مدل تأثیر جامعه‌پذیری سازمانی در پاسخگویی و رفتار اخلاقی با میانجیگری هویت سازمانی (مورد مطالعه: اعضای هیئت‌علمی)

نوع مقاله : مقاله کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، گروه علوم تربیتی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

2 استادیار گروه علوم تربیتی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

3 دانشیار گروه علوم تربیتی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

چکیده

اعضای هیئت‌علمی نقش اساسی در دانشگاه و جامعه دارند که نمی‌توان به آن بی‌توجه بود. بدین منظور پژوهش حاضر با هدف سنجش روابط علّی بین جامعه‏پذیری سازمانی با پاسخگویی و رفتار اخلاقی، با نقش میانجی هویت سازمانی، میان اعضای هیئت‌علمی واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی استان آذربایجان غربی انجام شد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش توصیفی‌ـ همبستگی است. جامعة آماری همة استادان تمام‌وقت 13 واحد دانشگاهی و در مجموع 695 نفر بود که با روش نمونه‏گیری طبقه‏ای نسبی حجم نمونه از جدول کرجسی مورگان 263 نفر انتخاب شد. برای گردآوری اطلاعات از چهار پرسشنامة‏ استاندارد (جامعه‏پذیری سازمانی تائورمینا، هویت سازمانی آشفورث و مائل، رفتار اخلاقی سوانسون و هیل، پاسخگویی هاچوارتر) استفاده شد. روایی محتوایی و روایی سازه‏ای پرسشنامه‏ها تأیید شد و پایایی نهایی با آلفای کرونباخ مناسب بود. نتایج به‌دست‌آمده نشان‌دهندة رابطة مثبت و معنادار بین جامعه‏پذیری سازمانی با پاسخگویی و رفتار اخلاقی با نقش میانجی هویت سازمانی بود. در نتیجه، جامعه‌پذیری سازمانی هم به طور مستقیم هم به طور غیرمستقیم با میانجیگری هویت سازمانی می‌تواند پاسخگویی و رفتار اخلاقی اعضای هیئت‌علمی را تحت تأثیر قرار دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


بیدختی، امین، علی‌اکبر؛ سکینه جعفری؛ مجید مرادی‌مقدم (1395). «رابطة جامعه‌پذیری سازمانی و اشتیاق شغلی با نقش میانجی هویت سازمانی»، مدیریت سرمایة اجتماعی، د 3، ش 4، صص 563 ـ 582.
پیران، منیره؛ ناصر ناستی‌زایی (1395). «رابطة سرمایة فکری با مسئولیت‌پذیری اجتماعی و رفتار اخلاقی اعضای هیئت‌علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان»، آموزش در علوم پزشکی، ش 16 (50)، صص 545 ـ 564.
حسین‌زاده، علی‌حسین؛ سید عبدالحسین نبوی؛ سیده منا فاضلی‌پور (1395). «جامعه‌پذیری و شایسته‌سالاری با اخلاق کار در دانشگاه شهید چمران اهواز»، جامعه‌شناسی ایران، د 17، ش 3، صص 78 ـ 108.
خاکی، غلام‌رضا (1394). مدیریت اخلاق حرفه‌ای در سازمان، چ 3،نشر  فوژان.تهران ایران
دهشیری، محمدرضا (1380). «تأثیر تحولات سیاسی‌ـ اجتماعی بر هویت فرهنگی ایران معاصر»، نامة پژوهش، ش 22، صص 151 ـ 178.
سلیمی دانشگر، م. (1381). «فرایند جامعه‌پذیری نیروی انسانی در فرهنگ سازمانی»، مدیریت و توسعه، ش 14، صص 66 ـ 80.
صبوری، منوچهر (1381). جامعه‌شناسی سازمان‌ها، چ 3، تهران، شب‌تاب.
عرفانیان خان‏زاده، حمید؛ مسعود طاهری لاری؛ مسعود حکیمی (1396). «بررسی نقش میانجی جامعه‏پذیری سازمانی در رابطة منبع کنترل و هویت سازمانی کارکنان دانشگاه فردوسی مشهد»، پژوهش‌نامة تحول، ش 17، صص 96 ـ 114.
ﻗﺮاﻣﻠﮑﯽ، اﺣﺪﻓﺮاﻣﺮز (1385). اﺧﻼق ﺣﺮﻓﻪ‌ای، ﻗﻢ، ﻣﺠﻨﻮن
محب‌زادگان، یوسف؛ محمدحسن پرداختچی؛ محمد قهرمانی؛ مقصود فراست‌خواه (1395). «اعتبارسنجی الگوی بالندگی اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌های شهر تهران»، آموزش و توسعة منابع انسانی، س 3، ش 10، صص 73 ـ 94.
مرادی، مرتضی؛ ساناز روستایی (1394). «بررسی اثر جامعه‌پذیری بر جو‌ّ اخلاقی، تعهد، هویت، و رفتار شهروندی سازمانی»، مدیریت تحول، 7 (2)، صص 129 ـ 154.
مرادی، مسعود؛ بهار موسوی حجازی (1387). «نقش طراحان در روند خلق هویت سازمانی»، تدبیر، ش 194، صص 19 ـ 24.
مرادیان، سید علی؛ بهمن باینگانی؛ اصغر محمدی‌فاتح (1394). «بررسی رابطة بین هویت سازمانی جامعه‌پذیری کارکنان و رفتار سازمانی»، کنفرانس ملی علوم مدیریت نوین و برنامه‌ریزی پایدار ایران، قم، مرکز تحقیقات اسلامی سروش.
مطهری، مرتضی (1387). تعلیم و تربیت در اسلام، تهران، الزهرا.
مظاهری سیف، حمیدرضا (1384). «انقلاب اسلامی و نسل سوم»، معرفت، ش 98، صص 39 ـ 49.
مظفری، گشتاسب (1390). «طراحی و اعتباریابی الگوی پاسخگویی دانشگاه‌ها در مقابل ذی‌نفعان»، پایان‌نامة دکتری رشتة مدیریت آموزش عالی، دانشکدة روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه شهید بهشتی، ش 924.
مورهد، گرنیتین (1384). رفتار سازمانی، مترجم: سید مهدی الوانی و غلام‌رضا معمارزاده، چ 9، تهران، مروارید.
نادی، محمدعلی؛ رضا ابراهیم‌زاده؛ زهره مشایخی (1396). «الگوی ساختاری رابطة بین جامعه‌پذیری سازمانی و هویت سازمانی با رفتار شهروندی بین کارکنان ستادی آموزش‌و پرورش شهر اصفهان»، نوآوری مدیریت آموزشی، س 8، ش 4، صص 37 ـ 50.
نعمتی، محمدعلی؛ هدی‌السادات محسنی (1389). اخلاق در آموزش عالی،پژوهشکدة تحقیقات استراتژیک، صص 14 ـ 26.
نوابی، ارمغان (1390). «تحلیل رابطة روش‌های جامعه‌پذیری سازمانی و هویت سازمانی در شهرداری اصفهان»، پایان‌نامة علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان.
الوانی، سید مهدی (1383). «اخلاقیات مدیریت»، مطالعات مدیریت، ش 9.
وحیدی‌نسب، حسن؛ بهناز مهاجران؛ علی‌رضا قلعه‌ای؛ حسن قلاوندی (1396). «ارتباط جوّ کاری اخلاقی با هویت سازمانی کارکنان»، اخلاق در علوم و فناوری، س 12، ش 4، صص 165 ـ 174.
 
