نقش تعدیل‌کنندۀ هویت سازمانی در رابطۀ سرمایۀ روان‌شناختی و رفتارهای شهروندی و انحرافی کارمندان ادارۀ کل آموزش و پرورش استان البرز (مطالعۀ موردی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، ارومیه، ایران

2 استاد، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، ارومیه، ایران

3 دانشیار، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش تعدیل‌کنندۀ هویت سازمانی در رابطۀ سرمایۀ روان‌‌شناختی و رفتارهای شهروندی و انحرافی کارمندان ادارۀ کل آموزش و پرورش استان البرز انجام شد. روش پژوهش توصیفی-پیمایشی بود. جامعۀ آماری پژوهش 210 نفر از کارمندان ادارۀ کل آموزش و پرورش استان البرز بودند که با استناد به جدول مورگان و با استفاده از روش نمونه‌‌گیری تصادفی ساده، 133 نفر برای نمونه انتخاب شدند. به‌منظور گردآوری داده‌‌ها از چهار پرسش‌نامه از جمله: سرمایۀ روان‌‌شناختی، هویت سازمانی، رفتار شهروندی سازمانی و رفتارهای انحرافی سازمانی استفاده شده است که روایی و پایایی آن‌ها با استناد به نظر متخصصان و ضریب آلفای کرونباخ بررسی و تأیید شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌‌ها نیز از آزمون‌‌های ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون تعدیل‌‌کننده استفاده شد. یافته‌‌ها حاکی از آن بودند که بین سرمایۀ روان‌‌شناختی و هویت سازمانی با بروز رفتارهای شهروندی و انحرافی در کارکنان رابطه وجود دارد. سرمایۀ روان‌‌شناختی و هویت سازمانی نیز رابطۀ مثبت و معنا‌‌داری با هم دارند. همچنین، نقش تعدیل‌‌کنندۀ هویت سازمانی در رابطۀ بین سرمایۀ روان‌‌شناختی و کاهش رفتارهای انحرافی معنا‌‌دار بود، اما نقش تعدیل‌‌کنندۀ هویت سازمانی در رابطۀ بین سرمایۀ روان‌‌شناختی و افزایش رفتارهای شهروندی تأیید نشد.

