رابطة فرهنگ مدرسه و اثربخشی مدرسه با نقش تعدیلگری اندازة مدرسه (مورد مطالعه: مدارس دورة اول متوسطة استان اردبیل)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، دانشکدة علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

2 استاد مدیریت آموزشی، دانشکدة علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

3 دانشیار برنامه ‏ریزی آموزش از راه دور، دانشکدة علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطة بین فرهنگ مدرسه و اثربخشی مدرسه با نقش تعدیلگری اندازة مدرسه بود. روش تحقیق توصیفی‌ـ همبستگی و مبتنی بر مدل‌یابی معادلات ساختاری بود. جامعة آماری پژوهش همة معلمان مدارس دولتی دورة اول متوسطة استان اردبیل در سال تحصیلی 1397 ـ 1398 با حجم 3064 نفر از 422 مدرسه بود. نمونة آماری پژوهش با حجم 418 نفر با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای نسبتی از 202 مدرسه انتخاب شد. داده‌ها از طریق پرسشنامة فرهنگ مدرسة گرونرت و ولنتاین با ضریب آلفای 94/0 و پرسشنامة اثربخشی مدرسة هوی با ضریب آلفای 90/0 جمع‌آوری شد. نتایج اجرای آزمون ضریب همبستگی نشان داد بین همة ابعاد فرهنگ مدرسه و اثربخشی مدرسه رابطة معنادار مثبت وجود دارد. با اجرای مدل معادلة ساختاری اولاً معلوم شد مدل مفروض از برازش قابل قبولی برخوردار است و ثانیاً اثر مستقیم و رابطة معنادار بین فرهنگ مدرسه و اثربخشی مدرسه تأیید شد. نقش تعدیلگری اندازة مدرسه در رابطة بین فرهنگ مدرسه و اثربخشی مدرسه با هیچ‌یک از دو روش مدل‏یابی معادلات ساختاری و رگرسیون سلسله‌مراتبی تأیید نشد. بر اساس یافته‏ها می‏توان نتیجه گرفت که اثربخشی به منزلة یک هدف اساسی، بدون توجه به اندازه‌های کوچک و متوسط و بزرگ مدرسه، به ‏طور یکنواخت تحت تأثیر فرهنگ مدرسه قرار دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


بهرنگی، محمدرضا؛ بیژن عبداللهی؛ عبدالرحیم نوه‌ابراهیم؛ اکرم گودرزی (1394). «آسیب‌شناسی فرهنگ مدرسه بر اساس چهارچوب ارزش‌های رقابتی»، مدیریت بر آموزش سازمان‌ها، 4 (1)، صص 9 ـ 41.
حیدری، رضا؛ حسن زین‌آبادی؛ محمدرضا بهرنگی؛ بیژن عبداللهی (1395). «فرهنگ و جو‌ّ سازمانی نوآورانة مدرسه، یک پژوهش کیفی»، رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 7 (2)، صص 53 ـ 74.
دهقان‌پور، آزاده؛ عبدالله پارسا؛ یدالله مهرعلی‌زاده (1394). «بررسی رابطة اندازة مدرسه، فرهنگ مدرسه، و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان در مدارس متوسطه اول و دوم دخترانة شهر اهواز»، علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز، 22 (1)، صص 67 ـ 98.
روئینی‌ثانی، فرزانه؛ سیاوس طالع‌پسند؛ لاله جمشیدی (1393). «نقش تعدیل‌کنندة اندازة مدرسه در رابطة فرهنگ مدرسه و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان»، پژوهش‏های آموزش و یادگیری، 22 (7)، صص 79 ـ 88.
زارعی‌متین، حسن (1397). مدیریت رفتار سازمانی پیشرفته، چ 8، تهران، آگاه.
زکی، محمدعلی (1389). «عوامل اثربخشی سازمانی مدرسه و بررسی رابطة آن با ویژگی‌های آموزشی معلمان»، علوم انسانی، 18 (80)، صص 161 ـ 195.
عامری‌فر، فرشاد؛ جعفر جهانی (1392). «رابطة بین فرهنگ سازمانی با اثربخشی مدرسه از دیدگاه مدیران و دبیران مدارس متوسطة شیراز»، رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 4 (3)، صص 155 ـ 169.
کریمی، عبدالعظیم (1393). «خلاصه‌ای از گزارش نتایج تیمز و پرلز 2011 و تأثیر آن بر بهبود عملکرد نظام آموزشی ایران»، مرکز ملی مطالعات تیمز و پرلز، برگرفته از پروتال مرکز ملی مطالعات بین‌المللی تیمز و پرلز در تاریخ 25 بهمن 1398، به آدرس اینترنتی: http://timsspirls.ir.
کولایی، قدرت‌الله؛ عادل زاهدبابلان؛ مهدی معینی‌کیا؛ علی رضایی‌شریف (1397). «ویژگی‌های روان‌سنجی پرسشنامة فرهنگ مدرسه»، مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، 6 (16)، صص 63 ـ 87.