References
Alina sandu, E., Gheorghe, S., Daniela, M., & Al-Sharjah, M. (2014). “Considerations on implementation of a Social accountability management system model in higher education”, Social and Behavioral Sciences, 142, pp. 169-175.
Alwani, S. M. (2004). “Management Ethics”, Quarterly Journal of Management Studies, No. 9. (in Persian)
Beheshtifar, M. & Nekoei-Moghadam, M. (2010). “Relation between manager's ethical behavior and employee'S job satisfaction”, Ethics in Science & Technology, 5 (1, 2), pp. 67-73.  
Bidokhti-Amin, A. A., Jafari, S., & Moradi Moghadam, M. (2016). “The Relationship between Organizational Socialization and Job Enthusiasm with the Mediating Role of Organizational Identity”, Journal of Social Capital Management, 3 (4), pp. 582-563. (in Persian)
Bigliardi, B., Petroni, A., & Dormio, A. I. (2006). “Organizational socialization, career aspirations and turnover Intentions Among Design Engineers”, Leadership & Organization Development Journal, 25(6), pp. 424-441.
Brammer, S., He, H., & Mellahi, K. (2015). “Corporate social responsibility, employee organizational identification, and creative effort: the moderating impact of corporate ability”, Group Organ. Manag, (40), pp. 323–352.
Dehshiri, M, R. (2001). “The Impact of Socio-Political Developments on the Cultural Identity of Contemporary Iran”, Research Letter, (22), pp. 151-176. (in Persian)
Dutton, J. E., Dukerich, J. M., & Harquail, C.V. (1994). “Organizational images and member identification”, Administrative Science Quarterly, 39(2), pp. 239-263.
Ehrambfian, M., Karmipoor, M., & Tajasob, K. (2017). “performance of professional Ethics and its Related factor in High School Counselors”, Ethics and Science & Technology, 9 (1), pp. 1-9
Erfanian Khanzadah, H., TaheriLari, M., & Hakimi, M. (2017). “A Study of the Mediating Role of Organizational Socialization Relation to the locus of Control and Organizational Identity of Ferdowsi University of Mashhad Employees”, Journal of Transformation Research, (17), pp. 96-114. (in Persian)
Findlowes, S. (2012). “Higher education change and professional – academies identity in newly academic disciplines, the case of nurse education”, Leigh Education, (63), pp. 117-133.
French, W. l., Bell, C. H., & Zawacki, R. A. (1989). Organizational Development: Theory, Practice and Research, Home wood, lll, Irwin, Grantham.
Fuller, I., Mcrlerl, T., Tester, K., & Freyl, R. (2006). “Construed External Image and organization Identification, A test of the moderating Influence of need for self- esteem”, The Journal of social Psychology, 146(6), pp. 701-716.
Garamaleki, F. (2005). Professional Ethics: Majnoon Publications, Qom, Iran. (in Persian)
Ge, J., Su, X., & Zhou, Y. (2012). “Organizational socialization, Organizational identification and organizational citizenship behavioral an empirical research of Chinese high-tech manufacturing enterprises”, Nunki Business Review International, 1(2), pp. 166-179.
Hall, A. T., Zinko, R., Perryman, A. A., & Ferris, GR. (2009). “Organizational citizenship behavior and reputation mediators in the relationships between accountability and job performance and satisfaction”, Leadership Organ Stud, 15(4), pp. 381-92.
Hochwarter, W. A., Ferris, GR., Gavin, M. B., Perrewe, P. L., Hall, A. T., & Frink, D. (2007). “Political skill as neutralizer of felt accountability- job tension effects on job performance ratings, A longitudinal investigation”, Organ Behave Hum Decision Pros, 102 (2), pp. 226-39.
Hosseinzadeh, A, H., Nabavi, S. A., & Fazelipour, S. M. (2016). “Socialization and meritocracy with work ethic at Shahid chamran University of Ahvaz”, Journal of Iranian Sociology, 17 (3), pp. 78-108. (in Persian)
Khaki, G. (2015). Professional Ethics Management in Organization, Theran, Foujhan Publication, (3) 7.  (in Persian)
Lee Sang, M. (1971). “An empirical analysis of Organizational identification”, Academy of Management Journal, 14(2), pp. 213-226.
Mazaheri Sife, H. (2005). “The Islamic Revolution and the Third Generation”, Maaref Magazine, (98),pp. 49-39. (in Persian)
Miller, V. D., Allen, M., Casey, M. K., & Johnson, J. R. (1996). “Reconsidering the Organizational Identification Questionnaire”, Management Communication Quarterly, 13(4), pp. 626-658.
MohebZadegan,Y., Pardakhtchi, M, H., Qahramani, M., & Farasatkhah, M. (2016). “Validating of the growth pattern of faculty members of universities in Tehran”, Journal of Education and Human Resources Development, 3(10), pp. 94-73. (in Persian)
