تأثیر عوامل علّی زمینه‌ای و مداخله‌گر مؤثر بر مدیریت منابع انسانی رفاه‌محور در بانک سپه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مدیریت دولتی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران

2 گروه مدیریت، دانشکدة مدیریت و حسابداری دانشکدگان فارابی، دانشگاه تهران، ایران

3 گروه مدیریت، واحد بروجرد، دانشگاه آزاد اسلامی، بروجرد، ایران

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی تأثیر عوامل علّی و زمینه‌ای و مداخله‌گر مؤثر بر مدیریت منابع انسانی رفاه‌محور بانک سپه صورت گرفت. روش پژوهش توصیفی‌ـ پیمایشی بود. جامعة آماری پژوهش 43500 نفر از کارکنان بانک سپه بودند که 361 نفر به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. ابزار این پژوهش پرسشنامة محقق‌ساخته بود. تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل عاملی تأییدی با استفاده از نرم‌افزار SmartPLS3 صورت گرفت. نتایج نشان داد شرایط علّی (انگیزش کارکنان، توجه به نیازهای کارکنان، آموزش، شایسته‌سالاری، توانمندسازی) بر مدیریت منابع انسانی رفاه‌محور در بانک سپه تأثیرگذار است. اما مدیریت مشارکتی تأثیر معناداری بر مدیریت منابع انسانی رفاه‌محور ندارد. همچنین شرایط زمینه‌ای (مقررات، فرهنگ سازمانی، ساختار سازمانی) بر مدیریت منابع انسانی رفاه‌محور در بانک سپه تأثیرگذار است. نتایج همچنین نشان داد شرایط مداخله‌گر (حقوق و دستمزد، بی‌عدالتی، سبک‌های مدیریت سنتی، عدم توجه به تخصص، عدم توجه به مسائل انگیزشی) بر مدیریت منابع انسانی رفاه‌محور در بانک سپه تأثیرگذار است. همچنین، مشخص شد شرایط زمینه‌ای (قوانین و مقررات، فرهنگ سازمانی، ساختار سازمانی) بر راهبردهای مدیریت منابع انسانی رفاه‌محور در بانک سپه تأثیرگذار است. در مورد شرایط مداخله‌گر هم نتایج نشان داد حقوق و دستمزد، بی‌عدالتی، عدم توجه به مسائل انگیزشی بر مدیریت منابع انسانی رفاه‌محور در بانک سپه تأثیر منفی و معنادار دارد. اما سبک‌های مدیریت سنتی و عدم توجه به تخصص تأثیر معنا‌دار ندارد. نتایج نیز نشان داد مدیریت منابع انسانی رفاه‌محور در بانک سپه بر راهبردها تأثیرگذار است. در نهایت تحقیق نشان داد راهبردها بر پیامدها (بهره‌وری، سودآوری، تعهد سازمانی، تعالی سازمانی) تأثیرگذار است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


خوراکیان، علی‌رضا؛ مهارتی، یعقوب و حشمتی، محمدرسول (1393). بررسی نقش تعدیلگر سلامت و رفاه روانـی کارکنـان در بـروز رفتار خلاقانه و نوآورانه از طریق نظام پیشنهادات. باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، 4(1)، 1 ـ 28.
رضایی، شهلا (1397). شناسایی عوامل مؤثر بر شادابی و رفاه ذهنی کارکنان در سازمان‌های دولتی با استفاده از روش ساختاری تفسیری. پایانامة کارشناسی‌ارشد. دانشگاه ایلام. دانشکدة ادبیات و علوم انسانی.
سرفرازی، مهرزاد؛ حق‌شناس، جمشید و خدیور، محمدرضا (1400). سنجش امنیت اجتماعی بر رفاه روان‌شناختی کارکنان و ایجاد امنیت شغلی. اولین کنفرانس بین‌المللی جهش علوم مدیریت، اقتصاد، و حسابداری. ساری.
طالبی، ح. (1396). بررسی تأثیر پیامدهای رفاه ذهنی بر بهره‌وری کارکنان صندوق حمایت و بازنشستگی آینده‌ساز. پایانامة کارشناسیارشد. دانشگاه پیام نور استان البرز. مرکز پیام نور کرج.
عباس‌پور، ع. (1394). مدیریت منابع انسانی پیشرفته (رویکردها، فرایندها، کارکردها). تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه (سمت).
عباسی، حمیده؛ مالمیر، آمنه؛ تلخابی، اسدالله و صریحی، رسول (1399). نقش میانجی حس رفاه در تأثیر فرهنگ سازمانی بر رفتار به‌اشتراک‌گذاری دانش کارکنان. توسعة سازمانی پلیس، 17(72)، 107 ـ 133.
کاردان، ع. م. (1393). پرورش خلاقیت زمینه‌ساز پیشرفت همهجانبه در ریشه‌های توسعهنیافتگی و آموزش و پرورش در ایران. وزارت آموزش و پرورش. پژوهشکدة تعلیم و تربیت.
کاملی، ع. ر.؛ یزدانی، ح. ر.؛ نیک‌خواه، ر. و هژبرافکن، ح. (1395). تأثیر رهبری اصیل بر رفاه کارکنان و رفتارهای انحرافی با میانجیگری سرمایة روان‌شناختی. مطالعات رفتار سازمانی، 5(2)، 177 ـ 201.
کرمی، امیر (1401). مدل‌سازی رابطة بین رهبری تحولگرا، رفاه کارکنان، و انگیزش شغلی از دیدگاه کارکنان پتروشیمی کارون. دومین کنفرانس ملی آینده‌نگری در روانشناسی و علوم تربیتی. شیراز.
نوایی، داود (1395). تأثیر مدیریت استراتژیک منابع انسانی بر عملکرد سازمانی بانک سپه شهر تهران. پایان‌نامة کارشناسیارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی. دانشکدة مدیریت و حسابداری.
Abbaspour, A. (2014). Advanced human resource management (approaches, processes, functions). Tehran: Organization for the study and compilation of humanities books of the university (Samt). (in Persian)
Bartram, T., Karimi, L., Stanton, P., & Leggat, S. (2014). Social identification: Linking high performance work systems, psychological empowerment and quality of patient care. The International Journal of Human Resource Management, 25, 2401–2419.
Bourguignon, A. & Chiapello, E. (2005). The role of criticism in the dynamics of performance evaluation systems. Critical Perspectives on Accounting, 16(6), 665-700.‏
Boxall, P. & Purcell, J. (2011). Strategy and human resource management. 3rd ed. Basingstoke. England: Palgrave Macmillan.
Boxall, P., Ang, S. H., & Bartram, T. (2011). Studying HR strategy in context: Mapping a HR system for casual workers in a cinema chain. Journal of Management Studies, 48, 1504–1532.
Cooke, F. L., Cooper, B., Bartram, T., Wang, J., & Mei, H. (2016). Mapping the relationships between high-performance work systems, employee resilience and engagement: A study of the banking industry in China. International Journal of Human Resource Management, 1–22. Advance online publication.
Cooper, B., Wang, J., Bartram, T., & Cooke, F. L. (2019). Well‐being‐oriented human resource management practices and employee performance in the Chinese banking sector: The role of social climate and resilience. Human Resource Management, 58(1), 85-97.‏
Dohaviyan, A.R. Mahrati, Y., & Heshmati, M.R. (2013). Examining the role of modifying the health and mental well-being of employees in the emergence of creative and innovative behavior through the suggestion system. Young and Elite Researchers Club, 4(1), 1-28. (in Persian)
Evans, W. R. & Davis, W. D. (2005). High-performance work systems and organizational performance: The mediating role of internal social structure. Journal of Management, 31, 758–775.
Guest, D. (2017). Human resource management and employee well-being: Towards a new analytic framework. Human Resource Management Journal, 27, 22–38.
Haller, M. & Hadler, M. (2006). How social relations and structures can produce happiness and unhappiness: An international comparative analysis. Social indicators research, 75(2), 169-216.‏
Hiltrop, J. M. (1995). The changing psychological contract: The human resource challenge of the 1990s.European management journal, 13(3), 286-294.‏
Jensen, J., Patel, P., & Messersmith, J. (2013). High-performance work systems and job control: Consequences for anxiety, work overload, and turnover intentions. Journal of management, 39, 1699–1724.
