واکاوی موانع پیاده‌سازی موفق مدیریت دانش در دانشگاه‌ها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس‌ارشد، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

2 استادیار، دانشکدة مدیریت و حسابداری، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

3 استاد، دانشکدة مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

از آنجا که دانشگاه­ها در صدر سازمان­های تولیدکنندة دانش می­باشند، انتظار می­رود برای کسب مزیت رقابتی در مدیریت دانش و استقرار سیستم­های مربوط به آن پیش‌قدم باشند. هدف این پژوهش بررسی و مطالعة موانع پیاده­سازی مدیریت دانش در دانشگاه­های منتخب استان قم است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و روش آن توصیفی- پیمایشی بوده و با ابزار پرسشنامه به بررسی و شناسایی موانع پیاده­سازی مدیریت دانش در جامعة هدف پرداخته است. حجم نمونة تحقیق 261 نفر بود که از میان اعضای هیئت علمی و کارکنان دانشگاه­ها به روش نمونه­گیری طبقه‌ای متناسب انتخاب شدند. نتایج تجزیه‌وتحلیل داده­ها با به‌کارگیری آزمون تی ‌تک‌نمونه نشان داد ساختار سازمانی و زیرساخت فناوری اطلاعات موانع پیاده‌سازی مدیریت دانش محسوب نمی‌شوند، اما منابع انسانی و عوامل مدیریتی مانع پیاده­سازی موفق مدیریت دانش در دانشگاه­ها هستند. در پایان، با توجه به نتایج پیشنهادهایی برای بهبود وضعیت موجود و رفع موانع پیاده‌سازی مدیریت دانش مطرح شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. 1.الوانی، سید مهدی، و دانایی‌فرد، حسن (1380). گفتارهایی در فلسفة تئوری سازمان­های دولتی. چاپ اول، تهران: انتشارات صفار.

    2.بابازاده، علی (1386). امکان‌سنجی کاربرد مدیریت دانش در دانشگاه شهید بهشتی. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.

    3.جهانگیر فیض­آبادی، مصطفی (1387)، مطالعه و بررسی مدیریت دانش در دانشگاه­ها و ارائة پیشنهادات مناسب. طرح پژوهشی، دانشگاه فردوسی مشهد

    4.درَی، بهروز و طالب‌نژاد، احمد (1387). بررسی وضعیت عوامل راهبردی دانش‌آفرینی در دانشگاه‌های وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری. فصل‌نامة پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، دورة 14، شمارة 49، صفحات 21-1.

    5.ربیعی، علی، و معالی، مهناز (1391). بررسی موانع زیرساختی اعمال مدیریت دانش و ارائة الگوی بهبود در مراکز آموزش عالی. فصل‌نامة علمی- پژوهشی سیاست علم و فناوری، سال 5، شمارة 1، صفحات 16-1.

    6.عباسی، مریم (1388). ارزیابی میزان آمادگی دانشگاه تهران جهت پیاده­سازی مدیریت دانش. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.

    7. عسگری، ناصر، خیراندیش، مهدی، غلامی، مهرداد، و خلعتبری معظم، مریم (1392)، تأثیر توانمندسازی روان‌شناختی کارکنان بر توسعة ظرفیت خلق دانش در سازمان. مدیریت فناوری اطلاعات، دورة 5، شمارة 1، صفحات 126-107.

    8.فضل‌الهی، سیف‌الله، و کریمیان، حسین (1391). وضعیت استقرار مدیریت دانش در دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم از دیدگاه اعضای هیئت علمی. فصل‌نامة پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، سال 5، شمارة 17، صفحات 96-77.

    9.قاید، محمد (1390). مطالعه و بررسی چگونگی پیاده‌سازی مدیریت دانش در شرکت گاز استان بوشهر و ارائة راهکارها. پایان­نامة کارشناسی ارشد دانشگاه تهران – پردیس قم.

    1. قربانی­زاده، فرج‌الله، و خالقی­نیا، شیرین (1388). نقش انتقال دانش ضمنی در توانمندسازی کارکنان، فصل‌نامة پژوهش­های مدیریت منابع انسانی. دانشگاه جامع امام حسین (ع)، سال 1، شمارة 2، صفحات 105-85.
    2. قلی‌زاده، حسن، و هاشمی، سیده سوده (1392). شناسایی موانع پیاده‌سازی مدیریت دانش در دانشگاه (مطالعة موردی دانشگاه مشهد). نامة آموزش عالی، دورة جدید، سال 6، شمارة 21، صفحات 51-49.
    3. محمدی فاتح، اصغر، امیری، ایوب، شرفی‌نژاد، نورالدین، و نظری، مرتضی (1393). شناسایی موانع پیاده‌سازی مدیریت دانش در دانشگاه امام علی (ع) یک پژوهش آمیختة تحلیل اکتشافی متوالی. فصل‌نامة مدیریت انتظامی، سال 14، شمارة 56، صفحات 142-114.
    4. مشبکی، اصغر، و زارعی، عظیم (1384). مدیریت دانش با محوریت نوآوری. فصل‌نامة مدیریت و توسعه، شمارة 16، صفحات 53-16.
      1. Bloodgood, J. M., & Salisbury, W. D. (2001). Understanding the influence of organizational change strategies on information technology and knowledge management strategies. Decision Support Systems, 31, 55–69.
      2. Brand, A. (1998). Knowledge management and innovation. Journal of Knowledge Management, 2(1), 17–22.
      3. Brand, A. (1998). Knowledge management and innovation at 3M. Journal of Knowledge Management, 2(1), 17-22.
      4. Chung, J. Ch., & Jing, W. H. (2007). How organizational climate and structure affect knowledge management—the social interaction perspective. International Journal of Information Management, 27, 104–118.
      5.  
      6.  Farzin, M. R., Safari, K. M., Hesan, M., & Khalouei, A. (2014). A survey of critical success factors for strategic knowledge management implementation: applications for service sector. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 109, 595 – 599.
      7. Finn, Olav Bjrnson & Torgeir, Dingsoyr (2008), Knowledge management in software engineering: A systematic review of studied concepts. Information and Software Technology, 50(11), 1055–1068.

