نقدی بر پژوهش‌های کیفیت زندگی کاری در ایران با استفاده از فراتحلیل

نوع مقاله : مقاله کاربردی

نویسندگان

1 دانشیار، دانشکدة مدیریت، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری، دانشکدة مدیریت، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

3 دکتری مدیریت توسعه، دانشکدة مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

تا امروز، کیفیت زندگی کاری، به منزلة اساسی برای بهروزی کارکنان، در دسته‌بندی‏های گوناگون بررسی شده است. بر این اساس، پژوهش حاضر با ترکیب کمّی نتایج تحقیقات کیفیت زندگی کاری به دنبال آن است که با شناسایی و به دست آوردن اندازة اثر مؤلفه‏های کیفیت زندگی کاری استفاده‌شده در تحقیقات مختلف در ایران به نقد و بررسی این تحقیقات بپردازد. این تحقیق از نظر هدف توصیفی و از نظر نوع استفاده کاربردی است. جامعة آماری شامل 79 مقاله و پایان‌نامه‏هایی بود که در ایران انجام گرفته بود. تعداد 40 تحقیق با استفاده از روش قضاوتی در نرم‌افزار CMA2 وارد فرایند فراتحلیل شدند. پایایی شناسایی از طریق توافق داوران در انتخاب و طبقه‌بندی تحقیق‌ها، پایایی کدگذاری از طریق توافق داورها در مورد استفاده از مفاهیم خاص برای کدگذاری متغیرها، و پایایی سطح معناداری و اندازة اثر از طریق توافق در محاسبات اندازة اثر بین دو فراتحلیل‌گر به ‌دست آمد. نتایج نشان داد به ترتیب روابط اجتماعی در کار، فرصت برای رشد، فضای کلی زندگی، میزان کنترل اعمال‌شده در کار، رضایت از کار، قانون‌گرایی، استرس در محل کار، شرایط ایمنی و بهداشتی محیط کار، توازن بین کار و زندگی، یکپارچگی اجتماعی، و پرداخت مناسب مهم‌ترین مؤلفه‏ های کیفیت زندگی کاری‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. بهادری، فاطمه (1390). «بررسی تأثیر کیفیت زندگی کاری دانشگران بر گرایش کارآفرینانه»، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد دانشکدة مدیریت، دانشگاه تهران.
  2. بزارجزایری، سید احمد و محمدحسن پرداختچی (1386). «تدوین مدل ارزیابی کیفیت زندگی کاری کارکنان در سازمان‏ها»، علوم مدیریت ایران، س 2، ش 5، صص 123 ـ 151.
  3. جهان‌بین، سید امان‌الله (1391). «بررسی رابطة ویژگی‏های شخصیتی، کیفیت زندگی کاری، و استرس با رضایت شغلی کارکنان جمعیت هلال‌احمر استان کهکیلویه و بویراحمد»، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد دانشکدة علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مرودشت.
  4. حسینی، سید جواد (1393). «بررسی رابطة اخلاق حرفه‌ای و کیفیت زندگی کاری اعضای هیئت علمی دانشگاه تهران»، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد دانشکدة روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.
  5. دهقان، سعید (1394). «بررسی تأثیر کیفیت زندگی کاری بر تعهد سازمانی مدیران ادارة کل تعاون، کار، و رفاه اجتماعی استان تهران و سازمان تأمین اجتماعی استان تهران»، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد پردیس البرز، دانشگاه تهران.
  6. ذبیح‌زاده باغلویی، محمود (1392). «ارزیابی و رتبه‌بندی مؤلفه‏های کیفیت زندگی کاری شهروندان منطقة 6 تهران»، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد دانشکدة مدیریت، دانشگاه تهران.
  7. رسولی، بهروز (1391). «ارتباط میان مؤلفه‏های کیفیت زندگی کاری با میزان رضایت و استرس شغلی در کتاب‌داران کتابخانه‏های عمومی شهر تهران: مطالعه‌ای مقایسه‌ای»، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد دانشکدة روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.
  8. رسولی، بهروز؛ نادر نقشینه؛ فاطمه فهیم‌نیا (1392). «مطالعة کیفیت زندگی کاری کتاب‌داران کتابخانه‏های عمومی شهر تهران»، تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‏های عمومی، د 20، ش 2، صص 317 ـ 331.
  9. زهره‌وندیان، کریم (1389). «بررسی ارتباط بین کیفیت زندگی کاری و ابعاد آن با تعهد سازمانی کارکنان رسمی و غیررسمی ادارات تربیت بدنی استان مرکزی»، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد دانشکدة تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه تهران.

