ترسیم روابط علت‌ـ معلولی مؤلفه‌های شایسته‌هراسی در بطن فرهنگ سازمان‌های دولتی (بر اساس دیدگاه خبرگان سازمانی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مدیریت، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران

2 گروه مدیریت بازرگانی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

چکیده

هدف اصلی از این پژوهش تعیین روابط علت‌ـ معلولی مؤلفه‌های شایسته‌هراسی در بطن فرهنگ سازمان‌های دولتی بر اساس دیدگاه خبرگان است. تحقیق حاضر یک تحقیق آمیختة اکتشافی از نوع کیفی کمّی است. در بخش کیفی تحقیق از روش تحلیل تم و در بخش کمّی از روش دیمتل فازی استفاده شده است. در این تحقیق برای بررسی روایی ابزار از سه‌سویه‏سازی داده‏ها و برای بررسی پایایی از پایایی بین دو کدگذار و پایایی بازآزمون استفاده شده است. جامعة آماری در بخش کیفی خبرگان و مدیران سازمان‌های دولتی شهر تهران و آشنا با موضوع شایسته‌هراسی بودند. در این بخش با استفاده از روش نمونه‌گیری گلوله برفی 14 نفر حضور داشتند. در بخش کمّی نیز جامعة آماری 10 نفر از خبرگان بودند. ابزار گردآوری داده‌ها در بخش کیفی مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته و در بخش کمّی پرسشنامه بود. یافته‌های بخش کیفی نشان دادند در مجموع 8 عامل جوّ مسموم سازمانی، سیاسی‌بازی مدیران، فساد اداری، انحراف قانونی، چالش‌های منابع انسانی، بی‌توجهی به نظام شایستگی، ساختار بیمار جامعه، فرهنگ حاکم بر محل کار عوامل شکل‌دهندة شایسته‌هراسی‌اند. ساختار بیمار جامعه، فرهنگ حاکم بر محل کار، فساد سازمانی، و انحرافات قانونی بر سایر متغیرها تأثیر بیشتری می‌گذارند و عنصر بی‌توجهی به نظام شایستگی به‌شدت تحت تأثیر سایر عوامل قرار دارد. فرهنگ مهم‌ترین ابزاری است که مانع بروز پدیدة شایسته‌هراسی در سازمان‌ها می‌شود. توجه به بسترسازی فرهنگی در جامعه و سازمان‌ها مسیر را برای نهادینه شدن نظام شایسته‌سالاری در سازمان‌ها مهیا می‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


جاجرمی‌زاده، محسن؛ باقری، مسلم؛ فارسی‌نژاد، علی‌رضا؛ علی‌محمدلو، مسلم و طاهری، آرزو (1398). تعهد مدیران بخش دولتی در نظام اسلامی. فصلنامة مطالعات راهبردی بسیج، 21 (83)، 97 ـ 118.
جعفری‌پور، مهدی و محمدی، محمد (1400). طراحی نظام جذب منابع انسانی عدالت‌محور و شایسته‌سالار در سازمان‌های دولتی کشور. فصلنامة مدیریت منابع در نیروی انتظامی، 36، 62 ـ 92.
رزاقی کوچک‌سرایی، فاطمه (1390). راهکارهای تحقق نظام مدیریت بر مبنای شایستگی با رویکرد سرمایة انسانی. کنفرانس بین‌المللی توسعه و تعالی کسب‌وکار، اقتصاد و مدیریت.
رهنورد، فرج‌الله (1392). شناخت عوامل بازدارندة استقرار نظام شایسته‌سالاری در سطح مدیران حرفه‌ای سازمان‌های دولتی شهرستان اهواز. نشریة مدیریت بهره‌وری، دورة 7، شمارة 25، 15 ـ 32.
زارع، امین؛ ابراهیمی، مسیح؛ سنجقی، محمدابراهیم و رمضان، مجید (1396). شناسایی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر ایجاد جوّ مسموم سازمانی به عنوان پیشایند فرهنگ مسموم سازمانی. فصلنامة مطالعات رفتار سازمانی، 6 (1)، 32 ـ 1.
زارع، رضا؛ فتحی‌زاده، علی‌رضا و بهمنی، اکبر (1397). خویشاوندسالاری سازمانی در نهادهای دولتی: مفهوم‌پردازی، عوامل مؤثر، و پیشامدها. فصلنامة مطالعت رفتار سازمانی، 7 (1)، 31 ـ 55.
سلطانی، احسان (1388). سازوکارهای استقرار شایسته‌سالاری در سازمان‌های دولتی. دوماهنامة مدیریت، دورة 20، شمارة 147 ـ 148، 32 ـ 37.
