بررسی نقش تعدیل‌‌گر حمایت اجتماعی در رابطة تعارض کار- خانواده و رضایت شغلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی، پژوهشگاه صنعت نفت، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری منابع انسانی، پردیس فارابی دانشگاه تهران، ایران

چکیده

با توجه به هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم ترک خدمت کارکنان دانشی، مانند انتقال قابلیت‌ها به شرکت‌های رقیب و ازدست‌دادن مزیت رقابتی، ترک خدمت به دغدغة اصلی مدیران منابع انسانی این سازمان‌ها تبدیل شده است به‌طوری که توجه سازمان‌ها را به افزایش رضایت شغلی کارکنان معطوف کرده است. رضایت شغلی یکی از عوامل بسیار مهم در موفقیت شغل و عاملی است که تلاش و رضایت فردی بیشتر برای کارکنان و کارایی و بهره‌وری بالاتری را برای سازمان به ارمغان می‌آورد. بر اساس مطالعات انجام‌گرفته، یکی از مهم‌ترین عوامل نارضایتی کارکنان تعارض کار- خانواده است. هدف از انجام‌دادن تحقیق حاضر، بررسی نقش تعدیل‌‌گر حمایت اجتماعی ­در رابطة بین تعارض کار- خانواده و رضایت شغلی کارمندان در پژوهشگاه صنعت نفت است. بدین منظور، این موضوع در قالب مدلی با درنظرگرفتن نظریة تضاد نقش، توسعه و آزمون شده است. تحقیق حاضر از نظر هدف از نوع کاربردی و از نظر نحوة گردآوری اطلاعات توصیفی و از نوع همبستگی است که با روش مدل­سازی معادلات ساختاری انجام گرفته است. جامعة آماری پژوهش کارمندان پژوهشگاه صنعت نفت و ابزار گردآوری داده­ها پرسشنامه است. داده­های جمع­آوری‌شده با نرم‌افزارهای SPSS وSmart PLS  تجزیه‌وتحلیل شد. نتایج نشان داد تعارض کار- خانواده زمان‌محور، تنش‌محور و رفتارمحور ارتباط منفی با رضایت شغلی دارد. همچنین، حمایت اجتماعی، رابطة بین تعارض کار- خانواده با رضایت شغلی را تعدیل می‌کند.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. هاشمی شیخ شبانی، سیداسماعیل؛ ارشدی، نسرین؛ بذرافکن، حسام (1390). «تحلیل ساختاری تعارض کار- خانواده با خشنودی شغلی و سلامت روانی». فصل‌نامة مشاوره و روان‌درمانی خانواده، سال اول، شمارة سوم،  صفحات 365-349.
    1. Allen, T., Herst, D., Bruck, C., Sutton, M. (2000). “Consequences associated with work-to-family conflict: a reviews and agenda for future research”. Occupational Health Psychology, 5, 278-308.
    2. Barling, J.; Rosenbaum. A. (1986). “Work stressors and wife abuse”. Journal of Applied Psychology, 71, 346-348.
    3. Bedeian, A.; Mossholder, K.; Touliatos, J. (1987). “Individual propensities for emotional supportiveness within a dual career context: Work and nonwork reactions”. International Journal of Manpower, 7( 4), 7-12.
    4. Beehr, T. A.; McGrath, J. E. (1992). “Social support, occupational stress and anxiety". Anxiety, Stress, and Coping, 5, 1-19.
    5. Beehr, T. A. (1995). Psychological stress in the workplace. New York, Routledge.
    6. Boles, J. S.; Babin, B. J. (1996). “On the front lines: Stress, conflict, and the customer service provider”. Journal of Business Research, 37(1), 41-50.
    7. Boles, J. S.; Wood, J. A.; Johnson, J. (2003). “Interrelationships of role conflict, role ambiguity, and work-family conflict with different facets of job satisfaction and the moderating effects of gender”. JPSSM, 2: 99-113.
    8. Burke, R. J. (1988). “Some antecedents and consequences of work-family conflict”. Journal of Social Behavior and Personality, 3, 287-302.
    9. Caplan, G. (1976). “The family as support system”. In G. Caplan & M. Killilea (Eds.), Support systems and mutual help: Multidisciplinary explorations (pp. 19-36). New York: Harcourt Brace Jovanovich.
    10. Carlson, D. S.; Kacmar, K. M. (2000). “Work –family conflict in the organization: Do life role values make a difference”. Journal of Management, 26,1031-1054.
    11. Casper, W. J.; Eby, L. T.; Bordeaux, C.; Lockwood, A.; Lambert, D. (2007). “A review of research methods in IO/OB work–family research”. The Journal of Applied Psychology, 92, 28–43.
    12. Darchen, Sebastien; Tremblay, Diane-Gabrielle (2010). “What attracts and retains knowledge workers/students: The quality of place or career opportunities? The cases of Montreal and Ottawa“. Cities, 27(4), 225-233.
    13. Frone, M. R.; Russel, M.; Cooper, M. L. (1992). “Antecedents and outcomes of work–family conflict: Testing a model of the work–family interface”. The Journal of Applied Psychology, 77, 65–78.
    14. George, J. M. (1996). “Croup affective tone”. In, M. A. West (Ed)», Handbook of work group psychology, New York, Wiley.
    15. Grandey, A. A.; Cordeiro, B. L.; Crouter, A. C. (2005). “A longitudinal and multi-source test of the work–family conflict and job satisfaction relationship”. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 78, 305–323.
    16. Greenhaus, J. H.; Beutell, N. J. (1985). “Sources of conflict between work and family roles”. Academy of Management Review, 10, 76–88.
    17. Granrose, C. S.; Parasuraman, S.; Greenhaus, J. H. (1992). “A proposed model of support provided by two-earner couples”. Human Relations, 45, 1367-1393.
    18. Greenhaus, J. H.; Parasuraman, S. (1987). “A work-nonwork interactive perspective of stress and its consequences”. In J. M. Ivancevich & D. C. Ganster (Eds.), Job stress: From theory to suggestion (pp. 37-60). New York, Haworth.