10. سکوتی، سپنتا (1391). «بررسی ارتباط بین ادراک کارکنان از فرهنگ سازمانی و کیفیت زندگی کاری در شرکت‏های بزرگ عضو شهرک صنعتی آمل»، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد دانشکدة مدیریت، دانشگاه تهران.

11. شهبازی، بهزاد (1386). «بررسی رابطة کیفیت زندگی کاری و عملکرد گروه‏های آموزشی دانشگاه اصفهان و علوم پزشکی اصفهان از نظر اعضای هیئت علمی»، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد دانشکدة روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.

12. شریف‌زاده، فتاح؛ علی‌رضا جزینی؛ یوسف محمدی‌مقدم (1390). «تعیین ابعاد و مؤلفه‏های کیفیت زندگی کاری کارکنان پلیس پیشگیری ناجا»، منابع انسانی ناجا، س 6، ش 23، صص 25 ـ 40.

13. شجاعی، پریسا و فرهاد خزایی (1391). «رابطة رهبری معنوی با کیفیت زندگی کاری کارکنان دانشکده‏های دانشگاه علوم پزشکی قزوین»، مجلة علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین، س 16، ش 4، صص 62 ـ 68.

14. شیرزاد کبریا، بهارک و سیمین بردبار (1389). «بررسی مؤلفه‏های اصلی مدیریت کیفیت فراگیر بر کیفیت زندگی کاری معلمان»، تحقیقات مدیریت آموزشی، ش 4، صص 137 ـ 164.

15. عارفی‌کیا، ابراهیم (1387). «بررسی رابطة کیفیت زندگی کاری دبیران و اثربخشی دبیرستان‏های شهر سبزوار»، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد دانشکدة روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.

16. طلایی، اعظم؛ شهرام عروف‏زاده؛ مسعود نادریان جهرمی؛ محمدجواد رضوی محمودآبادی (1390). «تحلیل عوامل مؤثر بر کیفیت زندگی کاری کارکنان ادارة کل تربیت‌بدنی استان یزد»، تحقیقات علوم ورزشی، س 1، ش 3، صص 21 ـ 32.

17. عنایتی، ترانه؛ محمد صالحی؛ رحیمه خوش‌باور رستمی (1389). «بررسی کیفیت زندگی کاری کارکنان آموزش‌وپرورش»، تحقیقات مدیریت آموزشی، ش 3، صص 159 ـ 174.

18. عرب، محمد؛ حسین شعبانی‌نژاد؛ آرش رشیدیان؛ عباس رحیمی؛ کیمیا پورکتابی (1391). «بررسی کیفیت زندگی کاری پزشکان متخصص بیمارستان‏های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران»، بیمارستان، س 11، ش 4، صص 19 ـ 24.

19. فروتن، مریم (1386). «بررسی رابطة کیفیت زندگی کاری و عملکرد دبیران شاغل در دبیرستان‏های دخترانة ناحیة 2 رباط‌کریم»، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد دانشکدة علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی.

20. قمری، سپیده (1390). «بررسی رابطة بین کیفیت زندگی کاری و تعهد سازمانی کارکنان مدارس کودکان استثنایی شهرستان‏های بیجار و سنندج در سال 1389»، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی.

21. معینیان، نجمه (1389). «بررسی نقش کیفیت زندگی کاری بر رفتار شهروندی سازمانی در شرکت‏های بیمة دولتی»، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد دانشکدة مدیریت، دانشگاه تهران.

22. محمدی، بهرام و فریده حمیدی (۱۳۸9). «بررسی رابطة کیفیت زندگی کاری و سلامت سازمانی در مدارس شهرستان‌های دورة متوسطة استان کردستان از دیدگاه دبیران»، اولین همایش کشوری دانشجویی عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت، تهران، دانشگاه علوم پزشکی ایران.

23. مقدسی، محبوبه (1394). «بررسی رابطة کیفیت زندگی کاری با جامعه‌پذیری کارکنان فدراسیون‌های موفق»، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد دانشکدة علوم تربیتی و علوم ورزشی، دانشگاه تهران.

24. مرزبان، سیما؛ مرضیه نجفی؛ سعید آصف‏زاده؛ سهیلا غلامی؛ رؤیا رجایی (1395). «تأثیر بار کاری کارکنان بیمارستان‏های آموزشی ـ درمانی شهید بهشتی تهران بر کیفیت زندگی کاری آنان (1393)»، مجلة علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین، س 20، ش 1، صص 64 ـ 68.

25. مهمان‌دوست، سمیه (1387). «ارتباط بین کیفیت زندگی کاری و تعهد سازمانی کارشناسان دانشگاه‏های تربیت بدنی شهر تهران»، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد دانشکدة تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه تهران.

26. مسجودی، اکبر (1388). «بررسی رابطة بین کیفیت زندگی کاری و تعهد فردی کارکنان در شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‏های نفتی»، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد دانشکدة مدیریت پردیس فارابی، دانشگاه تهران.

27. محرمی، راحله (1392). «نقش بهبود کیفیت زندگی کاری با استفاده از مدل والتون در نگه‌داشت و حفظ نیروی انسانی متعهد در بانک‏های خصوصی»، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد دانشکدة مدیریت، دانشگاه تهران.

28. نعیم‌آبادی، احسان (1386). «بررسی کارایی مؤلفه‏های کیفیت زندگی کاری بر تعهد سازمانی کارگران کارخانة ادونیس»، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد دانشکدة مدیریت، دانشگاه علامه طباطبایی.

29. نورشاهی، نسرین و حسین سمعی (1390). «بررسی کیفیت زندگی کاری در دانشگاه‌های دولتی ایران و راه‌کارهایی برای بهبود آن»، پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، ش 59، صص 91 ـ 114.

30. نباتی، محمد (1391). «رابطة بین کیفیت زندگی کاری و ابعاد آن و تعهد سازمانی و ابعاد آن در معلمان باسابقه و جدید الاستخدام تربیت‌بدنی آموزش‌وپرورش استان مرکزی»، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد دانشکدة تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران‌مرکز.

31. ناظم، فتاح (1391). «رابطة بین کارآفرینی مدیران و کیفیت زندگی کاری کارکنان در مراکز آموزش عالی»، پژوهش‏های مدیریت در ایران، د 17، ش 2، صص 224 ـ 242.

32. واسعی، نازنین (1386). «بررسی کیفیت زندگی کاری در ستاد مرکزی بهداشت و درمان و آموزش پزشکی بر اساس مدل والتون»، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد مدیریت دولتی، قابل دسترس در سایت آموزش‌وپرورش.

33. هاشم‌زاده، ابوالفضل و محمود علمی (1391). «بررسی کیفیت زندگی کاری دبیران زن دبیرستان‏های شهر تبریز در سال تحصیلی 1390 ـ 1391»، زن و مطالعات خانواده، س 2، ش 6، صص 151 ـ 177.

34. هاشمی‌نسب، زهرا (1395). «بررسی رابطة رهبری معنوی و کیفیت زندگی کاری کارکنان سازمان فنی و حرفه‌ای تهران»، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد دانشکدة روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.

35. یوسفیان، زهرا و پرویز ساکتی (1394). «ارزیابی اثر کیفیت زندگی کاری بر اثربخشی سازمانی کارکنان مرکز مدیریت حوادث فوریت‏های پزشکی فارس»، ویژه‌نامة مدیریت، ش 1، صص 1 ـ 19.

36. Almarshad, S. O. (2015). "Quality of Work Life and Organizational Commitment In Saudi Arabia : The Role of Job Involvement and Sense of Efficacy", European Journal of Business and Social Sciences, 4(2), pp. 141–158.

37. Alzalabani, A. H. (2017). "Arabian Journal of Business and A Study on Perception of Quality of Work Life and Job Satisfaction : Evidence from Saudi Arabia", Arabian Journal of Business and Management Review, 7(2), pp. 2–9.

38. Amiri, M., Salehi, J., Payani, N., & Shafieezadeh, M. (2011). "Developing a DEMATEL method to prioritize distribution centers in supply chain", Management Science Letters, 1(4), pp. 279–288.

39. Becker, L. A. (2000). "Effect Size Measures for Two Independent Groups 1", In Effect Size (pp. 3–10).

40. Bindu, J. & Yashika, S. (2014). "Quality of Work Life with Special Reference to Academic Sector", Research Journal of Management Sciences, 3(1), pp. 14–17.

41. Bora, B. (2017). "Quality of Work Life Components: A Literature Review in Academic Sector", International Journal of Creative Research Thoughts, 5(4), pp. 1470-1476.

42. Casio, W.F,(1998), Managing human resources: productivity, quality of work life, profits, Irwin: McGraw-Hill.

43. Easton, S. & Laar, D. Van. (2013). QoWL (Quality of Working Life)—What, How, and Why?, 3(10), pp. 596–605.

44. Egger, M. Smith, G. D. and Altman, D. G.(2001)  ,Systematic Reviews in Health Care-Meta-Analysis in context; BMJ Publishing Group.

45. Fernanades, R., Martins, B., Caixeta, R., Costa Filho, C., Braga, G., & Antonialli, L. (2016)."Quality of Work Life: an evaluation of Walton model with analysis of structural equations", Revista ESPACIOS, 38(3), pp. 1-5.

46. Jaiswal, A. & College, A. M. P. G. (2014). Quality Of Work Life, 3(2), pp. 83–87.

47. Jerome, S. (2013). "A Study on Quality of Work Life of Employees at Jeppiaar Cement Private Ltd: Perambalur", International Journal of Advance Research in Computer Science and Management Studies, 1(3), pp. 1-4.

48. Janmohammadi, B. Shahmandi, E. Khooravesh, M. & Ghanizadeh, P.(2015). " Study of The Dimensions of Quality of Work Life And Organizational Productivity of The Staff of tax Organization  of Alborz Province, Indian Journal of Fundamental and Applied Life Sciences, 5 (S1), 297-308.

49. Kannaiah, D. & Sasikumar, G. (2014). "Quality of work life of Employees in Small Scale Industries", Asian Journal of Business and Management (ISSN:, 2(4), pp. 367–372.

50. Korunka, C. Hoonakker, P. & Carayon, P. (2008). "Quality of Working Life and Turnover Intention", Human Factors and Ergonomics in Manufacturing, 18(4), pp. 409–423.

51. Kashani, F. (2012). "A Review on Relationship between Quality of Work Life and Organizational Citizenship Behavior ( Case Study : An Iranian Company)", Journal of Basic and Applied Scientific Research, 2(9), PP. 9523-9531             

52. Mahadzirah, M. & Wan Norhayati, M. (2012). "A Model of Quality of Work Life, Life Satisfaction and Service Quality", Asian Journal of Business Research, 2(2), pp. 38–51.

53. Matejko, A. (1981). The Quality of Working Life in Western and Eastern Europe (Vol. 1).

54. Mirkamali, S.M. & Narenji Thani, F. (2011). "International Conference on Education and Educational Psychology (ICEEPSY 2011) A Study on the Quality of Work Life (QWL) among faculty members of University of Tehran (UT) and Sharif university of Technology (SUT)", Procedia - Social and Behavioral Sciences, 29, pp. 179–187.

