فرهنگ‌سازمانی دوسوتوان و عملکرد: نقش حیاتی دوسوتوانی سازمانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار،گروه مدیریت، دانشکدة علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد، مدیریت صنعتی، دانشکدة علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

چکیده

مفهوم دوسوتوانی سازمانی، به توانایی سازمان برای توجه به دو هدف ناسازگار سازمانی به‌طور برابر اشاره می‌کند که در شرایط عدم اطمینان به‌طور معمول اثری مثبت بر عملکرد دارد و به عملکرد پایدار، بقا و موفقیت طولانی‌مدت منجر می‌شود. اما این فقط در صورتی امکان­پذیر است که فرهنگی ایجاد شود تا اعضای سازمانی را قادر کند از شایستگی‌های موجود بهره‌برداری کنند (بهره‌برداری) و از طرف دیگر فرصت‌ها و توانایی‌های جدید را کشف کنند (کتشاف). هدف از پژوهش حاضر نیز بررسی نقش فرهنگ سازمانی دوسوتوان و دوسوتوانی سازمانی بر عملکرد است. بدین منظور و برای آزمون فرضیه‌های پژوهش، شرکت‌های فعال در صنایع غذایی به‌عنوان جامعة آماری پژوهش انتخاب شدند و پرسشنامه بین  مدیران 62 شرکت توزیع، جمع‌آوری و تحلیل شده است. مدل پیشنهادی بر مبنای مدل­سازی معادلات ساختاری به روش حداقل مربعات جزئی با کمک نرم­افزار Warp PLS تجزیه‌وتحلیل شد. نتایج تحلیل از رابطة بین فرهنگ‌ سازمانی دوسوتوان و دوسوتوانی، همچنین رابطة این دو  با عملکرد حمایت می‌کند. همچنین، با توجه به نتایج، نقش میانجی دوسوتوانی در رابطة فرهنگ‌ سازمانی دوسوتوان و عملکرد تأیید شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آذر، عادل؛ غلامزاده، رسول؛ قنواتی، مهدی (1391). مدلسازی مسیری- ساختاری در مدیریت کاربرد نرم­افزار Smart pls.چاپ اول، تهران، انتشارات نگاه دانش.
ابزری، مهدی؛ رنجبریان، بهرام؛ فتحی، سعید؛ قربانی، حسن (1388). «تأثیر بازاریابی داخلی بر بازارگرایی و عملکرد سازمانی در صنعت هتلداری». چشم‌انداز مدیریت، شمارة 31، صفحات 42-25.
حقیقی، محمدعلی؛ احمدی، ایمان؛ رامین‌مهر، حمید (1388). «بررسی تأثیر عدالت سازمانی بر عملکرد کارکنان». مدیریت فرهنگ سازمانی، سال هفتم، شمارة بیستم، صفحات 101-79.
سنجقی، محمدابراهیم؛ فرهی بوزنجانی، برزو؛ حسینی سرخوش، سیدمهدی؛ حاجی شفیعی، جمال (1390). «اثر میانجی‌گری فرهنگ انطباق‌پذیری بر رابطة بین رهبری تحول‌آفرین و نوآوری سازمانی». بهبود مدیریت، شمارة 3(پیاپی 14)، صفحات 139-122.
علم‌بیگی، امیر؛ ملک‌محمدی، ایرج؛ اسدی، علی؛ زارعی، بهروز (1389). «ظرفیت دانش عنصری برای شکل­گیری پیامدهای کارآفرینانه در نتایج تحقیقات مؤسسات تحقیقات کشاورزی ایران». فصل­نامة پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش عالی، شمارة 58، صفحات 133-117.
قاسمی، وحید (1390). برآورد حجم بهینة نمونه در مدل­های معادلة ساختاری و ارزیابی کفایت آن برای پژوهشگران اجتماعی. انجمن جامعه‌شناسی ایران. شماره 4.
کردنائیج، اسداله؛ فانی، علی‌اصغر؛ مسعودی، زهرا (1393). «فرهنگ‌سازمانی حلقة مفقودة شفافیت سازمانی و عملکرد سازمان». مدیریت فرهنگ سازمانی، دورة 12، شمارة 2، صفحات 189-173.
منصورفر، کریم (1388). روش­های پیشرفتة آماری همراه با برنامه­های کامپیوتری. چاپ سوم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
مؤمنی، منصور؛ دشتی، مجتبی؛ بایرام‌زاده، سونا؛ سلطان محمدی، ندا (1392). مدل‌سازی معادلة ساختاری با تأکید بر سازه­های بازتابنده و سازنده. چاپ اول، تهران، انتشارات مؤلف.
مؤمنی، منصور؛ فعال قیومی، علی (1389). تحلیل آماری با استفاده از SPSS. چاپ اول، تهران، مؤلف.
 
