بررسی تأثیر رفتار شهروندی سازمانی در کارگریزی اجتماعی (مورد مطالعه: ادارۀ کل راه و شهرسازی کرج)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه مدیریت دولتی، دانشگاه پیام‌نور، تهران، ایران

2 کارشناسی ارشد، گروه مدیریت دولتی، پیام‌نور، رشت، ایران

چکیده

امروزه پدیدۀ گریز از کار بسیاری از سازمان‌ها را درگیر خود کرده است. کارگریزی اجتماعی کارمندان را به انجام کاری انفرادی سوق داده است و آن‌ها تلاش کمتری برای وظایفشان انجام می‌دهند. این پژوهش به‌منظور بررسی تأثیر رفتار شهروندی سازمانی در کارگریزی اجتماعی در ادارۀ کل راه و شهرسازی کرج انجام شده است. نمونۀ آماری این تحقیق شامل 139 نفر از کارکنان ادارۀ کل راه و شهرسازی شهرستان کرج است. روش نمونه‌گیری در این تحقیق روش نمونه‌گیری سهمی و روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی بود. برای پاسخ به سؤالات و آزمون فرضیات تحقیق از روش بررسی معادلات ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جزئی (PLS) و نرم‌افزار Smart-PLS استفاده شده است. نتایج نشان داد که در بین همۀ ابعاد رفتار شهروندی سازمانی چهار بعد (وظیفه‌شناسی، نوع‌دوستی، جوانمردی و فضیلت مدنی) دارای تأثیر منفی و معنی‌دار بر کارگریزی اجتماعی هستند. نتایج این پژوهش همچنین نشان‌دهندۀ این است که در بین ابعاد رفتار شهروندی سازمانی بعد نوع‌دوستی بیشترین تأثیر را در کاهش کارگریزی اجتماعی در کارکنان دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


الف) فارسی
ارمندئی، غلامرضا (1393). بررسی رابطۀ بین توانمندی کارکنان و مزیت رقابتی در تنوع محصولات سازمان، مطالعۀ موردی شرکت تولیدمحور خودرو VAMCO، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام‌نور، واحد کرج.
اسدپور، محمد (1386). بررسی تأثیر رفتار شهروندی سازمانی در بهره‌وری سازمانی، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد آباده.
پویا، علیرضا و بذرگری، ملیحه (1392). «تأثیر رفتار شهروندی سازمانی بر موفقیت نظام‌های اطلاعاتی برنامه‌ریزی منابع انسانی»، فصل‌نامۀ پردازش و مدیریت اطلاعات، دورۀ 29، شمارۀ 2، 399-425.
داوری، علی و رضا‌زاده، آرش (1392). مدل‌سازی معادلات ساختاری با نرم‌افزار PLS، چاپ اول، تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی.
زارعی‌متین، حسن؛ جندقی، غلامرضا و توره، ناصر (1385). «شناخت عوامل رفتار شهروندی سازمانی و بررسی ارتباط آن با عملکرد سازمانی»، نشریۀ مدیریت فرهنگ سازمانی، دورۀ 4، شمارۀ 2، 31-62.
علوی، سیدعلی (1391). «شهروندان و مدیران از دلایل کارگریزی میگویند»، روزنامۀ سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی خراسان شمالی، شمارۀ 1223، 1-11.
معصومی، محمدجواد (1392). بررسی سنجش رابطۀ بین رفتار شهروندی سازمانی و ابعاد مختلف تعهد سازمانی کارکنان شرکت بهره‌برداری از سد و نیروگاه و شبکه‌های آبیاری زهره و جراحی، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام‌نور، واحد امیدیه.
مقیمی، سیدمحمد و رمضان، مجید (1392). پژوهش‌نامۀ مدیریت: مدیریت رفتار سازمانی (سطح فردی)، چاپ دوم، تهران: سازمان مدیریت صنعتی.    
هومن، حیدرعلی (1387). مدل‌یابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم‌افزار لیزرل، تهران: انتشارات سمت.
ب) انگلیسی
Appelbaum, S.; Bartolomucci, N.; Beaumier, E.; Boulanger, J.; Corrigan, R.; Doré, I. ... & Serroni, C. (2004). "Organizational citizenship behavior: a case study of culture, leadership and trust", Management decision, 42(1), 13-40.
Ang, Soon; Dyne Linn Van & Begley Thomas (2003). "the Employment Relationship of Foreign Workers versus Local Employees: A Field Study of Organizational Justice, Job Satisfaction", Performance and OCB. Journal of Organizational Behavior, 24(5), 561-583.
Bienstock, Carol; DeMoranville, Carol & Smith Rachel (2003). "Organizational citizenship behavior and service quality", Journal of Service Marketing, 17(4), 357-373.
Bolino, M. C.; Turnley, W. H. & Bloodgood, J. M. (2003). "Citizenship Behavior and the Creation of Social Capital in Organizations", Academy of Management Review, 27(4), 505-522.
Burns, T & Carpenter, J (2008). "Organizational Citizenship and Student Achievement", Journal of Cross-Disciplinary Perspectives in Education, 1(1), 51-58.
Daft, R. L. (2001). Essentials of organization theory and design, South Western Educational Publishing.
Durkheim, E. (1974). Sociology and philosophy, Simon and Schuster.
Forsyth, D.R. (2009). Group dynamics (5th ed.), Pacific Grove, CA: Brooks/Cole, http://books.google.com.
George, J. M. (1992). "Extrinsic and intrinsic origins of perceived social loafing in organizations", Academy of Management Journal, 35(1), 191-202.
Karadal, H. & Saygın, M. (2013). "An investigation of the relationship between social loafing and organizational citizenship behavior", Procedia-Social and Behavioral Sciences, 99(1), 206-215.
Kravitz, D. A. & Martin, B. (1986). "Ringelmann rediscovered: The original article", Journal of Personality and Social Psychology, 50(5), 936-941.
Farh, J. L.; Zhong, C. B. & Organ, D. W. (2004). "Organizational citizenship behavior in the People's Republic of China", Organization Science, 15(2), 241-253.
Maden, C.; Arıkan, E.; Telci, E. E. & Kantur, D. (2012). "Linking corporate social responsibility to corporate reputation: a study on understanding behavioral consequences", Procedia-Social and Behavioral Sciences, 58(1), 655-664.
Markóczy, L. & Xin, K. (2004). The virtues of omission in organizational citizenship behavior, USA: university of California.
Organ, D.W. (1988). Organizational citizenship behavior: The good soldier syndrome, England: Lexington Books/DC Heath and Com.
Podsakoff, P. M.; MacKenzie, S. B.; Paine, J. B. & Bachrach, D. G. (2000). "Organizational citizenship behaviors: A critical review of the theoretical and empirical literature and suggestions for future research", Journal of management, 26(3), 513-563.
Simms, A. & Nichols, T. (2014). "Social loafing: a review of the literature", Journal of Management Policy and Practice, 15(1), 58-67.
Turnipseed, D. (1996). "Organization citizenship behaviour: an examination of the influence of the workplace", Leadership & Organization Development Journal, 17(2), 42-47.
Ülke, E. H. (2006). Investigating the Role of Personality and Justice Perceptions on Social Loafing, Unpublished Master Dissertation, Ankara, Turkey: Middle East Technical University.
Ülke, H. E. & Bilgiç, R. (2011). "Investigating the role of the big five on the social loafing of information technology workers", International Journal of Selection and Assessment, 19(3), 301-312.