تأثیر تناسب شخص- شغل بر تمایل به ترک خدمت و بهبود کیفیت شغلی با تأکید بر نقش دلبستگی شغلی: شواهدی از صنعت کارگزاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس‌ارشد، دانشکدة اقتصاد، مدیریت و بازرگانی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

2 دانشیار، دانشکدة اقتصاد، مدیریت و بازرگانی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

3 استادیار، دانشکدة اقتصاد، مدیریت و بازرگانی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

تمایل کارکنان به ترک خدمت، یکی از مهم­ترین نگرانی­های مدیران منابع انسانی و تلاش برای بهبود کیفیت شغلی از مهم­ترین اهداف آنان است. یکی از عوامل تأثیرگذار بر این دو متغیر، تناسب شغلی است، و هدف این پژوهش، بررسی تأثیر این متغیر بر تمایل به ترک خدمت و بهبود کیفیت شغلی کارکنان با توجه به نقش میانجی دلبستگی شغلی است. پژوهش حاضر، از حیث هدف، کاربردی و از لحاظ نحوة گردآوری داده­ها، توصیفی- همبستگی است. جامعة آماری شرکت­های کارگزاری بورس تهران و برای آزمون مدل مفهومی مدل‌سازی معادلات ساختاری به‌کار گرفته شد. نتایج تحلیل 357 پرسشنامه نشان داد تناسب شخص- شغل تأثیر منفی و معنادار بر تمایل به ترک خدمت کارکنان دارد، اما بین تناسب شخص- شغل با دلبستگی شغلی و تناسب شخص- شغل با بهبود کیفیت شغلی رابطة مثبت و معنادار وجود دارد. همچنین، دلبستگی شغلی بر تمایل به ترک خدمت کارکنان تأثیر منفی و معنادار می‌گذارد، در حالی که تأثیر دلبستگی شغلی بر بهبود کیفیت شغلی مثبت و معنادار نیست.

کلیدواژه‌ها


  1. ابارشی، احمد، و حسینی، سید یعقوب (1391). مدل­سازی معادلات ساختاری. تهران: انتشارات جامعه­شناسان.
  2. اخباری، مریم‌­السادات، عریضی، حمیدرضا، اسمی، وحید، و نوری، ابوالقاسم (1391). رابطة میان پنج شکل تعهد کاری و میل به ماندن و قصد ترک خدمت در میان کارکنان پالایشگاه نفت. مجلة روا‌ن‌شناسی، شمارة 2، صفحات 192- 176.
  3. امامی، مصطفی، قلی‌­پور، رحمت‌الله، پورابراهیم، سهراب، و دلاوردی، جواد (1389). بررسی و سنجش تناسب شغلی و رابطة آن با تعهد سازمانی کارکنان (مطالعة موردی در شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده­های نفتی ایران). فصل‌نامة مدیریت و منابع انسانی در صنعت نفت، شمارة 10، صفحات 168- 149.
  4. جلیل­پور، پیمان، اکبری شایه، یحیی، و پیروزفر، معصومه (1392). رابطة کیفیت زندگی کاری و دلبستگی شغلی در بین کتابداران کتابخانه­های دانشگاه­های شهید چمران و علوم پزشکی جندی شاپور اهواز. پژوهش­نامة کتابداری و اطلاع­رسانی، شمارة 1، صفحات 66-51.
  5. خنیفر، حسین، امامی، مصطفی و پورابراهیم، سهراب (1389). بررسی و سنجش تناسب شغلی کارکنان و ارائة راهکارهایی جهت بهبود آن (مطالعة موردی در شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده­های نفتی ایران). فصل‌نامة مدیریت و منابع انسانی در صنعت نفت، شمارة 11، صفحات 58- 41.
  6. دهقانی، رضا (1391). بررسی تناسب فرد- سازمان و تأثیر آن بر رضایت شغلی در سازمان­های دوقطبی (شواهدی از دانشگاه). پایان‌نامة کارشناسی ارشد مدیریت اجرائی، پردیس بین‌المللی ارس، دانشگاه تبریز.
  7. رابینز، استیفن پی، و جاج، تیموتی ای (1390). مبانی رفتار سازمانی. ترجمة سید محمد اعرابی و محمد تقی­زاده مطلق، تهران: انتشارات دفتر پژوهش­های فرهنگی.
  8. رضایی، روح­اله، و درینی، روح­اله (1392). بررسی نقش مؤلفه­های سرمایة اجتماعی در کارآفرینی سازمانی در سازمان جهاد کشاورزی. مدیریت دولتی، شمارة 3، صفحات 62-43.
  9. طالب‌پور، مهدی، و امامی، فرشاد (1385). بررسی ارتباط تعهد سازمانی و دلبستگی شغلی و مقایسة آن بین دبیران تربیت بدنی مرد آموزشگاه‌های نواحی هفت‌گانة مشهد. پژوهش در علوم ورزشی، شمارة 12، صفحات 32-15.