Bacon, D. R.; Sauer, P. L.; M. Young (1995) “Composite reliability in structural equations modeling”. Educational and Psychological Measurement, 55(3), 394-406.
Barney, J. (1991). “Firm resources and sustained competitive advantage”. Journal of Management, 17(1), 99-120.
Baron, R. M.; Kenny, D. A. (1986). “The moderator–mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations”.  Journal of personality and social psychology, 51(6), 1173-1182.
Birkinshaw, J.; Gupta, K. (2013). “Clarifying the distinctive contribution of ambidexterity to the field of organization studies”. The Academy of Management Perspectives, 27(4), 287-298.
Blome, C.; Schoenherr, T.; Rexhausen, D. (2013). “Antecedents and enablers of supply chain agility and its effect on performance: a dynamic capabilities perspective”. International Journal of Production Research, 51(4), 1295-1318.
Cao, M.; Vonderembse, M. A.; Zhang, Q.; Ragu-Nathan, T.  (2010). “Supply chain collaboration: conceptualisation and instrument development”. International Journal of Production Research, 48(22), 6613-6635.
Cao, Q.; Gedajlovic, E.; Zhang, H.  (2009). “Unpacking organizational ambidexterity: Dimensions, contingencies, and synergistic effects”. Organization Science, 20(4), 781-796.
Chin, W. W.; Marcolin, B. L.; Newsted, P. R.  (2003). “A partial least squares latent variable modeling approach for measuring interaction effects: Results from a Monte Carlo simulation study and an electronic-mail emotion/adoption study”. Information systems research, 14(2), 189-217.
Geldhof, G. J; Preacher, K. J; Zyphur, M. J. (2014). "Reliability Estimation in a Multilevel Confirmatory Factor Analysis Framework". Psychological Methods, 19(1)  72-91.
Gibson, C. B.; Birkinshaw, J. (2004). “The antecedents, consequences, and mediating role of organizational ambidexterity”. Academy of management journal, 47(2), 209-226.
Gulati, R.; Puranam, P. (2009) “Renewal through reorganization: The value of inconsistencies between formal and informal organization”. Organization Science, 20(2), 422-440.
Hair, J. F. (2009). “Multivariate data analysis”, pp. 90-112.
Helland, I. S. (1990). “Partial least squares regression and statistical models”. Scandinavian Journal of Statistics, 17(2), 97-114.
Henseler, J.; Ringle, C. M.; Sinkovics, R. R. (2009). “The use of partial  least squares  path  modeling in international marketing”. Advances in International Marketing, 20, 277–319.
Jing, F. F.; Gayle, C.; Avery (2008). “Missing Links In Understanding The Relationship Between Leadership And Organizational Performance”. International Business & Economics Research Journal, 7(5), 65-78.
Johnson, M. D.; Selnes, F. (2004). "Customer portfolio management: toward a dynamic theory of exchange relationships". Journal of marketing, 68(2), 1-17.
Junni, P.; Sarala, R. M.; Taras, V.; Tarba, S. Y. (2013). “Organizational ambidexterity and performance: A meta-analysis”. The Academy of Management Perspectives, 27(4), 299-312.
Koufteros, X. A. (1999). “Testing a model of pull production: a paradigm for manufacturing research using structural equation modeling”. Journal of operations management, 17(4), 467-488.
Moon, K. K. L.; Yi, C. Y.; Ngai, E.  (2012). “An instrument for measuring supply chain flexibility for the textile and clothing companies”. European Journal of Operational Research, 222(2), 191-203.
O'Reilly, C. A.; Tushman, M. L. (2013). “Organizational ambidexterity: Past, present, and future”. Academy of Management Perspectives, 27(4), 324-338.
Porter, M. E. (1980). Competitive strategies: Techniques for analyzing industries and competitors. (pp. 490-505), New York, Free Press.
Simsek, Z.; Heavey, C.; Veiga, J. F.; Souder, D. (2009). “A typology for aligning organizational ambidexterity's conceptualizations, antecedents, and outcomes”. Journal of Management Studies, 46(5), 864-894.
Teece, D. J.; Pisano, G.; Shuen, A. (1997). “Dynamic capabilities and strategic management”. Strategic Management Journal, 18(7), 509-533.
Wang, C. L.; Rafiq, M. (2014). “Ambidextrous Organizational Culture, Contextual Ambidexterity and New Product Innovation: A Comparative Study of UK and Chinese High‐tech Firms”. British Journal of management, 25(1), 58-76.
Zumbo, B. D.; Rupp, A. A. (2004). Responsible Modeling of Measurement Data for Appropriate Inferences. The SAGE handbook of quantitative methodology for the social sciences, pp.73-92.