناوری، دانشگاه علم‌وصنعت، تهران، ایران

چکیده

هدف این تحقیق بررسی تأثیر فرهنگ سازمانی و سبک رهبری بر مدیریت دانش با درنظرگرفتن نقش میانجی پذیرش تکنولوژی است. فرضیه­های این تحقیق با به‌کارگیری داده‌های حاصل از نمونه­ای شامل 54 شرکت تولیدی استان قزوین و با روش مدل‌سازی معادلات ساختاری مبتنی بر واریانس (فن حداقل مربعات جزئی) و تحلیل مسیر تجزیه‌وتحلیل شد. یافته­های این تحقیق نشان‌دهندة تأثیر مثبت فرهنگ سازمانی و رهبری تحول‌گرا بر پذیرش تکنولوژی و مدیریت دانش است، اما بین رهبری مبادلاتی و مدیریت دانش رابطة معنادار یافت نشد. همچنین، یافته­ها حاکی از تأثیر منفی رهبری مبادلاتی بر پذیرش تکنولوژی است. در میان شاخص­های تبیین‌کنندة رهبری تحول‌گرا؛ انگیزه و الهام‌بخشی (بیشترین تأثیر)، توجه فردی و تحریک فکری بر مدیریت دانش تأثیر مثبت دارند در حالی که هیچ‌یک از شاخص­های تبیین‌کنندة رهبری مبادلاتی تأثیر معنادار بر مدیریت دانش و پذیرش تکنولوژی نداشته­اند. در نهایت، پذیرش تکنولوژی نیز  بر مدیریت دانش تأثیر مثبت معنادار دارد. نتایج این پژوهش مدیران شرکت را به درک صحیح از تأثیرگذاری سبک رهبری آن­ها و فرهنگ سازمانی بر پذیرش تکنولوژی به منظور بهبود مدیریت دانش شرکتشان رهنمون می­کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


. اخوان, آفرین؛ اولیا, صالح؛ جعفری, مصطفی؛ زارع مهرجردی, یحیی (1391). «ارائة مدلی جهت بررسی تأثیر راهبردهای مدیریت دانش بر عملکرد دانشگاه‌ها». فصل‌نامة علوم مدیریت ایران, دورة هفتم، شمارة 27، صفحات 145-115.
2. الوانی, سیدمهدی؛ ناطق, تهمینه؛فراحی, محمدمهدی (1386). نقش سرمایة اجتماعی در توسعة مدیریت دانش سازمانی». فصل‌نامة علوم مدیریت ایران، دورة دوم، شمارة پنجم، صفحات 70-35.
3. انصاری رنانی, قاسم؛ قاسمی نامقی, محمد (1388). «ارزیابی اثر مدیریت دانش در خلق استراتژی رقابتی تمایز از مجرای زنجیرة ارزش فعالیت‌های سازمانی». پژوهش‌نامة مدیریت تحول، دورة اول، شمارة دوم، صفحات 20-1.
4. انصاری, رضا؛ کزازی, ابوالفضل (1390). طراحی الگوی عوامل درون‌سازمانی مؤثر بر موفقیت سازمان‌های پژوهش و فناوری در ایران (مورد مطالعه: جهاد دانشگاهی)». فصل‌نامة علوم مدیریت ایران, شمارة 23, صفحات 26-1.
5. آذر, عادل؛ غلامزاده, رسول؛ قنواتی, مهدی (1391). مدل‌سازی مسیری - ساختاری در مدیریت: کاربرد نرم افزار smart-pls. تهران، نگاه دانش.
6. آمانی ساری بگلو, جواد؛ غلامعلی لواسانی، مسعود؛ اژه‌ای, جواد؛ خضری آذر، هیمن (1390). «رابطة ارزش‌های فرهنگی و متغیرهای فردی با میزان استفاده از رایانه در دانشجویان». مجلة علوم رفتاری، دورة پنجم، شمارة اول، صفحات 10-1.
7. جلالی, سیدمحمدجواد؛ افرازه، فاطمه؛ نظافتی، نوید (1384). «طراحی و به‌کارگیری نرم‌افزار سیستم جامع مدیریت دانش (مطالعة موردی در وزارت راه‌وترابری جمهوری اسلامی ایران)». پنجمین کنفرانس بین‌المللی مهندسی صنایع.
