طراحی مدلی از عوامل کلیدی مؤثر بر آیندة تولید

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، پردیس فارابی دانشگاه تهران، ایران

2 استاد، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران

3 کارشناس‌ارشد، پردیس فارابی دانشگاه تهران، ایران

چکیده

  وجود فشار بر صنایع برای رقابت موفقیت­آمیز، اهمیت وافری به توانایی درک آینده را از می‌دهد. از طرفی، بخش تولید از ارکان مهم اقتصادی هر کشور است. در این راستا، هدف این پژوهش، طراحی مدلی از عوامل کلیدی مؤثر بر آیندة تولید در جمهوری اسلامی ایران است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر نحوة گرد­آوری داده­ها، توصیفی از شاخة پیمایشی است. در این پژوهش فیش­های تحقیق، بررسی نظر خبرگان و پرسشنامه برای گردآوری داده­ها به‌کار گرفته شد؛ بدین­گونه که با مطالعات کتابخانه­ای، 31 عامل کلیدی مؤثر بر آیندة تولید شناسایی و بنابر نظرهای هفت نفر از استادان و خبرگانی که توأمان در حوزه­های آینده­نگاری و تولید صاحب­نظر بودند، نه عامل دیگر اضافه و در قالب هشت بعد دسته­بندی شدند. سپس، پرسشنامه­هایی مشتمل بر همة عوامل، پس از تأیید روایی توسط هفت نفر از استادان و خبرگان، میان 121 نفر از جامعة کارشناسان حوزة آینده­نگاری و تولید در تهران بر اساس روش نمونه­گیری گلوله­برفی تا رسیدن به مرحلة اشباع توزیع شد. در مرحلة پایایی­سنجی، چهار عامل و در مرحلة تجزیه‌وتحلیل داده­ها با روش تحلیل عاملی تأییدی چهار عامل دیگر از عوامل حذف شد. در نهایت، مدلی از عوامل کلیدی مؤثر بر آیندة تولید طراحی شد.

کلیدواژه‌ها


  1. بهشتی، محمدباقر؛ زالی، نادر (1390). «شناسایی عوامل کلیدی توسعة منطقه­ای با رویکرد برنامه­ریزی بر پایة سناریو: مطالعة موردی استان آذربایجان شرقی». مدرس علوم انسانی- برنامه­ریزی و آمایش فضا، دورة پانزدهم، شمارة اول، صفحات 63-41.
  2. تازه­های اقتصاد (1391). «رهنمود: برای تحقق رشد اقتصادی چه باید کرد؟ بایدها و نبایدهای حمایت از تولید ملی». فصل‌نامة تازه­­های اقتصاد، شمارة 135، صفحات 15.
  3. تیشه­یار، ماندانا (1390). آینده­پژوهی در مطالعات استراتژیک. تهران، پژوهشکدة مطالعات راهبردی.
  4. حاجیانی، ابراهیم (1391). مبانی، اصول و روش­های آینده­پژوهی. تهران، دانشگاه امام صادق (ع).
  5. داوری، علی؛ رضازاده، آرش (1392). مدل­سازی معادلات ساختاری با نرم­افزار PLS، تهران، سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی.
  6. سرمد، زهره؛ بازرگان، عباس، حجازی، الهه (1390). روش­های تحقیق در علوم رفتاری. تهران، آگه.
  7. سکاران، اوما (1381). روش­های تحقیق در مدیریت. ترجمة محمد صائبی و محمود شیرازی، تهران، مؤسسة مالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه­ریزی.
  8. طاعتی، مهکامه؛ بهرامی، محسن (1388). «بررسی مقایسه­ای عوامل مؤثر در آینده مدیریت علم و فناوری ایران تا افق 1404 از دیدگاه متخصصان و سیاست­گذاران». فصل‌نامة سیاست علم و فناوری، سال دوم، شمارة دوم، صفحات 61-47.
  9. علی­احمدی، علی‌ رضا؛ ثقفی، فاطمه؛ فتحیان، محمد (1386). «ارائة متدولوژی تحلیل روند برای شکل­گیری استراتژی و آینده­نگاری». مدیریتفردا، سال پنجم، شمارة 18، صفحات 14-4.
  10. غیاثوند، علیرضا (1392). «بررسی نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدیدهای بخش معدن و صنایع معدنی ایران و پیشنهاد راهبردهای توسعه». علوم زمین، سال 22، شمارة 87، صفحات 204-197.
  11. فرهنگی، علی­اکبر؛ صفرزاده، حسین (1387). روش­های تحقیق در علوم انسانی (با نگرشی بر پایان­نامة نویسی). تهران، نشر پیام پویا.
  12. قدیری، روح‌الله؛ ناظمی، امیر؛ شماعی، علی، زیر نظر مظاهری، کریم (1388)، آینده­نگاری فناوری هوا­فضا در ایران 1404، تهران، مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور.
  13. میلتن­برگ، جان (1384). مدیریت استراتژیک صنعتی (تدوین، ارزیابی و پیاده­سازی استراتژی ساخت و تولید). ترجمة­ علی محقر؛ علیرضا پویا و مهدی منظری­حصار. مشهد، نشر سخن­گستر.