کلیدواژه‌ها


امیرخانی، طیبه (1391). تحلیل تأثیر رفتار شهروندی سازمانی و سرمایۀ اجتماعی بر سرمایۀ روان‌شناختی، فصل‌نامۀ علوم مدیریت ایران، دورۀ 7، شمارۀ 26، 89-112.
سلیمانی، الهام؛ آهنچیان؛ محمدرضا و اصغرپور، احمدرضا (1391). نقش هویت سازمانی در پیش‌بینی رفتار شهروندی در دانشگاه علوم اسلامی و خیام مشهد، مجلۀ علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، شمارۀ 2، 122-147.
سیمار اصل، نسترن و فیاضی، مرجان (1386). سرمایۀ روان‌‌شناختی: مبنایی نوین برای مزیت رقابتی، ماهنامۀ تدبیر، سال نوزدهم، شمارۀ 200، 44-48.
نقوی، سیدعلی و فارسانی، جواد (1389). رابطۀ بین کیفیت ادراک‌شدۀ سبک رهبری و رفتار شهروندی سازمانی، فصل‌نامۀ پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، دورۀ 16، شمارۀ 2(56)، 115-126.
نوابی، ارمغان (1390). تحلیل رابطۀ روش‌‌های جامعه‌پذیری سازمانی و هویت سازمانی در شهرداری اصفهان، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان، دانشکدۀ علوم اداری و اقتصاد، گروه مدیریت.
ب) انگلیسی
Acaray, A. & Akturan, A. (2015). The relationship between organizational citizenship behaviour and organizational silence, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 207, 472-482.‏
Avey, J. B; Luthans, F. & Youssef, C. M. (2010). The additive value of positive psychological capital in predicting work attitudes and behaviors, Journal of Management, 36 (2), pp. 430-452.
Avey, J.; Wernsing, T. S. & Luthans, F. (2008). Can positive employees help positive organizational change? Impact of psychological capital and emotions on relevant attitudes and behaviors, The Journal of Applied Behavioral Science, 44(1) 48-70.
Bennett, R. J. & Robinson, S. L. (2000). Development of a measure of workplace deviance, Journalof Applied Psychology, 85(2), pp.349-360.
Bitmişa, M. Gökhan & Ergenelib, Azize. (2015). How psychological capital influences burnout: The mediating role of job insecurity, Procedia-Social and Behavioral Sciences 207, 363–368.
Colbert, A. E.; Mount, M. K.; Harter, J. K.; Witt, L. A. & Barrick, M. R. (2004). Interactive Effects of Personality and Perception of the Work Situation on Workplace Deviance, Journal of Applied Psychology, 89 (4), pp. 599-609.
Fassina, N. E.; Jones, D. A. & Uggerslev, K. L. (2008). Meta-analytic tests of relationships between organizational justice and citizenship behavior: testing agent-system and shared-variance models, Journal of Organizational Behavior, 29(2), pp. 805–828.
Gooty, j.; Gavin, M.; Johnson, P. D.; Frazier, M. & Snow, D. (2009). In the eyes of the beholder: Transformational leadership, positive psychological, capital, and performance, Journal of Leadership & Organizational Studies, 15, 353-367.
Jensen, S. M. & Luthans, F. (2006). Relationship between entrepreneurs’ psychological capital and their authentic leadership, Journal of Managerial Issues, 18(2), pp. 254-273.
Lambert, E. (2010). The relationship of organizational citizenship behavior with job satisfaction, turnover intent, life satisfaction, and burnout among correctional staff, Taylor & Francis, 23(4), pp 361–380.
Litzky-Barrie E.; Eddlestone-Kimberly, A. & Kidder-Deborah, L. (2006). The Good, the Bad, and the Misguided: How Managers Inadvertently Encourage Deviant Behaviors, Academy of Management Perspectives, 28(5), pp. 91-103.
Luthans, F & Youssef, C. M. (2004). Human, social, and now positive psychological capital management: investing in people for competitive advantage to appear in Organizational Dynamics, Journal of Organizational Behavior, 33 (2), pp.88-102.
Luthans, F. B. J.; Avolio, J. B. & Avey, S. M. N. (2007). Positive Psychological capital: Measurement and Relationship with Performance and Satisfaction, Personnel Psychology, 60, 541–572.
Norman, S. M.; Avey, J. B.; Nimnicht, J. L. & Pigeon, N. G. (2010). The interactive effects of psychological capital and organizational identity on employee organizational citizenship and deviance behaviors, Journal of Leadership & Organizational Studies, 17(4), pp. 380–391.
Onwuegbuzie, A. J. & Snyder, C. R. (2000). Relations between hope and graduate students’ coping strategies for studying and examination taking, Psychological Reports, 86(4), pp. 803-806.
Scott, C. R. & Stephens, K. K. (2009). It depends on who you’re talking to predictors and outcomes of situated measures of organizational identification, Western J. commune, 73(4), pp. 370–394.
Sillince, A. A. (2006). Resources and Organizational Identities, Management communication quarterly, 20 (2), pp. 186-212.
Sibel Gok, Isıl Karatuna & Pınar Ozdemir Karaca (2015). The Role of Perceived Supervisor Support and Organizational Identification in Job Satisfaction, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 177, 38 – 42.
Yildiz, Bora & Alpkan, Lütfihak. (2015). A Theoretical Model on the Proposed Predictors of Destructive Deviant Workplace Behaviors and the Mediator Role of Alienation, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 210, 330–338.
Waller, M. A. (2001). Resilience in ecosystematic contest evolution of the child, American Journal of Orthopsychiatry, 71(3), pp. 119-144.
Whetten, D. A. & Mackey A. (2002). A Social Actor Conception of Organizational Identity and Its implications for the study of organizational business & society, journal of social science, 41(6), pp. 393-41.