بازشناسی موانع شفافیت سازمانی و چرخه بازتولید عدم‌شفافیت با رویکرد فراترکیب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگاه علوم انسانی و طمالعات اجتماعی جهاددانشگاهی

2 گروه مدیریت، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاددانشگاهی

3 پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاددانشگاهی

چکیده

با وجود تلاش‌های نظام حکمرانی برای جلوگیری از فساد و ایجاد شفافیت در نظام مدیریتی کشور، در عمل توفیق چندانی حاصل نشده و شاخص‌های شفافیت در کشور روند نزولی دارد. هدف این پژوهش شناسایی و احصای موانع شفافیت در نظم حکمرانی بر اساس پژوهش‌های انجام شده در یک دهه گذشته با روش فراترکیب است. تعداد مقالات مورد بررسی برابر با 200 مقاله بود که بعد از تلخیص به 30 مقاله کاهش یافت. برای تامین اعتبار از توافق سه کدگذار و برای تامین روایی تحقیق نیز از روایی تفسیری و نظری استفاده شد. همچنین بعد از احصا و تجمیع موانع شفافیت تلاش شد میزان اهمیت هر یک از موانع با نظرخواهی از صاحب‌نظران، رتبه‌بندی شود. براساس نتایج موانع شفافیت در پنج دسته موانع محیطی و بیرونی، موانع سازمانی و نهادی، موانع قانونی، موانع اجرایی و نظارتی و ابهام و اغتشاش نظری در مبانی فکری طبقه‌بندی شد. رتبه‌بندی میزان اهمیت موانع شفافیت نشان داد که وضعیت نامطلوب فساد اداری و شیوع آن، دخالت‌های حزبی و سیاسی، وجود تعارض منافع، محرمانه بودن اطلاعات سازمانی، وابستگی به منابع طبیعی مانند نفت و گاز، خویشاوندسالاری در سیستم مدیریتی، فقدان آزادی رسانه‌ای، ضعف معنویت و فقدان رهبری اخلاقی، ناکارآمدی طرح‌های حمایت از افشاگران فساد و ضعف نظام حقوقی در برخورد موثر قضایی به ترتیب مهم‌ترین موانع ارتقای شفافیت سازمانی هستند. نتایج نشان داد که مجموعه این موانع پنجگانه منجر به کاهش سرمایه اجتماعی، اعتماد و نارضایتی عمومی شده و به بازتولید چرخه عدم‌شفافیت دامن زده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات