ارائة چارچوبی برای مدیریت ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺴﺎﻧﻲ در ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎى مناطق آزاد اﻳﺮان با رویکرد ﻓﺮاﺗﺮﻛﻴﺐ

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مدیریت و حسابداری، دانشکدگان فارابی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 گروه علوم اجتماعی و رفتاری، دانشکدة پردیس بین‌المللی ارس، دانشگاه تهران، تبریز، ایران

چکیده

هدف: در کنار علل ناکامی سازمان‏های مناطق آزاد در تحقق برخی اهداف تعیین‌شده، سیاست‌های منابع انسانی که به نوعی الگوبرداری از سیاست‏ها و رویه‏های جاری در سازمان‏های سنتی است عامل مغفول‏ماندة این حوزه محسوب می‏شود. بنابراین، هدف پژوهش حاضر ارائة چارچوب مدیریت منابع انسانی سازمان‏های مناطق آزاد است. روش پژوهش: روش ﭘﮋوﻫﺶ، از ﻧﻈﺮ ﭘﺎراداﻳﻢ، ﺗﻔﺴﻴﺮی و از ﻟﺤﺎظ ﮔﺮدآوری دادهﻫﺎ آمیخته است و با تکنیک فراترکیب اﻧﺠﺎم ﺷﺪ. ده‌هزار و پانصد عنوان پژوهش مرتبط ﺑﻪ روش ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪای و ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﺑﺮرﺳﻲ اﺳﻨﺎد و ﻣﺪارک‌ـ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻘﺎﻟﻪﻫﺎ، ﻛﺘﺎبﻫﺎ، ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲﻫﺎ، ﭘﺎﻳﮕﺎهﻫـﺎی ﻣﻌﺘﺒـﺮ ﻋﻠﻤـﻲ‌ـ در ﺑـﺎزة زﻣﺎﻧﻲ 1970 ﺗﺎ ٢٠٢٠ ﺟﻤﻊآوری و با بررسی ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎی مختلف 10372 مورد حذف و 128 مورد وارد تحلیل شد. به منظور اعتبارسنجی الگوی حاصل، با استفاده از دو پرسشنامه، از نظرات چهل ﻧﻔـﺮ از خبرگان دانشگاهی و سازمانی مناطق آزاد استفاده شد. یافته‌ها: در نهایت، پنج بُعد برنامه‌ریزی نیازهای منابع انسانی، جذب و انتخاب، به‌کارگیری، توسعه و به‌سازی، و حفظ و نگهداشت به عنوان چارچوبی برای مدیریت منابع انسانی در سازمان‌های مناطق آزاد شناسایی شد. نتیجه: استفاده از این چارچوب به سازمان‏های مناطق آزاد کمک می‌کند تا منابع انسانی خود را به صورت علمی و تخصصی راهبری و مدیریت کنند و از مزایای آن بهره‌مند شوند

کلیدواژه‌ها

موضوعات


احمدی، سعیده (1399). عملکرد مناطق آزاد کشور و تبیین موارد ضعف و قوت آن‌ها. امنیت اقتصادی، 11، 27 ـ 42.
پید، مایکل‌ (١٣٩٦). ابزارهای‌ تفکر: مدل‌سازی‌ در علم‌ مدیریت. مترجمان:‌ محمدرضا مهرگان‌، محمدرضا اخوان‌ و کامیار رئیسی‌فر. تهران‌: مهربان‌.
داداش‏زاده، یوسف (1395). طراحی الگوی برنامه‏ریزی منابع انسانی ویژة مناطق آزاد کشور. رسالة دکتری. رشتة مدیریت منابع انسانی. پردیس بین‏المللی ارس. دانشگاه تهران.
سیدجوادین‌، سید رضا (١٣٩٦). مبانی‌ مدیریت‌ منابع‌ انسانی‌. تهران‌: دانشگاه‌ تهران‌.
عابدی جعفری، عابد و امیری، مجتبی (1398). فراترکیب، روشی برای سنتز مطالعات کیفی. روش‏شناسی علوم انسانی، 99، 73 ـ 87.
فصیحی، حبیب‌الله (1395). بررسی تطبیقی نقش و تأثیر مناطق آزاد در ایران و جهان. اقتصاد پنهان، 1، 47 ـ 71.
قلی‌پور، آرین‌ (١٣٩٦). مدیریت‌ منابع‌ انسانی (مفاهیم‌، تئوری‌ها، و کاربردها). تهران‌: سمت‌.
قیطرانی، ف. (1399). نقش منابع انسانی سازمان در تبدیل استراتژی‌ها و قابلیت‌های پویا به مزیت رقابتی. رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری، 4 (34)، 60 ـ 77.
کاظمی، حمید و نصری نصرآبادی، شهره (1396). آسیب‌شناسی راهبردی نظام مدیریت منابع انسانی در مراکز پژوهشی (مطالعة موردی: مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور). رهیافت، 66، 29 ـ 46.
کاندولا، سرینی و اس آر. (1395). مدیریت منابع انسانی در عمل: به همراه 150 مدل، تکنیک و ابزار. مترجمان: سید رضا سیدجوادین و بهروز پورولی، تهران: نگاه دانش.
کردنائیج، اسدالله؛ رشنودی، اصغر؛ سلطانی، مرتضی و حمیدی‌زاده، علی (1398). شناسایی و تبیین عوامل کلیدی موفقیت رقابت‌پذیری مناطق آزاد تجاری‌ـ صنعتی در سطح بین‌المللی بر اساس روش نظریة زمینه‌ای. اقیانوسشناسی، 38، 111 ـ 122.
مجموعه قوانین و مقررات مناطق آزاد تجاری صنعتی و ویژة اقتصادی (1394). معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری. معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات.
واعظی، رضا؛ سید نقوی، میرعلی؛ حسین پور، داود و تاجی، فاطمه (1399). الگوی شایستگی های مدیران منابع انسانی سازمان های دولتی در شرایط جهانی شدن. فصلنامه علمی مطالعات مدیریت (بهبود و تحول)، 96، 9-44.
 