Kameli, A. R., Yazdani, H. R., Nikkhah, R., and Hajbrafken, H. (2015). The effect of authentic leadership on employee well-being and deviant behaviors mediated by psychological capital. Studies in Organizational Behavior, 5(2), 201-177. (in Persian)
Kardan, A.M. (2014). Nurturing creativity as a foundation for all-round progress, in the roots of underdevelopment and education in Iran, Ministry of Education, Research Institute of Education. (in Persian)
Karmi, A. (1401). Modeling the relationship between transformational leadership, employee well-being and job motivation from the perspective of Karon Petrochemical employees, the second national conference on futurism in psychology and educational sciences. Shiraz. (in Persian)
Kehoe, R. R. & Wright, P. M. (2013). The impact of high-performance human resource practices on employees' attitudes and behaviors. Journal of Management, 39, 366–391.
Kuvaas, B. (2003). Employee ownership and affective organizational commitment: employees’ perceptions of fairness and their preference for company shares over cash. Scandinavian Journal of Management, 19(2), 193-212.‏
Miller, D. & Lee, J. (2001). The people make the process: commitment to employees, decision making, and performance. Journal of management, 27(2), 163-189.‏
Navaei, D. (2015). The impact of strategic human resource management on the organizational performance of Sepeh Shahr Bank, Tehran. Master's thesis. Islamic Azad University, Central Tehran Branch, Faculty of Management and Accounting. (in Persian)
Omid, S. (2016). Strategic development of human resources. third international management conference. (in Persian)
Posthuma, R. A., Campion, M. C., Masimova, M., & Campion, M. A. (2013). A high performance work practices taxonomy: Integrating the literature and directing future research. Journal of Management, 39, 1184–1220.
Rezaei, Sh. (2017). Identifying factors affecting the vitality and mental well-being of employees in government organizations using the interpretative structural method. Master's thesis. Ilam University. Faculty of Literature and Humanities. (in Persian)
Sarfarazi, M., Haqshanas, J., & Khadivar, M.R. (1400). Measuring social security on the psychological well-being of employees and creating job security. the first international conference on the leap of management, economics and accounting sciences. Sari. (in Persian)
Schuler, R. S. & Jackson, S. E. (2008). Strategic human resource management. John Wiley & Sons.‏
Seligman, M. E. P. (2002). Positive psychology, positive prevention, and positive therapy, In C. R. Snyder & S. J. Lopez (Eds.), Handbook of positive psychology (pp. 1–9). Oxford, England: Oxford University Press.
Seyed-Javadin, S. R. (2017). Designing the competence model of academic managers based on the document of the Islamic University. (in Persian)
Singh, S. K. & Singh, A. P. (2019). Interplay of organizational justice, psychological empowerment, organizational citizenship behavior, and job satisfaction in the context of circular economy. Management Decision.‏
Talebi, H. (2016). Investigating the impact of mental well-being outcomes on the productivity of the employees of the Future Support and Retirement Fund. Master's Thesis. Payam Noor University. Alborz Province. Payam Noor Center, Karaj. (in Persian)
Valizade, D., Ogbonnaya, C., Tregaskis, O., & Forde, C. (2016). A mutual gains perspective on workplace partnership: Employee outcomes and the mediating role of the employment relations climate. Human Resource Management Journal, 26, 351–368.
Van de Voorde, K., Paauwe, J., & van Veldhoven, M. (2012). Employee well-being and the HRM-performance relationship: A review of quantitative studies. International Journal of Management Reviews, 14, 391–407.
Verheul, I., Risseeuw, P.A., & Barteles, G. (2002). Gender differences in strategy and human resource management: the case of the Dutch real estate brokerage. International Small Business Journal, 20(3): 439-481.
Voegtlin, C. & Greenwood, M. (2016). Corporate social responsibility and human resource management: A systematic review and conceptual analysis. Human Resource Management Review, 26, 181–197.
Wan Hamida, W.H., Mat Samana, M.Z., & Saudb, M.S. (2012). Exploring Factors Influencing the Transfer of Training Using a Grounded Theory Study: Issues and Research Agenda. Procardia - Social and Behavioral Sciences, 56 (18), 662–672.
Youssef, C. M. & Luthans, F. (2005). Resiliency development of organizations, leaders and employees: Multilevel theory building for sustained performance, In W. Gardner, B. J. Avolio, & F. O. Walumbwa (Eds.). Authentic leadership theory and practice: Origins, effects and development (pp. 303–343). Oxford, England: Elsevier.
Zacharatos, A., Barling, J., & Iverson, R. (2005). High-performance work systems and occupational safety. Journal of Applied Psychology, 90, 77–93.