سمیعی، روح‌اله؛ حسامی، مریم؛ آزما، فریدون و مستقیمی، محمودرضا (1400). مدیریت استعداد و شایسته‌سالاری در سازمان: تحلیل نقش میانجی عوامل سازمانی. فصلنامة راهبرد توسعه، 68، 155 ـ 192.
شریعت‌نژاد، علی و موسوی، سیده نسیم (1401). ارائة الگوی سایش اجتماعی در بطن فرهنگ سازمان‌های دولتی (با تکیه بر نظر خبرگان سازمانی). فصلنامة مدیریت فرهنگ سازمانی، 20 (3)، 519 ـ 543.
شیرزادی، محمدرضا؛ رزقی شیرسوار، هادی؛ جلیلی، سودابه و ضیایی، محمدصادق (1398). الگوی شایسته‌سالاری مدیران؛ ابزاری کارآمد در خط‌مشی‌گذاری مراکز آموزش علمی‌ـ کاربردی و مهارتی. فصلنامة خط‌مشی‌گذاری عمومی در مدیریت، 34، 105 ـ 123.
شیری، اردشیر؛ سیفی، عاطفه و حیدرنژاد، زهرا (1401). طراحی الگوی شایسته‌هراسی مدیران سازمان‌های دولتی. فصلنامة مدیریت سازمان‌های دولتی، 10 (3)، 11 ـ 26.
صالحی کردآبادی، سجاد (1390). مدیریت شایستگی در سازمان‌های دولتی و سنخ‌شناسی آن در ایران. دوماهنامة توسعة انسانی، دورة 7، شمارة 36، 89 ـ 116.
طالعی‌فر، روح‌الله و محمدی، فاطمه (1397). شایسته‌هراسی در نظام اداری کشور. برگرفته از سایت https://www.linkedin.com/pulse -reza-taleifar.
عامری، ایوب؛ صیادفر، محمد و اعتمادی، هانی (1401). مطالعه و تحلیل شایسته‌هراسی در سازمان‌های ورزشی کشور. فصلنامة کارافن، 21، 1 ـ 20. 10.48301/KSSA.2022.341759.2103
فانی، مجید؛ ترابی، محمدامین؛ مقدم، متینه و غمخواری، سیده معصومه (1400). بررسی تأثیر تراش‌کاری سازمانی بر عملکرد کارکنان با نقش میانجی شایسته‌هراسی در بین کارکنان نیروی انتظامی همدان. مطالعات فرهنگی پلیس، دورة 8، شمارة 3، شمارة پیاپی 30، 57 ـ 65.
فرامرزی، فریبرز (1399). شایسته‌سالاری شایسته‌هراسی در سازمان. پنجمین کنفرانس ملی نقش مدیریت در چشم‌انداز 1404، گیلان، ایران.
قنبری، مرضیه (1391). شایسته‌سالاری، ضرورت توفیق جوامع متحول امروز. مجلة علوم اجتماعی، شمارة 59، 87 ـ 94.
محبّی، سراج‌الدین؛ گلرد، پروانه و موحدی‌زاده، حمیدرضا (1401). طراحی الگوی شایسته‌سالاری مدیران با رویکرد مدیریت شهری در شهرداری مشهد. فصلنامة مطالعات مدیریت شهری، 14 (49)، 53 ـ 65.
محمدی، جیران؛ باقری، مژگان‌السادات؛ صفریان، سارا و علوی برازجانی، سیده آزاده (1395). تبیین نقش پارتی‌بازی در رضایت و عملکرد شغلی کارکنان. فصلنامة پژوهش‌های منابع سازمانی، 6 (1)، 237 ـ 257.
محمدی، سید میکائیل (1398). رابطة سبک‌های رهبری با جوّ سازمانی و شایسته‌سالاری مدیران دانشگاه شهید بهشتی در سال 1398. اولین کنفرانس بین‌المللی تکنیک‌های توسعة پایدار در مدیریت و مهندسی صنایع با رویکرد شناخت چالش‌های دائمی. https://civilica.com/doc/967895
محمدیاری، زهره؛ سپهوند، رضا؛ وحدتی، حجت و موسوی، سید نجم‌الدین (1397). نقش کارکنان نامرئی بر تنبلی سازمانی در سازمان‌های دولتی. فصلنامة پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، 10 (1)، 51 ـ 76.
مصطفوی، سید یوسف (1401). مؤلفه‌های شایسته‌سالاری و مردم‌سالاری در نظام اداری. فصلنامة پژوهش‌های جدید در مدیریت و حسابداری، 55، 145 ـ 162.
معمارزاده، غلام‌رضا (1391). تبیین مدل ارتقای شایسته‌سالاری و عوامل مرتبط با آن در وزارت بهداشت، درمان، و آموزش پزشکی. فراسوی مدیریت، شمارة 20، 35 ـ 57.