8. جونز، گ (1390). تئوری طراحی و تغییر سازمانی. ترجمة حسین صفرزاده، محمدرضا دارایی. تهران، مؤسسة کتاب مهربان نشر.
9. حسینی، سیدمجتبی؛ دانایی‌فرد, حسن (1391). «تأثیر رفتار شهروند سازمانی بر تسهیم مدیریت دانش: مطالعة نقش میانجی فرهنگ سازمانی». فصل‌نامة علوم مدیریت ایران، سال هفتم. شمارة 28، صفحات 130-109.
10. قلتاش، عباس؛ صالحی، مسلم؛ جاودانی، مریم؛ سینا، حمید (1390). «رابطة فرهنگ سازمانی با مدیریت دانش اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی». فصل‌نامة اندیشه‌های تازه در علوم تربیتی، دورة هفتم، شمارة اول, صفحات 85-69.
11. نیک‌پور, امین؛ سلاجقه, سنجر (1389). «بررسی رابطة بین مدیریت دانش و فرهنگی سازمانی از دیدگاه اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمان». فراسوی مدیریت، دورة چهارم، شمارة 14, صفحات 18-7.
12. Ajmal, M. M.; Koskinen, K. U. (2008). “Knowledge Transfer in Project-Based Organizations: An Organizational Culture Perspective”. Project Management Journal, 39(1), 7–15.
13. Alavi, M.; Leidner, D. (1999). “Knowledge management systems, issues, challenges, and benefits”. Communications of the Association for Information Systems.
14. Balthazard, P. A.; Cooke, R. A. (2004). “Organizational culture and knowledge management success: Assessing the behavior–performance continuum”. Proceedings of the 37th Hawaii International Conference on System Sciences.
15. Barney, J. (1991). “Firm resources and sustained competitive advantage”. Journal of Management, 17(1), 99-120.
16. Bhagat, R.; Kedia, B.; Triandis, H. (2002). “Cultural variation in the cross border transfer of organizational knowledge: An integrative framework”. Academy of Management Review, 27(2), 204–221.
17. Birasnav, M. (2013). “Journal of Business Research. Knowledge management and organizational performance in the service industry: The role of transformational leadership beyond the effects of transactional leadership. In Press.
18. Bontis, N.; Fitz-enz, J. (2002). “Intellectual capital ROI: A current map of human capital antecedents and consequent”. Journal of Intellectual Capital, 223-247.
19. Bowersox, N. (2012). The effects of technology acceptance as a mediating variable between leadership style and knowledge managment. Trident University.
20. Bryant, S. E. (2003). “The role of transformational and transactional leadership in creating, sharing, and exploiting organizational knowledge”. Journal of Leadership & Organizational Studies, 9(4), 32-45.
21. Chin, W. (1998). “The partial least squares approach to structural equation modeling”. In G. A. Marcoulides (Ed.), Modern methods for business research. Mahwah: NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
22. Crawford, C. B. (2005). “Effects of transformational leadership and organizational position on knowledge management”. Journal of Knowledge Management, 9(6), 6-16.
23. De Long, D.; Fahey, L. (2000). “Diagnosing cultural barriers to knowledge management”. The Academy of Management Executive, 14(4), 113–127.
24. Dong, W.; Zhongfeng, S.; Dongtao, Y. (2011). “Organizational culture and knowledge creation capability”. Journal of knowledge management, 15(3), 363-373.
25. Ford, D. (2003). Trust and Knowledge Management: The Seeds of Success. Heidelberg, Germany, Springer-Verlag.
26. Fornell, C.; Larcker, D. (1981). “Evaluating structural equations models with unobservable variables and measurement error”. Journal of marketing Research, 18(1), 39-50.
27. Franklin, J. (2006). Successful implementation of technology projects in the steel industry: the effect of technology acceptance, organizational culture and leadership. Doctoral Dissertation. St. Ambrose University.
28. Garcia-Morales, V. J.; Lorens-Montes, F. J.; Verdu-Jover, A. J. (2008). “The effects of transformational leadership on organizational performance through knowledge and innovation”. British Journal of Management, 299–319.
29. Goh, S. (2002). “Managing effective knowledge transfer: An integrative framework and some practice implications”. Journal of Knowledge Management, 6(1), 23-31.
