کوتوله‌پروری در سازمان: شناسایی پیشایندها با رویکرد فراترکیب و دلفی‌فازی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری، مدیریت رفتار سازمانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 گروه مدیریت منابع انسانی ، دانشکده مدیریت، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

3 گروه مدیریت منابع انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

10.22059/jomc.2025.386665.1008741

چکیده

هدف: امروزه تصدی امور توسط مدیران ناکارآمد موجب انحلال و فروپاشی سازمان‌هاست؛ فرآیندی که باعث هدر‌رفت منابع سازمان و اضمحلال سیستم مدیریتی و تصمیم‌گیری در سازمان شده و ناشایست‌سالاری را بعنوان امری اجتناب‌ناپذیر و ناشی از سلسله مراتب سازمانی گسترش می‌دهد. هدف از این پژوهش شناسایی و سطح‌‌بندی پیشایندهای کوتوله‌پروری در سازمانهای دولتی است.

روش‌شناسی: این پژوهش کاربردی و از لحاظ رویکرد از نوع پژوهشهای آمیخته است. در بخش کیفی از روش فراترکیب و از ابزار مطالعه اسنادی استفاده شده است. بدین منظور مطالعات مرتبط در زمینه پیشایندهای کوتوله‌پروری از منابع معتبر‌، طی سال‌های ۱۹۴۶ تا ۲۰۲۴ جمع‌آوری و بررسی شد و از میان آنها ۷۴ منبع برای استخراج عوامل پیشایندی کوتوله‌پروری در سازمان‌های دولتی استفاده شد. جامعه آماری در بخش کمی شامل مدیران و رئوسای ادارات (خبرگان) دانشگاه‌های دولتی استان قم بودند که ۱۳ نفر از آنها به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند.

یافته‌ها: بر اساس یافته‌های پژوهش پیشایندهای کوتوله‌پروری در ۵ مقوله اصلی اقدامات نادرست مدیریت منابع انسانی (4 مضمون)، عوامل ساختاری (2 مضمون)، آسیبهای اجتماعی (3 مضمون)، عوامل رفتاری (6 مضمون) و آسیبهای فرهنگی (2 مضمون) شناسایی شدند.

نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از این پژوهش می‌تواند از سوی مدیران جهت شناسایی نشانه‌ها و علائم گسترش معضل کوتوله-پروری در سازمانها مورد استفاده قرار گیرد. آگاهی داشتن مدیران از پیشایندهای کوتوله‌پروری، گامی مؤثر در توانمندسازی آنها در جهت خنثی نمودن اثرات مخرب ارتقاء ناکارآمدان و اجرای اقدامات پیشگیرانه مناسب در مقابله با عادی‌سازی ناشایست‌سالاری در سازمانها خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات