شناسایی و اولویت‌بندی شیوه‌‌های نهادینه‌‌سازی فرهنگ سازمانی مبتنی بر کرامت انسانی و ارج‌نهادن به سرمایه‌‌های انسانی (مورد مطالعه: دانشگاه سیستان و بلوچستان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد، دانشکدۀ مدیریت، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

2 استاد دانشکدۀ مدیریت، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

چکیده

براساس نقشۀ راه اصلاح نظام اداری که در سال 1392 به دستگاه‌‌های دولتی ابلاغ شده است، تمامی سازمان‌ها می‌‌بایست به‌منظور فرهنگ سازمانی مبتنی بر کرامت انسانی، از برنامۀ منسجم و متناسب با ماهیت سازمان برخوردار باشند، این در حالی است که در جامعۀ مورد مطالعۀ این پژوهش، تاکنون شیوه‌‌های نهادینه‌‌سازی موردنظر مبهم و نامشخص بوده است. از ‌‌این ‌‌رو، پژوهش حاضر شیوه‌‌های نهادینه‌‌سازی فرهنگ سازمانی مبتنی بر کرامت انسانی را شناسایی و اولویت‌‌بندی می‌کند. تحقیق حاضر به لحاظ هدف کاربردی و با توجه به نحوۀ گردآوری داده‌‌ها تحقیق پیمایشی محسوب می‌‌شود. جامعۀ آماری 341 نفر از کارکنان دانشگاه سیستان و بلوچستان به شمار می‌روند که 132 نفر از آن‌ها به طور تصادفی انتخاب شدند. به‌منظور جمع‌آوری داده‌‌ها از پرسش‌نامۀ محقق‌ساخته استفاده شده است. نتایج تحلیل عاملی کلیۀ عوامل شناسایی‌شده در مدل (به جز یک عامل) را تأیید کرد که نشان‌‌دهندۀ این مطلب است که عوامل مذکور می‌‌توانند در نهادینه‌‌سازی فرهنگ سازمانی مبتنی بر کرامت انسانی نقش داشته باشند. این عوامل با استفاده از آزمون فریدمن اولویت‌‌بندی شدند. نتایج نشان داد شایسته‌‌سالاری در بعد ساختاری، مسئولیت‌‌پذیری در بعد رفتاری، جهت‌‌گیری ارزشی در بعد معنایی و تقوا در بعد زمینه‌‌ای دارای بیشترین اولویت برای نهادینه‌‌سازی فرهنگ سازمانی مبتنی بر کرامت انسانی بودند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


الف) فارسی
افتخاری، اصغر و اسدی، مهدی (1392). «کرامت انسانی در قرآن کریم و پیامدهای سیاسی-اجتماعی آن»، فصل‌نامۀ پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، سال سوم، شمارۀ اول، 29-48.
اکبری، ظاهر (1390). «ارتباطات درون‌فردی در منابع اسلامی»، اسلام و پژوهش‌‌های مدیریتی، سال اول، شمارۀ دوم، 157-179.
الهامی‌‌نیا، علی‌اصغر (1377). اصول اخلاق اسلامی، چاپ اول، مرکز تحقیقات اسلامی نمایندگی ولی‌فقیه در سپاه.
امامی، مصطفی و نظری، کامران (1392). «بررسی رابطۀ توانمندی کارکنان و فرهنگ سازمانی (مطالعۀ موردی در بانک‌های خصوصی شهر کرمانشاه)»، بانک و اقتصاد، شمارۀ 123، 60-65.
امیری، قاسم (1392). «فرهنگ سازمانی»، نشریۀ راه ابریشم، سال هجدهم، شمارۀ 140، 48-49.
امینی، ابراهیم (1367). خودسازی یا تزکیه و تهذیب نفس، چاپ اول، انتشارات شفق.
بیرو، الن (1367). فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمۀ باقر ساروخانی، چاپ اول، انتشارات کیهان.
بیک‌‌زاد، جعفر و علی‌‌زاده، جبرائیل (1388). «ارزیابی عملکرد سازمان با استفاده از مدل تعالی سازمانی EFQM»، ماهنامۀ اجتماعی، اقتصادی، علمی، و فرهنگی کار و جامعه، شمارۀ 112، 46-53.
بیگی‌‌نیا، عبدالرضا؛ سرداری، احمد و عاشوری‌‌زاده، علی‌‌رضا (1392). «رابطۀ ارزش‌های فردی و سازمانی با تعهد سازمانی کارکنان: شرکت آلومینیوم المهدی استان هرمزگان»، پژوهش‌‌های مدیریت در ایران، دورۀ 17، شمارۀ 2، 19-41.
پیران، مریم؛ پروار، حمیدرضا و اسمی، کرامت (1391). «بررسی تأثیر ابعاد فرهنگ سازمانی بر بروز خلاقیت از دیدگاه اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌های شیراز و علوم پزشکی شیراز»، نامۀ آموزش عالی، دورۀ جدید، سال پنجم، شمارۀ هفدهم، 137-164.