    19. Gutek, B. A.; Searle, S.; Klepa, L. (1991). “Rational versus gender role explanations for work–family conflict”. The Journal of Applied Psychology, 76, 560–568.
    20. Higgins, C. A.; Duxbury, L. E.; Irving, R. H. (1992). “Workfamily conflict in the dual-career family”. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 51, 51-75.
    21. Hsu, Y. R. (2011). “Work-family conflict and job satisfaction in stress working environments: The moderating roles of perceived supervisor support and internal locus of control”. International Journal of Manpower, 32(2), 233-248.
    22. Jackson, S. E.; Zedeck, S.; Summers, E. (1985). “Family life disruptions: Effects of job-induced structural and emotional interference”. Academy of Management Journal, 28, 574-586
    23. Jackson, S. E.; Maslach, C. (1982). “After-effects of job-related stress: Families as victims”. Journal of Occupational Behavior, 3, 63-77.
    24. Kamerman, S. B.; Kahn, A. J. (1987). “The responsive workplace: Employers and a changing labor force”. New York, Columbia University Press.
    25. Karatepe, O. M.; Kilic, H. (2007). “Relationships of supervisor support and conflicts in the work–family interface with the selected job outcomes of frontline employees”. Tourism Management, 28, 238–252.
    26. Kelley, S. W.; Hoffman, K. D. (1997). “An investigation of positive affect, prosocial behaviors and service quality”. Journal of Retailing, 73(3), 407-427.
    27. Kossek, E. E.; Ozeki, C. (1998). “Work–family conflict, policies, and joblife satisfaction relationship: A review and directions for organizational behavior–human resources research”. Journal of Applied Psychology, 83(2), 139–149.
    28. Lambert, E. G.; Hogan, N. Y.; Barton, S. M. (2002). “The impact of work-family conflict on correctional staff job satisfaction”. American Journal of Criminal Justice, 27, 35-51
    29. Lapierre, L. M.; Spector, P. E.; Allen, T. D.; Poelmans, S.; Cooper, C. L.; O’Driscoll, M.; Sanchez, J. I.; Brough, P.; Kinnunen, U. (2008). “Family-supportive organization perceptions, multiple dimensions of work-family conflict, and employee satisfaction: A test of model across five samples”. Journal of Vocational Behavior, 73, 92-106.
    30. Lu, L.; Cooper, C. L.; Kao, S. F.; Chang, T. T.; Spector, P. E. (2010). “Cross cultural differenceson work-to-family conflict and role satisfaction: A Taiwanese-Britishcomparison”. Human Resource Management, 49(1), 67-85.
    31. Netemeyer, R. G.; Boles, J. S.; McMurrian, R. (1996). “Development and validation of work-family conflict and family-work conflict scales”. Journal of Applied Psychology, 81, 400-410.
    32. O’Driscoll, M. P.; Brough, P.; Kalliath, T. J. (2004). “Work/family conflict, psychological well-being, satisfaction and social support: A longitudinal study in New Zealand”. Equality, Diversity, and Inclusion: An International Journal, 23(1), 36-56.
    33. Ozbag, G. K.; Ceyhun, G. C. (2014). “Does Job Satisfaction Mediate the Relationship between Work-family Conflict and Turnover?”. A Study of Turkish Marine Pilots. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 140, 643 – 649.
    34. Parasuraman, S.; Greenhaus, J. H.; Granrose, C. S. (1992). “Role stressors, social support, and well-being among two-career copules”. Organizational Behavior, 13, 339-356.
    35. Perrewe, P. L.; Hochwarter, W. A.; Kiewitz, C. (1999). “Value attainment: An explanation for the negative effects of work-family conflict on job and life satisfactiob”. J. Occup. Health Psychol. Journal of Occupational Health Psychology, 4, 318-326.
    36. Qu, H.; Zhao, X. R. (2012). “Employees' work–family conflict moderating life and job satisfaction”. Journal of Business Research, 65, 22–28.
    37. Sekaran, U. (1989). “Paths to the job satisfaction of bank employees”. Journal of Organizational Behavior, 10, 347-359.
    38. Spector, P. E. (1997). Job satisfaction: Application, assessment, causes and consecuences. Thousand Oaks, CA: Sage.
    39. Spector, P. E.; Allen, T. D.; Poelmans, S. A.; Lapierre, L. M.; Cooper, C. L.; O'Driscoll, M.; et al. (2007). “Cross-national differences in relationships of work demands, job satisfaction, and turnover intentions with work–family conflict”. Personnel Psychology, 60, 805–835.
    40. Thomas, L. T.; Ganster, D. C. (1995). “Impact of family-supportive work variables on work-family conflict and strain: A control perspective”. Journal of Applied Psychology, 80, 6-15.
    41. Zhao, X. R.; Namasivayam. K. (2012). “The relationship of chronic regulatory focus to work–family conflict and job satisfaction”. International Journal of Hospitality Management, 31, 458– 467.
    42. Zhao, X. R.; Qu. H.; Ghiselli. R. (2011). “Examining the relationship of work–family conflict to job and life satisfaction: A case of hotel sales managers”. International Journal of Hospitality Management, 30, 46–54.
مجله علمی
دوره 14، شماره 1
فروردین 1395
صفحه 97-116

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار