علل ظهور پیرسالاری در سازمان‌‌های دولتی ایران و راهبردهای کنترلی آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه مدیریت، دانشکدة اقتصاد و مدیریت، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران

10.22059/jomc.2024.368550.1008615

چکیده

در حال حاضر مدیریت سازمان‌های دولتی ایران از حکمرانی بزرگ‌ترها و ظهور پیرسالاری و وجود مدیران فرتوت رنج می‌برد. از‌ این رو هدف نهایی پژوهش حاضر شناسایی علل ظهور پیرسالاری در سازمان‌های یادشده و کمک به این سازمان‌ها جهت مقابله با آن و در نتیجه کاهش عوارض پیرسالاری در کشور است. این پژوهش با جهت‌گیری بنیادی و فلسفة ساخت‌گرایی و همچنین با روش کیفی، استفاده از تکنیک تحلیل مضمون، نمونه‌گیری هدفمند، و مصاحبة نیمه‌ساختاریافته با 14 نفر از خبرگان این حوزه صورت گرفته است. تحلیل داده‌ها پس از آشنا شدن با داده‌ها شروع شد و با ایجاد کدهای اولیه و کدگذاری و جست‌وجو و شناخت مضامین ادامه یافت تا شبکة مضامین ترسیم و تحلیل شود. یافته‌ها حاکی از شناسایی 50 کد باز بود که در قالب 14 مضمون فرعی و 6 مضمون اصلی طبقه‌بندی شدند. علل ظهور پیرسالاری در سازمان‌های دولتی ایران را می‌توان در ابعاد الیگارشی پیرسالار، موانع سازمانی، و خلأ قانونی و راهبردهای کنترل این پدیده را می‌توان در ابعاد توسعة حکمرانی کارآمد، اصلاح قدرت و قوانین، و توجه به عقلانیت طبقه‌بندی کرد. نتایج پژوهش می‌تواند آیندة جوان‌گرایی‌ در مدیریت‌ سازمان‌ها را بهبود بخشد و مسیر سپردن امور به‌ جوانان شایسته‌ و پایبند به‌ نظام جمهوری‌ اسلامی‌ ایران را فراهم‌ آورد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آزادفر، وحید و یوسفی‌فرد، ارسلان (1392). بررسی تفاوت سبک‌های مدیریتی مدیران جوان و مدیران در حال بازنشستگی (با سابقه بالای 25 سال) (BSC) و ارزیابی میزان اثربخشی مدیریتی آنان توسط مدل امتیازات متوازن. دومین همایش ملی علوم مدیریت نوین. تهران.
الوندی، هومن و محمدظاهری، محمد (1400). واکاوی استراتژی‌های نخبه‌گریزی مدیران در سازمان‌های دولتی ایران. پژوهش‌های مدیریت در ایران، 24(3)، 117 ـ 142.
دبیری‌مهر، امیر (1400). حاکمیت ناخواستة الیگارشی پیرسالار. مدیران جوان، 1(32).
زارع، رضا؛ فتحی‌زاده، علی‌رضا و بهمنی، اکبر (1396). خویشاوندسالاری سازمانی در نهادهای دولتی؛ مفهوم‌پردازی، عوامل مؤثر، و پیشامدها. مطالعات رفتار سازمانی، 7(1 پیاپی 25)، 31 ـ 55.
زردشتیان، شیرین و بهرامی، معصومه (1400). تأثیر خویشاوندسالاری بر عملکرد سازمانی با نقش میانجی مدیریت منابع انسانی در وزارت ورزش و جوانان. مدیریت منابع انسانی در ورزش، 9(1)، 213 ـ 226.
شاهنوشی، مجتبی و دادخواه، میترا (1395). موانع تحقق شایسته‌سالاری در سازمان‌های دولتی شهر شیراز از دیدگاه کارشناسان استانداری فارس. جامعه‌شناسی کاربردی، 28(3 پیاپی 67).
صرامی، محسن و خائف‌اللهی، احمدعلی (1400). تغییر ویژگی‌های شخصیتی مدیران عالی سازمان بر جو سازمانی، پژوهش‌های مدیریت منابع سازمانی، 11(2).
عابدی‌درچه، محسن (1399). واکاوی سیاق حکمرانی جوان و حزب‌الهی در گام دوم انقلاب مبتنی بر اندیشة امام خامنه‌ای. حکمرانی متعالی، 1(3)، 15 ـ 34.
فربد، دانیال (1399). بررسی الزامات تحقق جوان‌گرایی دولت در گام دوم انقلاب (تهدید یا ظرفیت؟). دومین همایش ملی حکمرانی اسلامی. تهران.
کردزنگنه، منوچهر (1396). بررسی آسیب‌شناسی وضعیت اقتدار پیرسالاری و اقتدار مدنی در عرصة عمومی و پیامدهای آن با رویکرد به نزاع‌های دسته‌جمعی. توسعة اجتماعی، 12(4)، 221 ـ 239.
مقیمی، زهرا و معمارزادة طهران، غلام‌رضا (1400). طراحی مدل بهینة جذب نخبگان در سازمان‌های دولتی. مدیریت توسعه و تحول، 13، 235 ـ 250.
Allen, D. W. (2011). The institutional revolution: Measurement an the economic emergence of the modern world. University of Chicago Press.
Alvandi, H. & Mohammad-Zaheri, M. (2021). Exploring Escaping from Elites Strategies of Managers in Iranian Governmental Organizations. Management Research in Iran, 24(3), 117-142.
Astrachan, J., Klein, S., Smyrmos, K., & Astrachan, J. H. (2002). The F-PEC scale of family influence a proposal for solving the family business definition problem. Family Business Review, 15(1), 45-58.
