طراحی و آزمودن الگویی از برخی پیشایندها و پیامدهای غبطه در محیط کار

نوع مقاله : روش شناسی

نویسندگان

1 استاد گروه روان‌شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

2 دانشجوی کارشناسی‌ارشد روان‌شناسی صنعتی و سازمانی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر طراحی و آزمودن الگویی از برخی پیشایندها و پیامدهای غبطه در محیط کار بود. نمونة این پژوهش شامل 304 نفر از کارکنان شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب ـ منطقة اهواز بود که به روش تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند. برای سنجش متغیرهای مورد مطالعه از پرسشنامه‌های غبطه در محیط کار، مبادلة رهبر ـ عضو، خودارزشیابی محوری، رفتار اجتماع‌یار، تخریب اجتماعی، و گسستگی اخلاقی استفاده شد. ارزیابی الگوی پیشنهادی از طریق الگویابی معادلات ساختاری (SEM) و با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS ویراست 23 و AMOS ویراست 23 انجام گرفت. جهت آزمودن آثار غیرمستقیم در الگوی پیشنهادی از روش بوت استراپ در برنامة ماکرو پریچر و هیز (2008) استفاده شد. یافته‌ها نشان دادند الگوی پیشنهادی از برازش نسبتاً خوبی با داده‌ها برخوردار است. همچنین، اثر خودارزشیابی محوری و مبادلة رهبر ـ عضو بر غبطه در محیط کار و غبطه در محیط کار بر رفتار اجتماع‌یار، تخریب اجتماعی، و گسستگی اخلاقی معنی‌دار بود. نقش واسطه‌ای گسستگی اخلاقی نیز در رابطة بین غبطه در محیط کار با تخریب اجتماعی تأیید شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. ارشدی، نسرین (1386). «طراحی و آزمون الگویی از پیشایندها و پیامدهای مهم انگیزش شغلی در کارکنان شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب ـ منطقة اهواز»، پایان‌نامة دکتری روان‌شناسی صنعتی و سازمانی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز.
    1. Anderson, J. & Gerbing, D. W. (1988). Structural equation modeling in practice: A review and recommended two-step approach. Psychological Bulletin, 103(3), pp. 411-423.
    2. Baruch, Y., O'Creevy, M. F., Hind, P., & Vigoda-Gadot, E. (2004). Prosocial behavior and job performance: Does the need for control and the need for achievement make a difference? Social Behavior and Personality: An International Journal, 32(4), pp. 399-411.
    3. Baudin, N., Blanch, A., Rolland, J.-P., Martí-Guiu, M., & Aluja, A. (2014). Core Self-Evaluations, life satisfaction, and sport satisfaction. Escritos de Psicología, 7(3), pp. 19-24.
    4. Bedeian, A. G. (1995). Workplace envy. Organizational Dynamics, 23(4), pp. 49-56.
    5. Brief, A. P. & Motowidlo, S. J. (1986). Prosocial organizational behaviors. Academy of Management Review, 11(4), pp. 710-725.
    6. Buunk, B. P., Collins, R. L., Taylor, S. E., VanYperen, N. W., & Dakof, G. A. (1990). The affective consequences of social comparison: either direction has its ups and downs. Journal of personality and Social Psychology, 59(6), pp. 1238-1249.
    7. Choi, D. (2013). Differentiated leader-member exchange and group effectiveness: a dual perspective. Doctor of Philosophy Degree in Business Administration, The University of Iowa.
    8. Chou, C. P. & Bentler, P. M. (1995). Estimates and tests in structural equation modeling. In R. H. Hoyle (Ed,(. Structural equation modeling: Concepts, issues and applications. California: Sage.

10. Cohen-Charash, Y. & Mueller, J. S. (2007). Does perceived unfairness exacerbate or mitigate interpersonal counterproductive work behaviors related to envy? Journal of Applied Psychology, 92(3), pp. 666-680.

11. Crusius, J. & Lange, J. (2014). What catches the envious eye? Attentional biases within malicious and benign envy. Journal of Experimental Social Psychology, 55, pp. 1-11.

12. Dansereau, F., Graen, G., & Haga, W. J. (1975). A vertical dyad linkage approach to leadership within formal organizations: A longitudinal investigation of the role making process. Organizational Behavior and Human Performance, 13(1), pp. 46-78.

13. Dogan, K. & Vecchio, R. P. (2001). Managing envy and jealousy in the workplace. Compensation & Benefits Review, 33(2), pp. 57-64.

14. Duffy, M. K. & Shaw, J. D. (2000). The Salieri syndrome consequences of envy in groups. Small Group Research, 31(1), pp. 3-23.