نادری‌بِنی، ناهید؛ رضاعلی نوروزی؛ سید علی سیادت (1395). سیاست‌گذاری در آموزش‌وپرورش، چ 2، اصفهان، یارمانا.
نجفی، وحید؛ عباس‌علی رستگار؛ فاطمه رحمانی (1397). «انعطاف‏پذیری منابع انسانی، خلاقیت و نوآوری سازمانی در شرکت‏های بیمه»، مدیریت فرهنگ سازمانی، 16 (3)، صص 521 ـ 544.
نظری، رسول؛ حمید قاسمی؛ زهرا سهرابی (1394). «بررسی رابطة بین مهارت‌های ارتباطی، سبک‌های رهبری فرهنگ سازمانی، و اثربخشی مدیران در سازمان‌های ورزشی»، مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی، 11 (21)، صص 92 ـ 102.
References
Amanurhidayani, A., Kana, S., Akib, H., & Darwis, M. (2019). “The Influence of Organizational Culture on Motivation to Learn in Vocational School YPLP PGRI 1 Makassar”, Jurnal Office, 5(1), pp. 15-22.
Amerifar, F. & Jahani, J. (2013). “The Relationship between Organizational Culture and School Effectiveness from the Viewpoint of Principals and Teachers of Shiraz High School”, Jounal of A New Approaches to Educational Administration, 4(3), pp. 155-169. )in Presain)
Behrangi, M. R., Abdollahi, B., Nave Ebrahim, A., & Ghoodarzi, A. (2015). “The Pathology of School Culture Based on Competitive Value Framework”, Journal of Management Training in Organizations, 4(1), pp. 9-41. (in Presain)
Bush, T. (2010). Theories of educational leadership and management, 4th ed., Sage.
Cameron, K. (2005). “Organizational effectiveness: Its demise and re-emergence through positive organizational scholarship”, Great minds in management: The process of theory development, pp. 304-330.
Cohen, J., Cohen, P., West, S. G., & Aiken, L. S. (2003). Applied multiple correlation/ regression analysis for the social sciences.
Coleman, J. S., Campbell, E. Q., Hobson, C. J., McPartland, J., Mood, A. M., Weinfeld, F. D., & York, R. (1966). Equality of educational opportunity. Reprinted from American Sociological Review, 32(3), pp. 475-483.
Cotton, K. (1996). School size, school climate, and student performance, Available at: https://scholar.google.com/scholar.
Deal, T. E. & Peterson, K. D. (1999). “Shaping school culture: The heart of leadership”, Adolescence, 34 (136), p. 802.
Dehghanpour, A., Parsa, A., & Mehrizalizadeh, Y. (2015). “Investigating the Relationship between School Size, School Culture, and Academic Achievement in Girls' Secondary Schools in Ahvaz”, Journal of Educational Sciences Shahid Chamran University of Ahvaz, 22 (1), pp. 67-98. (in Presain)
Demanet, J. & Van Houtte, M. (2019). “School effects on deviance: An international perspective”, In Resisting Education: A Cross-National Study on Systems and School Effects, pp. 3-26. Springer, Cham.
Driscoll, D., Halcoussis, D., & Svorny, S. (2003). “School district size and student performance”, economics of education review, 22 (2), pp. 193-201.
Friedkin, N. E. & Necochea, J. (1988). “School system size and performance: A contingency perspective”, Educational Evaluation and Policy Analysis, 10 (3), pp. 237-249.‏
Gruenert, S. & Whitaker, T. (2015). School culture rewired: How to define, assess, and transform it. ASCD.
Harris, J. (2016). Speaking the culture: understanding the micro-level production of school culture through leaders’ talk. Discourse: Studies in the Cultural Politics of Education, 39(3), pp. 323–334.
Heidari, R., Zeinabadi, H., Behrangi, M., & Abdollahi, B. (2016). “Culture and innovative organizational climate of the school: A Qualitative Research”, Journal of New Approaches in Educational Administration, 7 (1), pp. 53-74. (in Presain)
Holland, N. E. & Farmer-Hinton, R. L. (2009). “Leave no schools behind: The importance of a college culture in urban public high schools”, The High School Journal, 92 (3), pp. 24-43.
Hollins, E. R. (2015). Culture in school learning: Revealing the deep meaning, Routledge.
Howley, C., Strange, M., & Bickel, R. (2000). Research about school size and school performance in impoverished communities, Clearinghouse on Rural Education and Small Schools, Appalachia Educational Laboratory.‏
Hoy, W. K. & Miskel, C. G. (2013). Educational administration: Theory, Research & Practice, 9th ed., New York, McGraw-Hill.
Hoy, W. K. & Ferguson, J. (1985). “A theoretical framework and exploration of organizational effectiveness of schools”, Educational Administration Quarterly, 21 (2), pp. 117-134.‏
Karimi, A. (2014). “Summary of the report by TIMSS and PIRLS 2011 and its impact on improving the performance of the Iranian education system”, Thames and Pearls National Center for Studies, Available at: http://timsspirls.ir. (in Presain)
Kartal, S. E. (2016). “Determining school administrators‘ perceptions on institutional culture: A qualitative study”, Educational Process: International Journal, 5 (2), pp. 152-166.