 

  1. Ad-hoc Industrial Advisory Group Factories of the Future PPP (2010). Factories of the Future PPP Strategic Multi-annual Roadmap. Available at: http://ec.europa.eu.
  2. Australian Business Foundation for the NSW Business Chamber (2011). ManufacturingFutures. Available at:https://www.nswbusinesschamber.com.
    1. Balakrishnan, Jaydeep; Eliasson, Janice B.; Sweet, Timothy R. C. (2007). "Factors affecting the evolution of manufacturing in Canada: An historical perspective". Journal of Operations Management, 25, 260–283.
    2. Burlington Economic Development Corporation (BEDC) (2010). Shaping things to come, BEDC next generation manufacturing initiative, and strategy & action plan. Available at: http://www.bedc.ca.
    3. Deloitte , Council on Competitiveness (2012). 2013 Global Manufacturing Index. Available at:http://www.deloitte.com.
  3. Deloitte Touche Tohmatsu (2003). The challenge of complexity in global manufacturing, Critical trends in supply chain management. Deloitte Touche Tohmatsu.
  4. Department for Business Enterprise & Regulatory Reform (BERR) (2008).  Five Dynamics of Change in Global Manufacturing, Supporting Analysis for Manufacturing Strategy: New Challenges, New Opportunities. Department for Business Enterprise & Regulatory Reform (BERR), Available at: http://www.berr.gov.

European Commission (2004). Manufuture, A vision for 2020. European Commission.

  1. 21.    Findlay Media, Barclays Corporate, Cranfield School of Management (2009). Trends in Manufacturing, A report looking at the changes within technology, processes and people in some of the UK’s best factories. Findlay Media.
  2. Geyer, Anton; Scapolo, Fabiana; Boden, Mark; Döry, Tibor; Ducatel, Ken (2003). FuTMaN, the future of Manufacturing in europe 2015-2020, The Challenge for Sustainability, final report. European Communities.
  3. 23.    Gordon, Adam (2008). Future Savvy: Identifying trends to make better decisions, manage uncertainty, and profit from change, AMACOM (American Management Associate)
  4. Henry, Andre Vincent; Kwintkiewicz, C.; Ivey, Ian (2007).  The T&T foresight project, NIHEREST, sector foresight project: Manufacturing, chapter 4: T&T Best Bet Investment Cases, final draft. Available at:

http://www.niherst.gov.tt.

  1. ICSTI (Irish Council for Science, Technology and Innovation). Technology Foresight Ireland Report of the Materials and Manufacturing Processes Panel; forfas, Available at: http://www.forfas.ie.
  2. Jackson, Michael (2011). Practical Foresight Guide, Preface; Shaping tomorrow.
  3. Manufacturing Skills Australia (MSA) (2008),  sustainable manufacturing, manufacturing for sustainability. Available at: http://www.mskills.com.
  4. Manyika, James; Sinclair, Jeff; Dobbs, Richard; Strube, Gernot; Rassey, Louis; Mischke, Jan; Remes, Jaana; Roxburgh, Charles; George, katy; O' Halloran, David; Ramaswamy, Sreenivas (2012). Manufacturing the future: The next era of global growth and innovation. McKinsey & Company.
  5. Roos, Goran (2012). Manufacturing into the future, Summary of recommendations, Adelaide Thinker in Residence, Government of south Australia.
  6. shipp, Stephanie S.; Gupta, Nayanee; Lal, Bhavya; Scott, Justin A.; Weber, Christopher L.; Finnin, Michael S.; Blake, Meredith; Newsome, Sherrica (2012). Emerging Global Trends in Advanced Manufacturing, Alexandria, Virginia, Institute for Defense  Analyses (IDA).
    1. Southern Melbourne regional development Australia Committee, South East Business networks, South East Melbourne Manufacturers' Alliance (2011). future of Manufacturing in South East Melbourne. Available at:    http://www.rdv.vic.gov.au.
  7. Technology Strategy Board (2012).  A landscape for the future of high value manufacturing in the UK, a study conducted for the technology strategy board. Available at: https://www.innovateuk.org.
  8. UK, Department of Trade and Industry (2000). UK Manufacturing: we can make it better, final report. Manufacturing 2020 Panel. Findlay Publications
  9. Westkamper, Engelbert (2007). "Strategic Development of Factories under the Influence of Emergent Technologies". Annals of the CIRP, 56, 419-422.
  10. Westkamper, Engelbert (2008). "Manufuture and Sustainable Manufacturing. Manufacturing Systems and Technologies for the New Frontier", 11-14., Springer London.
  11. World Economic Forum, Deloitte Touch Tohmatsu Limited (2012). The Future of Manufacturing: opportunities to drive economic growth.  World Economic Forum, Deloitte Touch Tohmatsu Limited.