15. Duffy, M. K., Ganster, D. C., & Pagon, M. (2002). Social undermining in the workplace. Academy of Management Journal, 45(2), pp. 331-351.

16. Duffy, M. K., Scott, K. L., Shaw, J. D., Tepper, B. J., & Aquino, K. (2012). A social context model of envy and social undermining. Academy of Management Journal, 55(3), pp. 643-666.

17. Duffy, M. K., Shaw, J. D., Scott, K. L., & Tepper, B. J. (2006). The moderating roles of self-esteem and neuroticism in the relationship between group and individual undermining behavior. Journal of applied psychology, 91(5), pp. 1066-1077.

18. Foster, G. M., Apthorpe, R., Bernard, H. R., Bock, B., Brogger, J., Brown, J. K., & Faris, J. (1972). The anatomy of envy: A study in symbolic behavior [and comments and reply]. Current Anthropology, 13(2), pp. 165-202.

19. Gershman, B. (2014). The two sides of envy. Journal of Economic Growth, 19(4), pp. 407-438.

20. Graen, G. B. & Uhl-Bien, M. (1995). Relationship-based approach to leadership: Development of leader-member exchange (LMX) theory of leadership over 25 years: Applying a multi-level multi-domain perspective. The Leadership Quarterly, 6(2), pp. 219-247.

21. Judge, T. A., Erez, A., Bono, J. E., & Thoresen, C. J. (2003). The core Self‐Evaluations Scale: Development of a measure. Personnel Psychology,56(2), pp. 303-331.

22. Kim, S., O’Neill, J. W., & Cho, H. M. (2010). When does an employee not help coworkers? The effect of leader–member exchange on employee envy and organizational citizenship behavior. International Journal of Hospitality Management, 29(3), pp. 530-537.

23. Lewis, L. & Scott, C. (2006). Communicative responses to malicious envy at work. (Doctor of Philosophy), The University of Texas at Austin.

24. Malone, P. C. (2006). Communicative responses to malicious envy at work. Doctor of Philosophy, The University of Texas at Austin.

25. Moore, C. (2008). Moral disengagement in processes of organizational corruption. Journal of Business Ethics, 80(1), pp. 129-139.

26. Moore, C., Detert, J. R., Klebe Treviño, L., Baker, V. L., & Mayer, D. M. (2012). Why employees do bad things: Moral disengagement and unethical organizational behavior. Personnel Psychology, 65(1), pp. 1-48.

27. Nandedkar, A. & Deshpande, A. (2012). Concurrent engineering, LMX, envy, and product development cycle time: A theoretical framework. Journal of Management, 13(5), pp. 144-158.

28. Parrott, W. G. & Smith, R .H. (1993). Distinguishing the experiences of envy and jealousy. Journal of Personality and Social Psychology, 64(6), pp. 906-920.

29. Savalei, V. & Bentler, P. M. (2010). Structural equation modeling. Corsini Encyclopedia of Psychology.

30. Settoon, R. P. & Mossholder, K. W. (2002). Relationship quality and relationship context as antecedents of person-and task-focused interpersonal citizenship behavior. Journal of applied psychology, 87(2), pp. 255-267.

31. Smith, R. H. & Kim, S. H. (2007). Comprehending envy. Psychological bulletin, 133(1), pp. 46-64.

32. Smith, R. H., Diener, E., & Garonzik, R. (1990). The roles of outcome satisfaction and comparison alternatives in envy. British Journal of Social Psychology, 29(3), pp. 247-255.

33. Smith, R. H. (1991). Envy and the sense of injustice: guilford press New York.

34. Tai Tze Suen, K. (2013). The consequences of envy and feeling envied. Doctor of Philosophy Degree, National University of Singapore.

35. Tai, K., Narayanan, J., & McAllister, D. J. (2012). Envy as pain: Rethinking the nature of envy and its implications for employees and organizations. Academy of management Review, 37(1), pp. 107-129.

36. Takahashi, H., Kato, M., Matsuura, M., Mobbs, D., Suhara, T., & Okubo, Y. (2009). When your gain is my pain and your pain is my gain: neural correlates of envy and schadenfreude. Science, 323(5916), pp. 937-939.

37. Tandoc, E. C., Ferrucci, P., & Duffy, M. (2015). Facebook use, envy, and depression among college students: Is face booking depressing?. Computers in Human Behavior, 43, pp. 139-146.

38. Vecchio, R. P. (2000). Negative emotion in the workplace: Employee jealousy and envy. International Journal of Stress Management, 7(3), pp. 161-179.

39. Veiga, J. F., Baldridge, D. C., & Markoczy, L. (2014). Toward greater understanding of the pernicious effects of workplace envy. The International Journal of Human Resource Management, 25(17), pp. 1-18.