Abedi Jafari, A. & Amiri, M. (2019). Meta-Synthesis, a method for synthesizing qualitative studies. Journal of Humanities Methodology, 99, 73-87. (in Persian)
Bernardin, H.J. (2010). Human Resource Management: An Experiential Approach. 5th ed. New York: McGraw-Hill.
Cassio, F.W. (2010). Managing Human Resource: Productivity, Quality of Work Life, Profit. 8th ed. New York: McGraw-Hill.
Collection of rules and regulations of free zones (2007). Tehran: Vice President for drafting, revising and publishing presidential laws and regulations. (in Persian)
Dadashzadeh, Y. (2016). Designing a human resource planning model for the free zones of the country. Ph.D. Thesis. Aras International Campus, University of Tehran. (in Persian)
Dessler, G. (2008). Human Resource Management. New York: Printic Hall.
Fasihi, H. (2017). A Study of the Comparative Role and Impact of Free Zones in Iran and the World. Hidden Economy Quarterly, 1, 47-71. (in Persian)
Gholipour, A. (2017). Human Resources Management (Concepts, Theories and Applications). Tehran: Samat. (in Persian)
Gilmore, B., MacLachlan, M., McVeigh, J. et al. (2017). A study of human resource competencies required to implement community rehabilitation in less resourced settings. Human Resource Health, 15, 70-87.
Haritha, M., Reddy, P., & Raghunadha (2017). Training: A key component of human resource development initiatives. International Journal of Management Research and Reviews, 9, 902-912.
Hui, Z. (2021). Research on the Global Human Resource Management Model of Multinational Enterprises Base on Big Data Analysis. Journal of Physics: Conference Series, 4, 421-445.
Ivancevich, M.J. (2010). Human Resource Management. New York: McGraw-Hill.
Kandula, S. R. (2017). Human resource management in practice with 150 models: techniques and tools. Translated by Seyed Reza Seyed Javadin and Behrooz Puroli. Tehran: Negah Danesh. (in Persian)
Kazemi, H. & Nasri Nasrabadi, Sh. (2018). Strategic pathology of human resource management system in research centers (Case study: Scientific Policy Research Center of the country). Rahyaft, 66, 29-46. (in Persian)
Kordnaeij, A., Rashnoodi, A., Soltani, M., & Hamidizadeh, A. (2020). Identify and explain the key factors for the success of free trade-industrial zones at the international level based on the method of grounded theory. Oceanography, 38, 111-122. (in Persian)
Lapiņa, I., Maurāne, G., & Stariņeca, O. (2013). Holistic Human Resource Management model towards sustainable and sophisticated business. In Proceedings of the 17th World Multi-Conference on Systemics, Cybernetics and Informatics (WMSCI 2013), 2, 31-36.
Lepak D. P. & Snell S. A. (2002). Examining the human resource architecture: The relationships among human capital, employment, and human resource, configurations. Journal of Management, 28, 517-543.
Mugano, G. (2021). Guidelines for Special Economic Zones Development and Collaboration: Evidence from Asia. Springer Books. Springer.
Noe, R. A., Hollenbeck, J. R., Gerhart, B., & Wright, P. M. (2017). Human resource management: Gaining a competitive advantage. New York, NY: McGraw-Hill Education.
Paterson, B. L., Thorne, S. E., Canam, C., & Jillings, C. (2001). Meta-study of Qualitative Health Research: A Practical Guide of Meta-analysis and Meta-synthesis. Thousand Oaks. CA: Sage.
Pidd, M. (2017). Tools of Thought: Modeling in Management Science. Translated by Mohammad-Reza Mehreganeh, Mohammad-Reza Akhavaneh & Kamyar Raisifar. Tehran: Mehrabaneh. (in Persian)
Rajpara Yashasvi, R. & Bhatt Sandip, K. (2012). New dimension of human resource management in hyperactive business environment. Asian Journal of Research in Business Economics and Management, 7 (2), 161-175.
Rojanapuwadol, S. (2012). Development of HRM Practices in SMEs: A Case Study from the Founders and CEOs’ Point of Views. Gothenburg, Sweden: Gothenburg University.
Salamat-Ahwazi, M., Hosseinpour, M., & Shahi, S. (2013). Identify the components and present the development model of human resource management based on performance evaluation and organizational learning of Mahshahr Special Economic Zone. Journal of Psychological Sciences, 61, 687-667. (in Persian)
Salehi-Isfahani, D. (2005). Human resources in Iran: potentials and challenges. Iranian Studies, 38: 1, 117-147.
Sarmad, Z., Bazargan, A., & Hejazi, G. (2009). Research Methods in Behavioral Sciences. Tehran: Agah Publications.
Seyyed-Javadin, S. R. (2017). Principles of Human Resource Management. Tehran: University of Tehran. (in Persian)
Ying Wang, Sunghoon Kim, Alannah Rafferty, & Karin Sanders (2020). Employee perceptions of HR practices: A critical review and future directions. The International Journal of Human Resource Management, 31 (1), 128-173.
Yu, Y. & Wu, J. (2017). Advanced human resource management model based on complex system and agent-based modeling. In Proceedings of the Second International Conference on Economic and Business Management, 11, 333-338.