Momenpoor, S. (2014). “The mediating role Individual accountability in relationship between psychological climate and psychological empowerment with job performance”, Biological Ethics, (17), pp. 65 -76. (in Persian)
Moorhead, G. (2005). Organizational Behavior, Translated by Seyed Mehdi Alvani and Gholamreza Memarzadeh, Ninth Edition, Tehran, Morvarid Publications.
Moradi, M. & MousaviHaghazi, B. (2008). “The role of designers in the process of creating organizational identity”, Tadbir Monthly, (194), pp. 24-19. (in Persian)
Moradi, M. & Roustaei, S. (2015). “A Study of the Effect of Socialization on Moral Atmosphere, Commitment, Identity and Behavior of Organizational Citizenship”, Change Management. (in Persian)
Moradian, S. A., Bayangani, B., Mohammadi Fateh, A. (2015). A Study of the Relationship between Organizational Identity of Employee Socialization and Organizational Behavior of the National Conference on Modern Management and Sustainable Planning in Iran, Qom, Soroush Islamic Research Center. (in Persian)
Motahari, M. (2008). Education in Islam, Tehran, Al-Zahra Publications. (in Persian)
Muzaffari, G. (1390). “Designing and validating the model of universities' response to stakeholders”, Ph. D. thesis in Higher Education Management, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Shahid Beheshti University, No. 924. (in Persian)
Nadi, M. A., Ebrahimzadeh, R., & Mashayekhi, Z. (2017). “Structural Pattern of the Relationship between Organizational Socialization and Organizational Identity with Citizenship Behavior among Staff of Isfahan Education and Training Staff”, Educational Management Innovation, 8 (4), pp. 50-37. (in Persian)
Navabi, A. (2011). “Analysis of the Relationship between Organizational Socialization Methods and Organizational Identity in Isfahan Municipality”, Isfahan University of Administrative Sciences and Economics. (in Persian)
Neimati, M. A. & Mohseni, H. S. (2010). Ethics in Higher Education, Strategic Research Institute, 89, pp. 14-26. (in Persian)
Oh, J., Cho, D., & Lim, D. (2018). “Authentic leadership and work engagement: the mediating effect of practicing core values”, Leadership & Organization Development Journal, 39 (2), pp. 276-289.
Patchen, M. (1970) Participation, achievement, and involvement on the job, New Jersey, Prentice-Hall.
Piran, M. & Nastizzai, N. (2016). “The Relationship between Intellectual Capital and Social Responsibility and Moral Behavior of the Scientific Board of Sistan and Baluchestan University”, Iranian Journal of Medical Education, 16 (50), pp. 564-545. (in Persian)
Plowman, Jeremy: Siebert Todd: Wallach, Corey. (2011). Identifying Effective Measures for A statewide Accountability system, Saint Louis University.
Prati Melita, L., Memillan- Capehart, A., & Karriker, Joy, H. (2009). “Affecting organizational identity: menagers influence”, Journal of leadership 8 organizational studies, 15(4), pp. 404-415.
Puusa, A. (2006). “Conducting research on organizational identity , Electronic Journal of Business”, Ethics and Organization Studies, ll (2), pp. 24-28.
Rothschild, M. T. (2011). Accountability Mechanisms in public multi-campus systems of higher Education, University of Minnesota, pp. 293-317.
Sabouri, M. (2002). Sociology of Organizations, Tehran, ShabTabab Publications, Third Edition. (in Persian)
SalimiDaneshgar, M. (2002). “The process of socialization of human resources in organizational culture”, Management and development, (14), pp. 80-66. (in Persian)
Taormina, R. (2009). “Organizational socialization: the missing link between employee needs and organizational culture”, Journal of Managerial Psychology, 24(7), pp. 650-676.
VahidiNasab, H., Mohajeran, B., Qalaei, A., & Qalavandi, H. (2017). “The relationship between work ethic and organizational identity of employees of ethics”, Journal in science and technology, 12 (4), pp. 165–174. (in Persian)
Walker, W. J. (2009). Predicting two types of proactive socialization tactics: the roles of context, experience, and age, A Dissertation Presented to the Academic Faculty, in Partial Fulfillment of the Requirements for the Philosophy Degree in the College of Management, Georgia Institute of technology.
Yan, M., Francesco, A. W., & Wany, H. (2017). “A Role Social identity Frame work of newcomer organizational Socialization An academy of management Proceed dings”, ASAP manage pore, 11269 Murad karaduman,pp. 129-147.