Dabiri-Mehr, A. (2021). Unwanted rule of patriarchal oligarchy.). Journal of Young Managers, 1(32). (in Persian)
Dehghanpour, A. (2022). Identification of advantages and disadvantages of employing young managers in public organizations. Strategic Studies on Youth and Sports. doi: 10.22034/ssys.2022.2271.2630
Fasbender, U. & Gerpott, F. H. (2022). Knowledge transfer between younger and older employees: A temporal social comparison model. Work, Aging and Retirement, 8(2), 146-162.
Flynn, M. & Li, Y. (2016). Employment and Retirement of Older Workers in the UK. Delaying Retirement: Progress and Challenges of Active Ageing in Europe, the United States and Japan, 221-240.
Groothuis, P. & Groothuis, J. (2008). Nepotism or Family Tradition? A Study of NASCAR Drivers. Journal of Sports Economics, 9(25), 250-264.
Hairault, J. O., Sopraseuth, T., & Langot, F. (2010). Distance to retirement and older workers ‘employment: The case for delaying the retirement age. Journal of the European Economic association, 8(5), 1034-1076.
Kalwij, A., Kapteyn, A., & De Vos, K. (2010). Retirement of older workers and employment of the young. De Economist, 158, 341-359.
Keping, Y. (2018). Governance and good governance: A new framework for political analysis. Fudan Journal of the Humanities and Social Sciences, 11, 1-8.
Kvale, S. (1996). Interviews: An Introduction to Qualitative Research Interviewing. Thousand Oaks: sage.
Magni-Berton, R. & Panel, S. (2017). Strategic gerontocracy: why nondemocratic systems produce older leaders. Public Choice, 171(3-4), 409-427.
------------------------------------------. (2021). Gerontocracy in a comparative perspective: Explaining why political leaders are (almost always) older than their constituents. Sociology Compass, 15(1), e12841.
Moghimi, Z. & Memarzadeh Tehran, Gh. (2021). Designing an optimal model for recruiting elites in government rganizations. Development and Transformation Management Quarterly, 13, 235-250. (in Persian)
Rotilă, V. & Celmare, L. (2017). Analysis of a major inequity in the budgetary wage system: Gerontocracy. Arguments and solutions. LUMEN Proceedings, 1, 730-739.
Shahnushi, M. & Dadkhah , M. (2015). Obstacles to the realization of meritocracy in the government organizations of Shiraz from the perspective of Fars Governorate experts. Applied Sociology, 28(3 series 67). (in Persian)
Stockemer, D. & Sundström, A. (2023). Age Inequalities in Political   Representation: A Review Article. Government and Opposition, 1-10.
Wang, C., Dong, Y., Ye, Z., & Feng, J. (2023). Linking online and offline intergenerational knowledge transfer to younger employees’ innovative work behaviors: evidence from Chinese hospitals. Journal of Knowledge Management, 27(3), 762-784.
Zare, R., Fathizadeh, A.R., & Bahmani, A. (2016). Organizational nepotism in government institutions; Conceptualization, effective factors and consequences. Organizational Behavior Studies Quarterly, 7(1 serial 25), 31-55. (in Persian)
Zartoshtian, Sh., Zoroastrian, S., & Bahrami, M. (2022). The effect of nepotism on organizational performance with the mediating role of human resource management in the Ministry of Sports and Youth. Human Resource Management in Sports, 9(1), 226-213. (in Persian)
Zoroastrian, Sh. & Kurdzanganeh, M. (2016). Examining the pathology of patriarchaluthority and civil authority in the public arena and its consequences, with an approach to mass conflicts. Social Development Quarterly, 12(4), 221-239. (in Persian)