30. Hayashi, A.; Chen, C.; Ryan, T.; Wu, T. (2004). “The role of social presence and moderating role of computer self-efficacy in predicting the continuance usage of e-learning systems”. Journal of Information Systems Education, 15(2), 139-154.
31. Henseler, J.; Ringle, C. M.; Sinkovics, R. (2009). “The use of partial least squares path modeling in international marketing”. Advances in international Marketing, 20, 277-320.
32. Khalil, O.; Claudio, A.; Selim, A. (2006). “Knowledge Management: The case of the Acushnet company”. SAM Advanced Management Journal, 71(3), 34-44.
33. Kim, M. (2010). Impact of Strategic Sourcing, E-Procurement and Integration on Supply Chain Risk Mitigation and Performance. The State University of New York at Buffalo.
34. Kumar, R. R. (2011). “Knowledge management and organizational culture: a theoretical integrative framework”. Journal of knowledge management. 15 (5), 779-801.
35. Lee, Y.; Kozar, K. A.; Larsen, K. R. (2003). “The technology acceptance model: Past, present and the future”. Communications of the Association for Information Systems, 752-780.
36. Liao, S. H.; Wu, C. C. (2010). “System perspective of knowledge management, organizational learning, and organizational innovation”. Expert Systems with Applications, 37, 1096–1103.
37. Nathaniel B. Nicholas (2012). The effects of technology acceptance as a mediating variable between leadership style and knowledge management. A Dissertation in Business Administration. Cypress, California University.
38. Nemanich, A.; Keller, T. (2007). “Transformational leadership in an acquisition: A field study of employees”. The Leadership Quarterly, 49–68.
39. Nonaka, I. (1994). “A dynamic theory of organizational knowledge creation”. Organization Science, 14–37.
40. Oliver, J. (2008). “Knowledge management practices to support continuous improvement”. Journal of Knowledge Management Practice, 9(4).
41. Park, H.; Ribiere, V.; SchulteJr, W. (2004). “Critical attributes of organizational culture that promote knowledge management technology implementation success”. Journal of Knowledge Management, 8(3), 106-117.
42. Pettigrew, A. (1979). “On Studying Organizational Cultures”. Administrative Science Quarterly, 24(4), 570-581.
43. Pillania, R. (2006). “State of organizational culture for knowledge management in Indian industry”. Global Business Review, 7(1), 119-135.
44. Politis, J., (2002). “Transformational and transactional leadership enabling (disenabling) knowledge acquisition of self-managed teams: the consequences for performance”. Leadership & Organization Development Journal, 23(4), 186-197.
45. Ribiere, V. M.; Sitar, A. S. (2003). “Critical role of leadership in nurturing a knowledge supporting culture”. Knowledge Management Research & Practice, 39-48.
46. Schein, E. (1990). “Organizational culture”. American Psychologist, 45(2), 109–119.
47. Schepers, J.; Wetzels, M.; De Ruyter, K. (2005). “leadership styles in technology acceptance: Do followers practice what leaders preach?”. Managing Service Quality, 15(6), 496-508.
48. Sosik, J. J. (1997). “The Effects of transformational leadership and anonymity on idea generation in computer-mediated groups”. Group & Organization Management, 460- 479.
49. Tseng, S. (2010). “The correlation between organizational culture and knowledge conversion on corporate performance”. Journal of Knowledge Management, 14(2), 269-284.
50. Weng, R.; Huang, C.; Tsai, W.; Chang, L.; Lee, M.; Lin, S. (2010). “Exploring the impact of mentoring functions on job satisfaction and organizational commitment of new staff nurses”. BMC Health Services Research, 10(1), 240–249.
51. Wiewiora, A.; Bambang, Trigunarsyah; Glen Murphy, Vaughan Coffey (2013). “Organizational culture and willingness to share knowledge: A competing values perspective in Australian context”. International Journal of Project Management. 31, 1163–1174.
52. Wold, H. (1975). Perspectives in probability and statistics: Papers in honor of M. S., London, Academic Press.
53. Yukl, G. (2008). “How leaders influence organizational effectiveness”. The Leadership Quarterly, 708-722.
54. Zheng, W.: Yang, B.; McLean, G. (2010). “Linking organizational culture, structure, strategy, and organizational effectiveness: Mediating role of knowledge management”. Journal of Business Research, 63, 763–771.