55. Nagaraju, B. & Mrema, J. (2016). "Quality of Work Life in Context : The Essential Impetus towards Job Satisfaction and Organizational Performance", International Journal of Advance Research in Computer Science and Management Studies, 3(10), pp. 11–18.

56. Nayeri, N. D., Salehi, T., & Asadi, A. A. (2014). "Quality of work life and productivity among Iranian nurses", Contemporary Nurse, 39(1), pp. 37–41.

57. Nekouei, M. H., Masud, J. B., & Ahmad, A. B. (2014). Quality of Work Life and Job Satisfaction among employee in government organizations in IRAN. Journal of Basic and Applied Scientific Research, 4(1), 217–229.

58. Nanjundeswaraswamy, T. S. & Swamy, D. R. (2013). "Quality of Worklife of Employees in Private Technical Institutions", International Journal for Quality Research, 7(3), pp. 3–14.

59. Pawar, A. (2013). "quality work-life and job satisfaction of employees in VTPS", International journal of management research and review, 3(3), pp. 2547-2556.

60. Rahman, M., Ali, R., & Islam, F. (2014). A Study on Quality of Work Life among Workers with Special Reference to State Owned Commercial Banks in the Northern Region of Bangladesh, 14(9).

61. Sawilowsky, S. S. (2009). "New Effect Size Rules of Thumb", Journal of Modern Applied Statistical Methods Article, 8(2), pp. 597–599.

62. Shahbazi, B., Shokrzadeh, S., Bejani, H., Malekinia, E., & Ghoroneh, D. (2011). Social and A Survey of relationship between the quality of work life and performance of Department Chairpersons of Esfahan University and Esfahan Medical Science University, 0, pp. 1555–1560.

63. SHhanmung, B. & Ganapathi, R. (2017). A STUDY ON FACTORS AFFECTING QUALITY OF WORK LIFE OF EMPLOYEES IN AUTOMOBILE INDUSTRIAL UNITS, International Journal of Multidisciplinary Research and Modern Education, 3(1), pp. 158-162.

64. Singh, T., Nandan, S., & Chawla, G. (2015). "HR service dimensions of quality of work life factors : IT enabled services perspectives in", Indian Culture and Business Management, 10(4), pp. 460–473.

65. Sojka, L. (2014). "Specification of the Quality of Work Life Characteristics", Sociológia, 46(3), pp. 283–299.

66. Sridevi, C. (2017). "QUALITY OF WORK LIFE – WITH RESPECT TO JOB SATISFACTION AND PERFORMANCE", International Journal OF Research In Regional Studies Law, Social Science, Journalism And Management Practices, 2(5), pp. 49–57.

67. Srivastava, S., Kanpur, R., & Colleges, A. (2014). A Study On Quality Of Work Life : Key Elements & It’s Implications, 16(3), pp. 54–59.

68. Swamy, D. R., Nanjundeswaeaswammy, T., & Rashmi, S. (2015). "Quality of Work Life : Scale Development and Validation", International Journal OF Caring Sciences, 8(2), pp. 281–300.

69. Saraji, N.S. Dargahi, H.(2006). “Study of Quality of Work Life", Iranian J Publ Health, 35(14), 8-14.

70. Walton, R.E.(1975). "Criteria for Quality of Working Life". In: The Quality of Working Life, Davis, L.E. and A.B. Cherns (Eds.). The Free Press, New York, pp: 99-104.

71. Yadav, R. & Khanna, A. (2014). "Literature Review on Quality of Work Life and Their Dimensions", Journal Of Humanities And Social Science, 19(9), pp. 71-80.

72. Zare, H., Haghgooyan, Z., Asl, Z. K., & Campus, F. (2014). "Identification the components of quality of work life and measuring them in faculty members of Tehran University", Iranian Journal of Management Studies, 7(1), pp. 41–66.