تبریزی، غلامرضا (1388). اموال عمومی و حفاظت از آن، چاپ اول، مشهد: سازمان فرهنگی و تفریحی شهرداری مشهد.
جلیلیان، حمیدرضا؛ مرادی، مرتضی و کاکایی‌مأوایی، حسین (1389). «رهبری تحول‌‌گرا و خلاقیت کارکنان»، دوماهنامۀ توسعۀ انسانی پلیس، سال هفتم، شمارۀ 32، 59-72.
حاجی‌‌کریمی، عباسعلی؛ رضاییان، علی؛ عالم تبریز، اکبر و سلطانی، مرتضی (1391). «مدلی میان‌سطحی برای تبیین ارتباط ادراک از حمایت سازمانی، ادراک از احترام سازمانی و مشارکت در تصمیم‌‌گیری با تعهد سازمانی (مطالعۀ موردی: اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌های تهران)»، اندیشۀ مدیریت راهبردی، سال ششم، شمارۀ دوم، 177-200.
حبیب‌‌زاده، محمدجعفر و رحیمی‌نژاد، اسمعیل (1386). «کرامت انسانی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، فصل‌نامۀ مدرس علوم انسانی، دورۀ 11، شمارۀ 4، 51-82.
حسن‌‌آبادی، سیاوش (1392). «جایگاه شایسته‌‌سالاری در مدیریت اسلامی»، ماهنامۀ ارتش جمهوری اسلامی ایران، شمارۀ 388، 30-33.
دباغی، حمیده و غلام‌‌نژاد، خدیجه (1391). «فرهنگ سازمانی و خلاقیت کارکنان در صدای جمهوری اسلامی ایران»، ماهنامۀ علمی-تخصصی صدای جمهوری اسلامی ایران، سال یازدهم، شمارۀ 66، 105-114.
رابینز، استیفن (1386). مبانی رفتار سازمان، ترجمۀ علی پارساییان و سید محمد اعرابی، چاپ نوزدهم، تهران: دفتر پژوهش‌‌های فرهنگی.
رحمان‌‌سرشت، حسین و ساغروانی، سیما (1392). «تأثیر هویت سازمانی و گرایش ارزشی نسبت به کار بر تعهد عاطفی کارکنان»، پژوهش‌‌نامۀ مدیریت تحول، سال پنجم، شمارۀ 9، 52-67.
رحیمی، حمید و آقابابایی، راضیه (1392). «رابطۀ فرهنگ سازمانی و اخلاق حرفه‌ای؛ اعضای هیئت‌علمی دانشگاه کاشان»، راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، دورۀ 6، شمارۀ 2، 61-67.
رسولی‌‌نژاد، مرتضی؛ شیبانی، حسین و محرمی، جعفر (1393). «رابطۀ معنویت با تعهد و احساس مسئولیت در دانشجویان (مطالعۀ موردی دانشگاه پیام‌نور دامغان)»، فرهنگ در دانشگاه اسلامی، سال چهارم، شمارۀ اول، 119-132.
رضاییان، علی (1385). اصول مدیریت، چاپ هجدهم، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌‌ها.
روشن‌ضمیر، محمدابراهیم و فیروزی، نعمت‌الله (1393). «نقش خدامحوری و مؤلفه‌های آن در مدیریت فرهنگی از منظر قرآن کریم»، آموزه‌های قرآنی، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، شمارۀ 20، 29-52.
زارعی‌‌متین، حسن (1377). «تبیین الگوی فرهنگ سازمانی مبتنی بر ارزش اسلامی در محیط کار و اثر آن بر رضایت شغلی»، مجلۀ مجتمع آموزش عالی قم، سال اول، شمارۀ اول، 119-138.
سالمی، آزاده (1393). «تفاوت تعهد سازمانی با تعهد اخلاقی»، حمل‌ونقل و توسعه، شمارۀ 81، 83-84.
سفیدچیان، سلمان و مجرب، الهام (1392). «ارائۀ الگوی بومی از فرهنگ سازمانی برای مؤسسات فرهنگی آستان قدس رضوی: مطالعه‌‌ای کیفی»، نشریۀ علمی-پژوهشی بهبود مدیریت، سال هفتم، شمارۀ 3، 125-139.
سلطانی، محمدرضا (1391). «تحلیل وضعیت و طراحی الگوی مطلوب فرهنگ سازمانی یکی از سازمان‌های نیروهای مسلح مبتنی بر مبانی دینی و ارزش‌های انقلاب اسلامی»، دوفصل‌نامۀ علمی-پژوهشی مدیریت اسلامی، سال 20، شمارۀ 1، 99-122.
سیدجوادین، سیدرضا (1393). برنامه‌ریزی نیروی انسانی، چاپ دوم، تهران: انتشارات نگاه دانش.
