طراحی نظام دیدبانی آموزش‌عالی با رویکرد کارآفرینانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری آینده‌پژوهیِ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی، جهاد دانشگاهی، تهران، ایران

2 استادیار گروه مدیریت صنعتی دانشگاه علم و فرهنگ، تهران، ایران

3 دانشیار گروه جامعه‌شناسی دانشگاه شاهد، تهران، ایران

چکیده

این مقاله حاصل پژوهشی است که با هدف طراحی نظام دی آموزش‌عالی با رویکرد کارآفرینانه انجام شد و از نظر هدف در زمرة پژوهش‌های کاربردی و توسعه‌ای قرار داشت که با رویکردی ترکیبی اجرا شد. به‌منظور دستیابی به هدف فوق، پس از مطالعة پیشینة موضوع، با مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته و عمیق با خبرگان، ابعاد و مؤلفه‌های مورد نیاز برای طراحی نظام مشخص شد. نمونة بخش کیفی این تحقیق با کاربست روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و به‌منظور اعتباریابی نظامْ داده‌های مورد نیاز از طریق پرسش‌نامة محقق‌ساخته گردآوری شد. سپس، با استفاده از روش تحلیل عاملی تأییدی، مؤلفه‌های نظام تأیید شد. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان‌دهندة آن بود که از میان صد و پنجاه مؤلفة احصاشدة اولیه صد و پنج مؤلفه تأیید می‌شود. براساس یافته‌های این پژوهش، ابعاد و مؤلفه‌های نظام دیدبانی آموزش‌عالی، با رویکرد کارآفرینانه و با توجه به پیشران‌های محیطی مؤثر و مهم در چهار زمینة سیاسی و اجتماعی و اقتصادی و فناوری، در قلمرو آموزش‌عالی، در تناسب با محیط کسب‌وکار، تدوین شد و بازیگران و ذی‌نفعان نظام موصوف و سایر الزامات و بسترهای ساختاری نظام دیدبانی آموزش‌عالی کارآفرینانه، همچون تأسیس رصدخانة آموزش‌عالی کارآفرینانه و تأسیس یا سازماندهی پایگاه‌های داده‌های مورد نیاز این حوزه، بازشناسی و تعیین شد. در پایان، عناصر اصلی محتوایی نظام به تفکیک درون‌دادها، فرایندها، برون دادها، نتایج، و پیامدهای آن مشخص شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. خزایی، سعید. (1384). دیده­بانی، دروازه­ی ورود به آینده ، مؤسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی- مرکز آینده­پژوهی علوم و فناوری دفاعی.
  2. سی‌گلن، جروم و تئودور جی. گوردون (1393). دانشنامة بزرگ روش‌های آینده‌پژوهی، مترجم: مرضیه کی‌قبادی و فرخنده ملکی‌فر، تهران، تیسا.
  3. علی‌احمدی، علی‌رضا و فاطمه ثقفی، محمد فتحیان (1386). «ارائة متدولوژی تحلیل روند برای شکل‌گیری استراتژی و آینده‌نگاری»، مدیریت فردا، ش 18، ص 4 ـ 14.
  4. علی‌میری، مصطفی (1387). «آموزش کارآفرینی: پیدایش، توسعه، گرایش‌ها، و چالش‌ها»، توسعة کارآفرینی، س 1، ش 1، ص 133 ـ 169.
  5. مدهوشی، مهرداد و عیسی نیازی (1389). «بررسی و تبیین جایگاه آموزش‌عالی ایران در جهان»، فصلنامة انجمن آموزش‌عالی ایران، س 2، ش 4، ص 113 ـ 149.
  6. مشرف‌جوادی محمدحسین و افسانه بهشتی، نفیسه محمدی اصفهانی (1385). بررسی نظام آموزش‌عالی کشورهای جهان و ایران، کنگرة ملی علوم انسانی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  7. مقیمی، سید محمد و یوسف وکیلی، مرتضی اکبری (1392). نظریه‌های کارآفرینی، انتشارات دانشگاه تهران، تهران، چ 2، ص 53.
  8. میرزایی اهرنجانی، حسن (1377). «تجزیه و تحلیل عوامل مؤثر بر وجدان کاری و انضباط اجتماعی در سازمان»، مجموعه مقالات دومین اجلاس بررسی راه‌های عملی حاکمیت وجدان کاری و انضباط اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، ص 306 ـ 329.
    1. Amanatidou, E., Butter, M., Carabias, V., Könnölä, T., Leis, M., Saritas, O., & van Rij, V. (2012). On concepts and methods in horizon scanning: Lessons from initiating policy dialogues on emerging issues. Science and Public Policy, 39 (2), pp. 208-221.‏

10. Bengston, D. N. (2013). Horizon scanning for environmental foresight: a review of issues and approaches. United States Department of Agriculture, Forest Service, Northern Research Station.

11. Cassis, Y. & Minoglou, I. P. (Eds.) (2005). Entrepreneurship in theory and history. New York: Palgrave Macmillan.

12. Choo, C. W. (2001). Environmental scanning as information seeking and organizational learning. Information Research, 7 (1), pp. 1-7.

13. Elenkov, D. S. (1997). Strategic uncertainty and environmental scanning: The case for institutional influences on scanning behavior. Strategic management journal, 287-302.‏

14. EURYDICE. (2008). Higher Education Governance in Europe (Policies, structures, funding and academic staff). Available At: http://www.eurydice.org.

15. Habegger, B. (2009). Horizon scanning in government. Zurich: Centre for Security Studies. Retrieved June, 17, 2009.

16. Kuratko, D. F. (2005). The emergence of entrepreneurship education: Development, trends, and challenges. Entrepreneurship theory and practice, 29 (5), pp. 577-598.

17. Kumar. B. (2013). Important Needs and Importance of Environmental Scanning. Available at: http://www.preservearticles.com

18. Kao, R. W. (1993). Defining entrepreneurship: past, present and?, Creativity and Innovation Management, 2 (1), pp. 69-70.

19. Mašovi, S., Saračević, M., Kamberović, H., & Međedović, E. (2011). Modern trends in higher education and the future of e-learning. In ITRO-conference: Information technology and development of education (pp. 321-326).

20. Mintz, Steven. (2013). The Future Is Now: 15 Innovations to Watch For. The chronicle of higher education (https://www.chronicle.com).

21. HEFCE. (2016). available at: http://www.hefce.ac.uk/

22. Ogundele, O. J. K. & Abiola, J. O. (2012). Entrepreneurship and National development: A Proposal for evangelistic agenda. European Scientific Journal, 8 (6).

23. Sutherland, W. J. & Woodroof, H. J. (2009). The need for environmental horizon scanning. Trends in Ecology & Evolution, 24 (10), pp 523-527.

24. Tertiary Education Quality and Standards Agency (TEQSA). (2016).

25. Van Rij, V. (2010). Joint horizon scanning: identifying common strategic choices and questions for knowledge. Science and Public Policy, 37 (1), pp. 7-18.

26. Williamson, B. (2018). the hidden architecture of higher education: building a big data infrastructure for the ‘smarter university’. International Journal of Educational Technology in Higher Education, 15 (1), p. 12.‏Yin, H. K. (2005). Singapore's Risk Assessment and Horizon Scanning Project - An Update. Research & Development Defence Science and Technology Agency.