    Bahrami, H. R., Esfahani, M. J., & Arani, Z. M. (2012). Feasibility of implementing knowledge management based on the basic model of knowledge building: A case study in Payam-e Noor University, Iran. Innovations Development,1(7), 11506-11511.

    Gaffoor, S. (2008). Assessing readiness for the implementation of knowledge management in local government: The case of Stellenbosch Municipality. Master Thesis, Commerce at Stellenbosch University, School of Public Management and Planning, Faculty of Economic and Management Sciences.

    1.  Holt, D. T., Bartczak, S. E., Clark, S. W., & Trent, M. N. (2007). The development of an instrument to measure readiness of knowledge management. Knowledge Management Research & Practice, 75-92, Available at: www.palgrave-journals.com/kmrp.

    Holt, D. T., Bartczak, S. E., Clark, S. W., & Trent, M. R. (2007). The development of an instrument to measure readiness for knowledge management. Knowledge Management Research & Practice, 5(2), 75-92.

    1. Jafari, M., & Maleki, M. (2013), Organization structural dimensions effects on knowledge management: a review. International Journal of Information, Business and Management, 5(2), 249-262.
    2. Mohamed Jalaldeen, M. R., Abdul Karim, N., & Mohamed, N. (2009). Organizational readiness and its contributing factors to adopt KM processes: a conceptual model. Communications of the IBIMA, 8(17), 128-136.
    3. Kant, K. R., & Sing, M. D. (2008). Knowledge management implementation: modeling the barriers. Journal of Information & Knowledge Management, 7(4), 141–150.

    Rowley, J. (2000). Is higher education ready for knowledge management?. The International Journal of Educational Management Bradford, 14(1), 325-333.

    1.  

    Rusli, A., Selamat, M. H., Azmi, J., & Salfarina, A. (2008). An empirical study of knowledge management system: Implementation in public Higher Learning Institution. IJCSNS International Journal of Computer Science and Network Security, 8(1), 281-290.

    1. DeTienne, K. B., Dyer, G., Hoopes, Ch., & Harris, S. (2004). Toward a model of effective knowledge management and directions for future research: culture, leadership, and CKOs. Journal of Leadership & Organizational Studies, 10(4), 26-43.
    2. Lee, H., & Choi, B. (2003). Knowledge management enablers, processes , and organizational performance : an integrative view and empirical examination. Journal of Management Information Systems, 20(1), 179-228.
    3. Rossi, R. (2010). The governance of university-industry knowledge transfer. Innovation  Management, 13(2), 155-171.
    4. Siemieniuch, C. E., & Sinclair, M. A. (2004). A framework for organizational readiness for knowledge management. Interactional Journal of Operations & Production Management, 24(1), 79-98.
    5.   Taleghani, M., & Talebian, Z. (2013). Investigation of relationship between knowledge management and organizational culture in the National Bank Branches of Mazandaran province. Journal of Basic and Applied Scientific Research, 3(3), 532-536.

    Taylor, W. A., & Wright, G. H. (2004). Organizational readiness for successful knowledge shairing: challenges for public sector managers. Information Resources Management Journal (IRMJ), 17(2), 22-37

    1. Trivella, L., & Dimitriosb, N. K. (2015). Knowledge management strategy within the higher education the case of Greece. International Conference on Strategic Innovative Marketing, IC-SIM 2014, September 1-4, 2014, Madrid, Spain, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 175, 488 – 495.
    2. Wetherbe, J. C., Turban, E., Leidner, D. E., & McLean, E. R. (2007). Information technology for management: Transforming organizations in the digital economy. New York: Wiley.
    3. Tian, J., Nakamori. Y., & Wierzbicki, A. P. (2009). Knowledge management and knowledge creation in academia: A study based on surveys in a Japanese, research university. Knowledge Management, 13(2), 76-92.
    4. Yeh, Y. J., Lai, S. Q., & Ho, C. T. (2006). Knowledge management enablers: a case study. , Industrial Management & Data Systems, 106(6), 793-810.

    31.  Davenport, T. H., & Prusak, L. (1998). Working knowledge. Boston: Harvard Business School Press.