عسکری‌وزیری، علی؛ زارعی‌متین، حسن و امیری، علینقی (1391). «ارائۀ الگوی مؤلفه‌های فرهنگ سازمانی با رویکرد اسلامی و مبتنی بر نهج‌البلاغه»، مدیریت در دانشگاه اسلامی، سال اول، شمارۀ 3، 401-422.
غفاری‌‌هشجین، زاهد و علیزاده، قدسی (1390). «جایگاه و ابعاد مشورت در سیرۀ عملی امام خمینی (ره)»، فصل‌نامۀ علمی-پژوهشی پژوهش‌نامۀ انقلاب اسلامی، سال اول، شمارۀ 1، 125-149.
فرهی‌بوزنجانی، برزو؛ سنجقی، محمدابراهیم؛ بازرگانی، محمد و سلطانی، محمدرضا (1392). «طراحی و تبیین مدل شناخت، سنجش و مدیریت فرهنگ سازمانی (مورد مطالعه: یکی از نهادهای انقلاب اسلامی)»، راهبرد فرهنگ، شمارۀ 21، 113-138.
کیوان‌فر، شهرام (1388). «اخلاقی‌بودن وظیفۀ اطاعت از قانون»، فصل‌نامۀ حقوق، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دورۀ 39، شمارۀ 3، 317-342.
مطهری، مرتضی (1385). جهان‌بینی توحیدی، چاپ بیست و دوم، قم: انتشارات صدار.
مطهری، مرتضی (1379). آشنایی با قرآن 3، چاپ سیزدهم، قم: انتشارات صدار.
منوریان، عباس؛ قربانی، محمدحسین و شریفی، مسلم (1387). فرهنگ سازمانی با تکیه بر مدل دنیسون، شیراز: مرکز نشر.
میری، عبدالرضا؛ سبزیکاران، اسماعیل و رضایی، حسین (1391). «رابطۀ رفتار شهروندی سازمانی و توانمندسازی کارکنان شرکت تأمین قطعات ایران خودرو»، فصل‌نامۀ علمی-پژوهشی مطالعات مدیریت (بهبود و تحول)، سال بیستم، شمارۀ 67، 155-177.
نژادسلیم، عادل (1386). کرامت انسانی و سازمان، چاپ اول، تهران: انتشارات مرکز آموزش و تحقیقات صنعتی ایران.
نیک‌‌پور، امین و حسینی‌‌نژاد، محمدرضا (1391). «نقش معنویت محیط کاری در رفتارهای شهروندی سازمانی کارکنان»، ماهنامۀ اجتماعی، اقتصادی، علمی و فرهنگی کار و جامعه، شمارۀ 148، 64-69.
هرسی‌پل، بلانچارد کنس (1386). مدیریت رفتار سازمانی، ترجمۀ علی علاقه‌‌بند، چاپ 29، تهران: مؤسسۀ انتشارات امیرکبیر.
یعقوبی، نورمحمد؛ آذر، عادل و همراهی، مهرداد (1390). روش تحقیق در مدیریت (با رویکردی به نگارش پایان‌نامۀ تحصیلی)، مشهد: انتشارات مرندیز.
ب) انگلیسی
Acar, A. Z. (2012). "Organizational culture, leadership styles and organizational commitment in Turkish logistics industry", Procedia-Social and Behavioral Sciences, 58, 217-226.
Cameron, K. & Quinn, R. (2006). "Diagnosing and Changing Organizational Culture: Based on the Competing Values Framework", The Jossy-Bass Business & Management Series.
Campblell, L. & Finch, E. (2004). "Customer satisfaction and organizational justice", Facilities 22(7/8), 178-189.
Gregory, b. & Harris, s. (2009). "Armenakis, a., Shook, c., Organizational culture and effectiveness: A study of values, attitudes, and organizational outcomes", Journal of Business, 62(7) 673-679.
Khairullah, d. & Khairullah, z. (2013). "Cultural Values and Decision-Making in China", International Journal of Business, Humanities and Technology, 3 (2), 1-12.
Kwantes, C. & Boglarsky, C. (2007). "Perception of organizational culture, leadership effectiveness and personal effectiveness across six countries", Journal of International Management 13, 204-230.
Linnenluecke, M. & Griffitths, A. (2010). "Corporate sustainability and organizational culture", Journal of World Business 45. 357-366.
Poursadegh, N. (2013). "National Model for Organizational Culture Assessment", International Journal of Management Perspective, 1,(3), 23-40.
Shahzad, F., Luqman, R., Rashid khan, A. & Shabbir, L. (2012). "Impact of Organizational Culture on Organizational Performance: An Overview", Interdisciplinary Journal of Contemporary Research In Business, 3( 9), 975-985
Tapola, M. (2011). "Human dignity within teacher education: A matter of individualism", competitiveness, and strategic rationality, Teaching and Teacher Education 27, 1245-1254.
Yilmaz, C. & Ergun, E. (2008). "Organizational culture and firm effectiveness: An examination of relative effects of culture traits and the balanced culture hypothesis in an emerging economy", Journal of World Business 43, 290-306.