بررسی تطبیقی تصمیمات آمیخته بازاریابی از دیدگاه اسلام و غرب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس‌ارشد، مدیریت بازرگانی، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

2 استاد، دانشکدة مدیریت و حسابداری، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

چکیده

یکی از مطالبات جامعة ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی، استقرار ارزش‌های اسلامی در همة شئون جامعه به‌ویژه تصمیم‌گیری‌های حوزه‌های اقتصادی و بازرگانی است. با نگاهی به متون نظری تصمیم‌های آمیختة بازاریابی که شامل محصول، قیمت، ترفیع و توزیع است، مشاهده می‌شود این منابع آکنده از آموزه‌های غربی است که در اغلب موارد در عمل نیز سرلوحة اقدامات مدیران بنگاه‌های اقتصادی قرار می‌گیرد. هدف اصلی در آموزه‌های غربی کسب حداکثر سود و سهم بازار است. پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و با به‌کارگیری روش تحلیل محتوا انجام گرفته است.  در این پژوهش با مطالعة آیات قرآن کریم و سیرة پیامبر (ص) و ائمة معصومین (ع) و نظرهای اندیشمندان اسلامی، ارزش‌های مطرح در تصمیم‌های آمیختة بازاریابی که بر پایة اصول اعتقادی اسلام از جمله اصل توحید، عدالت، امانت و حلیت قرار دارند، استخراج شد، تا با معرفی آن‌ها در سیاست‌گذاری‌های آمیختة بازاریابی مساعدت شود.
 