مولایی، علی (1401). رابطة شایسته‌سالاری و اشتراک دانش بر کیفیت آموزشی در کارکنان ادارة آموزش‌وپرورش استان مرکزی. فصلنامة مطالعات روان‌شناسی و علوم تربیتی، 36، 21 ـ 40.
ویسه، صید مهدی؛ شیری، اردشیر و قبادی، مریم (1399). شناسایی الگوی ذهنی مدیران پیرامون منسانی قومی در انتصابات سازمانی. فصلنامة اندیشه مدیریت راهبردی، 27، 183 ـ 214.
Reference
Abbaszadeh Sohron, Y. (2019). Analyzing the impact of internal and external factors in promoting meritocracy. Quarterly Journal of Quantitative Studies in Management. 42, 167-178. (in Persain)
Ameri, A., Sayadfar, M., & Etamadi, H. (2022). Study and analysis of meritocracy in sports organizations of the country. Karafan Quarterly. 21, 1-20. 10.48301/KSSA.2022.341759.2103.
Baroun, A.E. (2022). Meritocracy, personality traits and recruitment: some insights from the Qatari enterprising community. Journal of Enterprising Communities: People and Places in the Global Economy. Vol. 16, No. 3, pp. 494-514. https://doi.org/10.1108/JEC-12-2020-0216.
Carol, F., Alsayegh, J., & Nehme, M. (2020). Administrative Corruption and its implications on the hidden economy in Syrian Arab Republic. Tikrit Journal of Administration and Economics Sciences. 16(2), 373-396.
Castilla, E. (2010) The Paradox of Meritocracy in Organization. Administrative Science Quarterly. 55(4), 543-580.
Chen, Kenneth Han, Elizabeth, Popp Berman. (2021). Buying into the Meritocracy: Taiwanese Students and the Market for College Admissions Services. Journals of the American Sociological Association. 95(1), 349-366.
Chen-Ju Lin, David Pauleen, & Ci-Rong Li (2019). Perceived Abusive Leadership, Narcissistic Personality, and Employee's Political Behaviors: A Moderated-Mediation Model. Journal of Leadership & Organizational Studies. 29(4), 409-423.
Fani, M., Torabi, M.A., Moghadam, M., & Ghamkhaori, S. M. (1400). Investigating the effect of organizational training on employee performance with the mediating role of meritocracy among Hamedan police force employees. Police Cultural Studies. Vol. 8, No. 3, Serial Number 30, 57-65. (in Persain)
Faramarzi, F. (2019). The meritocracy of meritophobia in the organization. The Fifth National Conference on The Role of Management in The Vision Of 1404. Gilan. Iran. (in Persain)
Ghanbari, M. (2011). Meritocracy is a necessity for the success of today's changing societies. Journal of Social Sciences. Vol. 59, pp. 87-94. (in Persain)
Iqbal, Q. & Ahmad, N.H. (2020). Workplace spirituality and nepotism-favouritism in selected ASEAN countries: the role of gender as moderator. Journal of Asia Business Studies. 14(1), 31-49.
Jafaripour, M. & Mohammadi, M. (1400). Designing a justice-oriented and meritocratic human resource recruitment system in the country's government organizations. Quarterly Journal of Resource Management in the Police Force. 36, 62-92. (in Persain)
Jajermizadeh, M., Bagheri, M., Farsinejad, A.R., Ali-Mohammadlou, M., & Taheri, A. (2018). Commitment of public sector managers in the Islamic system. Basij Strategic Studies Quarterly. 21(83), 97-118. (in Persain)
Krishnamurty, K. (2019). Comparing Institutional Theory and Actor-Network Theory Through the Historical Development of Meritocracy. Hartt, C.M. (Ed.). Connecting Values to Action: Non-Corporeal Actants and Choice, Emerald Publishing Limited, Bingley. https://doi.org/10.1108/978-1-78973-307-520191008.