Koulae, Gh., Zahed Bablan, A., Moeini Kia, M., & Rezaei Sharif, A. (2018). “Psychometric properties of the school culture questionnaire”, Journal of Educational and school studies, 6 (16), pp. 63-87. (in Presain)
Kuen, T. K. (2009). Three approaches to understanding and investigating the concept of school culture and school culture phenomena: implications to school improvement and school effectiveness (Doctoral dissertation, City University of Hong Kong).
Lay, J. C. (2007). “Smaller isn’t always better: School size and school participation among young people”, Social Science Quarterly, 88 (3), pp. 790-815. (in Presain)
Leithwood, K., Patten, S., & Jantzi, D. (2010). “Testing a conception of how school leadership influences student learning”, Educational Administration Quarterly, 46 (5), pp. 671-706.
Lewis, J., Asberry, J., DeJarnett, G., & King, G. (2016). “The Best Practices for Shaping School Culture for Instructional Leaders”, Alabama Journal of Educational Leadership, 3, pp. 57-63.
Li, W. & Konstantopoulos, S. (2017). “Does class-size reduction close the achievement gap? Evidence from TIMSS 2011”, School Effectiveness and School Improvement, 28 (2), pp. 292–313.
Mackey, K. H. (2016). The relationships among instructional leadership, School culture, and student achievement in Kentucky elementary schools.‏
Mott, P. E. (1972). The characteristics of effective organizations (12th ed). New York, Harper & Row.
Naderi Benny, N., Nowruzi, R. A., & Siadat, S. A. (2016). Policy-making in education, 6th ed., Isfahan, Yarmana. (in Presain)
Najafi, V., Rastegar, A.A., & Rahmani, F. (2018). “Flexibility of human resources, creativity and organizational innovation in insurance companies”, Journal of Organizational Culture Management, 16 (3), pp. 521-544. (in Presain)
Nazari, R., Ghasemi, H., & Sohrabi, Z. (2015). “Investigating the Relationship between Communication Skills, Organizational Culture Leadership Styles, and Managers' Effectiveness in Sport Organizations”, Journal of Sport Management and Motor Behavior, 11 (21), pp. 92-102. (in Presain)
Overbay, A. (2003). School Size: A Review of the Literature. Research Watch Evaluation and Research Department. 3(3), pp. 3-14
Rouini Sani, F., Talepasnd, S., & Jamshidi, L. (2014). “The moderating role of school size on the relationship between school culture and students' academic achievement”, Journal of Teaching and learning researches, 22 (7), pp. 79-88. (in Presain)
Rowe, F. & Stewart, D. (2011). “Promoting connectedness through whole-school approaches: Key elements and pathways of influence”, Health Education, 111 (1), pp. 49-65.
Saleem, F., Naseem, Z., Ibrahim, K., Hussain, A., & Azeem, M. (2012). “Determinants of school effectiveness: A study of Punjab level”, International Journal of Humanities and Social Science, 2 (14), pp. 242-251.
Salfi, N. A. & Saeed, M. (2007). “Relationship among school size, school culture and students' achievement at secondary level in Pakistan”, International Journal of Educational Management.
Scheerens, J. (2013). “The use of theory in school effectiveness research revisited”, School Effectiveness and School Improvement, 24 (1), pp. 1–38.
Seashore Louis, K. & Lee, M. (2016). “Teachers’ capacity for organizational learning: the effects of school culture and context”, School Effectiveness and School Improvement, 27 (4), pp. 534–556.
Silins, H. C. & Murray-Harvey, R. (1999). “What makes a good senior secondary school?”, Journal of Educational Administration, 37 (4), pp. 329-345.
Stevenson, K. R. (2006). “School Size and Its Relationship to Student Outcomes and School Climate: A Review and Analysis of Eight South Carolina State-Wide Studies”, National Clearinghouse for Educational Facilities.
Ten Bruggencate, G., Luyten, H., Scheerens, J., & Sleegers, P. (2012). “Modeling the influence of school leaders on student achievement: how can school leaders make a difference?”, Educational Administration Quarterly, 48 (4), pp. 699-732.
Underwood, J. (2018). Effects of School-Wide Poverty Level on 9-12 Rural Teachers' Perceptions of Six School Culture Components, Dissertations. 40. https://scholarworks.harding.edu/hu-etd/40
Williams, D. T. (1990). The dimensions of education: Recent research on school size, Strom Thurmond Institute.
Zaki, M. A. (2010). “Factors affecting school organizational effectiveness and its relationship with teachers' educational characteristics”, Journal of Humanities, 18 (80), pp. 161-195. (in Presain)
Zarei Matin, H. (2018). Advanced organizational behavior management, 8th ed., Tehran, Agah. (in Presain)