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم
2. ابراهیمی، ابوالقاسم، و رودانی، امین (1388). نقش بازاریابی اخلاقی در رفتار خرید مصرف‌کنندگان مواد غذایی. فصلنامة اخلاق در علوم و فناوری، سال 4، شمارة 2، صفحات 39-29.
3. اسلام، علی اکبر (1385). برنامه‌ریزی برنامة بازاریابی: مفاهیم، الگوها، ساختار، استراتژی‌ها و تجربیات و مستندات. تهران: چاپ و نشر بازرگانی.
4. اسماعیل‌پور، حسن (1384). مبانی مدیریت بازاریابی. تهران: نگاه دانش.
5. اکبریان، رضا، و دیانتی، محمدحسین (1386). ویژگی‌های بازار اسلامی و نقش دولت در آن. تهران: پژوهشکدة اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس.
6. الهیان، مجتبی (1383). آداب تجارت و احکام معامله در اسلام. قم: تجلی عدالت.
7. امامی، محمد (1389). بازار مسلمانان. مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
8. امیرشاهی، میراحمد، نقویان، ناصر، علوی، سیدعلی، و پرورش محسنی، مرجان (1390). درآمدی بر مبانی بازاریابی در اسلام. اندیشة مدیریت راهبردی، سال 5، شمارة 2، صفحات 273-221.
9. ایروانی، جواد (1384). اخلاق اقتصادی از دیدگاه قرآن و حدیث. مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
10. حسینی، میرزاحسن (1387). بازاریابی بین‌الملل. چاپ چهارم، تهران: دانشگاه پیام نور.
11. حسینی، میرزاحسن، فروزنده دهکردی، لطف‌الله و عیدی، فاطمه (1390). ارائة چارچوب مفهومی در بازاریابی براساس مبانی اسلامی. اقتصاد اسلامی، سال 11، شمارة 42، صفحات 148-117.
12. موسوی خمینی، روح‌الله (1387). اقتصاد در اندیشة امام خمینی (س). تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س).
13. دادگر کرماجانی، یداله (1378). نگرشی بر اقتصاد اسلامی: معرفت‌ها، ارزش‌ها و روش‌ها. تهران: پژوهشکدة اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس.
14. دشتی، محمد (1381). فرهنگ سخنان امام حسین (ع). قم: مشهور.
16. روستا، احمد، ونوس، داور، و ابراهیمی، عبدالحمید (1390). مدیریت بازاریابی. چاپ پانزدهم، تهران: سمت.
18. سیدجوادین، سیدرضا، و اسفیدانی، محمدرحیم (1393). بازاریابی صنعتی. تهران: نگاه دانش.
20. صدیقی، محمد، محمد، نجات‌الله، قحف، منذر، و عبدالمنّان، محمّد (1375). مباحثی در اقتصاد خرد با نگرش اسلامی. ترجمة حسین صادقی، تهران: نشر مؤسسة تحقیقات اقتصادی دانشگاه تربیت مدرس.
21. صنوبر، ناصر، متفکر آزاد، محمدعلی، و راضی، نسرین (1390). ارزش‌های اسلامی در تصمیمات آمیختة بازاریابی. مدیریت فرهنگ سازمانی، سال 8، شمارة 21، صفحات 32-5.
23. عیدی، فاطمه، و حسینی، میرزاحسن (1392). ارزش‌های اخلاق اسلامی در بازاریابی. توسعة راهبرد، سال 5، شمارة 34، صفحات 143-115.
24. قحف، منذر (1384). دین و اقتصاد: نظام اقتصادی اسلام و علم تحلیل اقتصاد اسلامی. ترجمة سید حسین میرمعزی، اقتصاد اسلامی، سال 5، شمارة 18، صفحات 178-157.
25. کاتلر، فیلیپ، و آرمسترانگ، گری (1390). اصول بازاریابی. ترجمة بهمن فروزنده، چاپ سیزدهم، اصفهان: آموخته.
26. کاتلر، فیلیپ، و آرمسترانگ، گری (1389). اصول بازاریابی. ترجمة مهدی زارع، تهران: مدیر فردا.
27. لودیک، ماریوس (1390). تئوری بازاریابی: رویکردی تاریخی - اجتماعی. ترجمة محمد اعرابی و محمد آزادی، تهران: مهکامه.
28. مجلسی، محمدباقر (1386). حلیه المتقین. تهران: اندیشة کهن.
29. محمدی ری‌شهری، محمد (1382). دانش‌نامه امیرالمؤمنین (ع). ترجمة عبدالهادی مسعودی، قم: دارالحدیث.
30. محمودی گلپایگانی، سید محمد (1379). فقه اقتصاد اسلامی. تهران: گلستان کوثر.
31. مکارم شیرازی، ناصر (1374). تفسیر نمونه. چاپ چهاردهم، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
32. میرمعزی، سید حسین (1384). اقتصاد کلان (با رویکرد اسلامی). تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی.
33. نبی‌زاده، داراب (1385). مبانی فقهی اقتصاد اسلامی. همدان: نور علم.
34. ونوس، داور، و خانی جزنی، جمال (1384). اخلاقیات و بازاریابی، بررسی تطبیقی نظرات روحانیون، مدیران شرکت‌های دولتی و مدیران شرکت‌های خصوصی. مدیریت فرهنگ سازمانی، سال 3، شمارة 8، صفحات 61-45.
35. Ahmed, P., & Rafiq, M. (1995). Using the 7Ps as a generic marketing mix: An exploratory survey of UK and Europeam marketing academics. Marketing Intelligence and Planning, 13(9), 4-15.
36. Alom & Haque.(2011). Marketing An Islamic perspective. World Journal of Social Sciences, 1(3).
38. Borden, N. H. (1964). The concept of marketing mix. Journal of Advertising Research, 4, 2-7.
41. Lipson, H., & Reynolds, F.(1970). The concept of marketing mix: Its development , uses and applications. Business Topics, 73-80.
 
43. McKenna, R. (1991). Marketing is Everything. Harvard Business Review, 69, 65-79.
44. Mettwaly, M. M. (1997). Economic consequences of apprying Islamic principes in muslim societies. International Journal of social Economics, 24 (7/8/9), 941-957.
45. Waterschoot, W. V, & Bulte, C. V. D. (1992). The 4P classification of the marketing mix revisited. Journal of Marketing, 56, 83-93.