Memarzadeh, Gh.R. (2013). Explaining the meritocracy promotion model and factors related to it in the Ministry of Health, Treatment and Medical Education. Beyond Management. Vol. 20, 35-57. (in Persain)
Mohabi, S., Gelard, B., & Mohdizadeh, H.R. (1401). Designing the model of meritocracy for managers with urban management approach in Mashhad Municipality. Urban Management Studies Quarterly. 14(49), 53-65. (in Persain)
Mohammadi, J., Bagheri, M.Al-S., Safarian, S., Alavi Barazjani, S. A. (2015). Explaining the role of party games in employee job satisfaction and performance. Organizational Resources Research Quarterly. 6(1), 237-257. (in Persain)
Mohammadi, S. M. (2018). The relationship between leadership styles and the organizational atmosphere and meritocracy of Shahid Beheshti University managers in 2018. The First International Conference on Sustainable Development Techniques in Management And Industrial Engineering With The Approach of Recognizing Permanent Challenges. https://civilica.com/doc/967895. (in Persain)
Mohammadyari, Z., Sephovand, R., Vahdati, H., & Mousavi, S. N. (2017). The role of invisible employees on organizational laziness in public organizations. Human Resource Management Research Quarterly. 10(1), 51-76. (in Persain)
Moulai, A. (1401). The relationship between meritocracy and knowledge sharing on the quality of education in the employees of the Department of Education of Central Province. Quarterly Journal of Psychology and Educational Sciences. 36, 21-40. (in Persain)
Mustafavi, S. Y. (1401). Components of meritocracy and democracy in the administrative system. Quarterly Journal of New Researches in Management and Accounting. 55, 162-145. (in Persain)
Mutia, R., & Muchlis, H. (2022). An Overview of Research Trend on Merit System in Indonesia and International Practices. Journal of home affairs governance. 14(1), 55-69.
Nath, S. (2019). Praemia Virtutis Honores? The Making of Global Reputations and the False Promise of Meritocracy. Global Aspects of Reputation and Strategic Management (Research in Global Strategic Management, Vol. 18). Emerald Publishing Limited, Bingley. https://doi.org/10.1108/S1064-485720190000018008
Parlamis, J., Badawy, R., Haber, J., & Brouer, R. (2020). Exploring fear of appearing incompetent, competency pressure, tactics and perceptions in negotiations. International Journal of Conflict Management. 3(33), 134.
Rahnavard, F. (1392). Recognizing the factors preventing the establishment of the meritocracy system at the level of professional managers of government organizations in Ahvaz city. Productivity Management Journal. Vol. 7, No. 25, 15-32. (in Persain)
Razack, S., Risør, T., Hodges, B., & Steinert, Y. (2020). Beyond the cultural myth of medical meritocracy. Medical education. 54(1), 46-53.
Razaghi Khokhsarai, F. (1390). Solutions for the realization of the management system based on competence with the human capital approach. Tehran location: International Conference on the Development and Excellence of Business, Economics and Management (in Persain)
Salehi Kurdabadi, S. (1390). Competency management in government organizations and its epidemiology in Iran. Human Development Bimonthly. Vol. 7, Vol. 36, 89-116. (in Persain)
Samii, R., Hasami, M., Azma, F., & Meschimi, M.R. (1400). Talent management and meritocracy in the organization: analysis of the mediating role of organizational factors. Development Strategy Quarterly. 68, 155-192. (in Persain)
Shariatnejad, A., & Mousavi, S. N. (2022). Presenting the model of social wear in the culture of government organizations (based on the opinion of organizational experts). Organizational Culture Management Quarterly. 20(3), 519-543. (in Persain)
Shiri, A., Seifi, A., & Haideranjad, Z. (2022). Designing the model of competence phobia of managers of government organizations. Quarterly Journal of Management of Government Organizations. 10(3), 11-26.
Shirzadi, M.R., Rizki Shirsewar, H., Jalili, S., & Ziyai, M. S. (2018). The meritocracy model of managers; An efficient tool in the policy making of applied scientific and skill training centers. General Policy Quarterly in Management. 34, 105-123. (in Persain)
Soltani, E. (1388). Establishment mechanisms of meritocracy in government organizations. Management Bimonthly. Vol. 20, Vol. 148-147, 32-37. (in Persain)
Suzuki, K., & Hur, H. (2021). Revisiting the old debate: citizens’ perceptions of meritocracy in public and private organizations. Public Management Review. 3(10), 1-25.
Taleifar, R., & Mohammadi, F. (2017). Fear Of Meritocracy In The Administrative System Of The Country. taken from https://www.linkedin.com/pulse-reza-taleifar. (in Persain)
Vaiseh, S. M., Shiri, A., & Qobadi, M. (2019). Identifying the mental model of managers regarding ethnic bias in organizational appointments. Strategic Management Quarterly. 27, 183-214. (in Persain)
Zare, A., Ebrahimi, M., Sanjaghi, M.I., & Ramadan, M. (2016). Identification and ranking of factors affecting the creation of toxic organizational atmosphere as a precursor to toxic organizational culture. Organizational Behavior Studies Quarterly. 6(1), 1-32. (in Persain)
Zare, R., Fathizadeh, A.R., & Bahmani, A. (2017). Organizational nepotism in government institutions: Conceptualization, effective factors and consequences. Organizational Behavior Quarterly. 7(1), 31-55. (in Persain)
Lee, Y., Chang, C.Wei, C. (1999). Failure mode and effects analysis using fuzzy method and grey theory, Kybernetes, 28(9), 1072-1080.