10. عظیمی، حسین، گودرزی، غلام­رضا، انصاری، محمداسماعیل، پیرایش، رضا، و عبدی زرین، سهراب (1390). طراحی پرسشنامة سنجش نگرش شغلی و سازمانی کارکنان دولت؛ مطالعة موردی: 80 سازمان دولتی در مرکز استان زنجان. اندیشة مدیریت راهبردی، شمارة 1، صفحات 200- 169.

  1. علیزاده، ابراهیم (1386). عوامل مؤثر بر تمایل ترک شغل کارکنان. دوماهنامة توسعة انسانی پلیس، شمارة 11، صفحات 89- 73.

12. کشتکاران، علی، کاوسی، زهرا، قلی‌پور، آرین، سهرابی‌زاده، ساناز، و شرفی، زهرا (1391). دلبستگی شغلی و عوامل مؤثر بر آن در پرستاران بیمارستان­های آموزشی عمومی دانشگاه علوم پزشکی شیراز. مجلة دانشکدة پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران (پیاورد سلامت)، شمارة 2، صفحات 156-147.

13. گل‌پرور، محسن، و حسین‌زاده، خیرالله (1390). الگوی ارتباط عدم تناسب فرد- شغل با فرسودگی هیجانی و تمایل به ترک خدمت: شواهدی برای الگوی استرس- نامتعادلی- جبران. فصل‌نامة روان‌شناسی کاربردی، شمارة 1، صفحات 56- 41.

14. Boon, C., Den Hartog, D. N., Boselie, P., & Paauwe, J. (2011). The relationship between perceptions of HR practices and employee outcomes: examining the role of person–organization and person–job fit. The International Journal of Human Resource Management, 22(01), 138–162.

15. Brown, S. P. (1996). A meta-analysis and review of organizational research on job involvement. Psychological Bulletin, 120(2), 235-255.

16. Griffeth, R. W., Hom, P. W., & Gaertner, S. (2000). A meta-analysis of antecedents and correlates of employee turnover: Update, moderator tests, and research implications for the next millennium. Journal of Management, 26(3), 463–488.

17. June, S., & Mahmood, R. (2011). The relationship between person-job fit and job performance: A study among the employees of the service sector SMEs in Malaysia. International Journal of Business, Humanities and Technology, 1(2), 95-105.

18. Kanungo, R. N. (1982). Measurement of job and work involvement. Journal of Applied Psychology, 67(3), 341-349.

19. Lauver, K. J., & Kristof-Brown, A. (2001). Distinguishing between employees’ perceptions of person–job and person–organization fit. Journal of Vocational Behavior, 59(3), 454–470.

20. Lodahl, T. M., & Kejnar, M. (1965). The definition and measurement of job involvement. Journal of Applied Psychology, 49(1), 24-33.

21. Maden, C. (2014). Impact of fit, involvement, and tenure on job satisfaction and turnover intention. The Service Industries Journal, 34(14), 1113–1133.

22. Randall, D. M., Fedor, D. B., & Longenecker, C. O. (1990). The behavioral expression of organizational commitment. Journal of Vocational Behavior, 36(2), 210–224.

23. Rotundo, M., & Sackett, P. R. (2002). The relative importance of task, citizenship, and counterproductive performance to global ratings of job performance: a policy-capturing approach. Journal of Applied Psychology, 87(1), 66-80.

24. Simmons, C., Cochran, J. K., & Blount, W. R. (1997). The effects of job-related stress and job satisfaction on probation officers’ inclinations to quit. American Journal of Criminal Justice, 21(2), 213–229.

25. Sjoberg, A., & Sverke, M. (2000). The interactive effect of job involvement and organizational commitment on job turnover revisited: A note on the mediating role of turnover intention. Scandinavian Journal of Psychology, 41(3), 247-252.

26. Takeuchi, N., & Takeuchi, T. (2013). Committed to the organization or the job? Effects of perceived HRM practices on employees’ behavioral outcomes in the Japanese healthcare industry. The International Journal of Human Resource Management, 24(11), 2089–2106.

27. Tett, R. P., & Meyer, J. P. (1993). Job satisfaction, organizational commitment, turnover intention, and turnover: path analyses based on meta-analytic findings. Personnel Psychology, 46(2), 259–293.