الگوی مسئولیت اجتماعی شرکت‌های پالایش نفت، به روش پژوهش آمیختة اکتشافی

نوع مقاله : مقاله کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای، دانشکدة مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

2 استاد، دانشکدة مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

3 دانشیار، دانشکدة مدیریت، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

با توجه به اینکه هدف این پژوهش ارائة تصویری مشروح از وضعیت موجود محورها و مؤلفه‏های مسئولیت اجتماعی در شرکت‌های پالایش نفت کشور است، پژوهشی «ارزیابی» از نوع ارزیابی نیازهاست که از نظر هدف توصیفی به شمار می‌رود. همچنین پژوهشی آمیخته است که در مرحلة اول پژوهشی کیفی‌ـ اکتشافی با استفاده از تحلیل مضمون انجام شد. در این مرحله شبکة مضامین مسئولیت اجتماعی شرکت‌های پالایش نفت مبتنی بر مصاحبه با 16 خبرة عضو شبکة ذی‌نفعان کلیدی شرکت، که دارای تجربه یا دانش مرتبط با مسئولیت اجتماعی در صنعت نفت بودند و بر اساس روش گلولة برفی انتخاب شدند، انجام و با استفاده از روش آتراید‌ـ استیرلینگ کدگذاری، تحلیل، و ترسیم شبکه صورت گرفت. مصاحبه تا مرز رسیدن به اشباع ادامه پیدا کرد. اعتبارسنجی مدل استخراج‌شده مبتنی بر پرسشنامه به روش دلفی (در سه مرحله) و با مشارکت 42 نفر از خبرگان انجام شد. نتایج نشان داد اگرچه در مرحلة اول و با استفاده از تحلیل مضمون 6 مضمون فراگیر و 23 مضمون سازمان‏دهنده استخراج شدند، در مرحلة اعتبارسنجی 4 مضمون فراگیر مسائل مرتبط با مشتریان، حفظ محیط زیست، مسائل مرتبط با کارکنان، و توسعة جوامع محلی و 18 مضمون سازمان‏دهنده و 109 مضمون پایه، به منزلة ابعاد مسئولیت اجتماعی شرکت‌های پالایش نفت، تأیید شدند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


دانایی‌فرد، حسن؛ سید مجتبی امامی (1386). «استراتژی‌های پژوهش‏های کیفی: تأملی بر نظریه‏پردازی داده‌بنیاد»، اندیشة مدیریت، س 1، ش 2، صص 69- 97.
دانایی‌فرد، حسن؛ سید مهدی الوانی؛ عادل آذر (1389). روش‌شناسی پژوهش کمی در مدیریت: رویکردی جامع، تهران، صفار.
سازمان بین‏المللی استاندارد (2010). استاندارد ایزو 26000: استاندارد مسئولیت اجتماعی سازمان‌ها، ترجمة علی‌رضا امیدوار، گندمان، 1391.
شرکت پالایش نفت آبادان (1396). فعالیت‌های زیست‌محیطی شرکت پالایش نفت آبادان.
شرکت پالایش نفت اصفهان (1396). فعالیت‌های زیست‌محیطی شرکت پالایش نفت اصفهان.
شرکت پالایش نفت امام خمینی شازند (1396). فعالیت‌های زیست‌محیطی شرکت پالایش نفت امام خمینی شازند.
شرکت پالایش نفت بندرعباس (1396). فعالیت‌های زیست‌محیطی شرکت پالایش نفت بندرعباس.
شرکت پالایش نفت تبریز (1396). فعالیت‌های زیست‌محیطی شرکت پالایش نفت تبریز.
شرکت پالایش نفت شیراز (1396). فعالیت‌های زیست‌محیطی شرکت پالایش نفت شیراز.
شرکت پالایش نفت کرمانشاه (1396). فعالیت‌های زیست‌محیطی شرکت پالایش نفت کرمانشاه.
شرکت پالایش نفت لاوان (1396). فعالیت‌های زیست‌محیطی شرکت پالایش نفت لاوان.
شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران (1396). فعالیت‌های زیست‌محیطی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران و شرکت‌های پالایش نفت کشور.
شرکت مناطق نفت‌خیز جنوب (1396). گزارش پایداری (CSR) شرکت مناطق نفت‌خیز جنوب (کارنامة شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب در زمینة عمل به مسئولیت‏های اجتماعی).
ظهوریان، میثم؛ محمد لگزیان (1393). «الگوی مدیریتی شبکه‏سازی تشکل‏ها و فعالان فرهنگی؛ تحلیل شبکة مضامین»، اندیشةمدیریتراهبردی، س 8، ش 2، شمارة پیاپی 16، صص 35ـ 65.
عابدجعفری، حسن؛ تسلیمی، محمد سعید؛ فقیهی، ابوالحسن و شیخ زاده، محمد (1390). تحلیل مضمون و شبکة مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‏های کیفی، دوفصلنامة اندیشة مدیریت راهبردی، س 5، ش 2، شمارة پیاپی 10، صص 151ـ 198.
قربانی، محمدجواد؛ ابوالحسن فقیهی؛ شهریار عزیزی (1396). تحلیل محتوای مسئولیت اجتماعی در مقاصد استراتژیک شرکت‌های صنعت نفت، گاز، و پتروشیمی، چشم‌اندازمدیریتبازرگانی، ش 32، صص 239ـ 254.
نیومن، ویلیام لارنس (1394). روش‌های پژوهش اجتماعی: رویکردهای کیفی و کمی، ترجمة دکتر ابوالحسن فقیهی و عسل آغاز، تهران، ترمه، ج 1 و 2.
References
Abadan Oil Refining Company (2017). Environmental Activities of Abadan Oil Refining Company. (in Persian)
Abdul Hamid, F., Atan, R., & Saleh, S. (2014). A case study of corporate social responsibility by Malaysian government Link Company. Procedia - Social and Behavioral Sciences,164, pp. 600-605.
Abedi Ja’fari, H., Taslimi, M., Faghihi, A., Sheikhzade, M. (2011). Thematic Analysis and Thematic Networks: A Simple and Efficient Method for Exploring Patterns Embedded in Qualitative Data Municipalities), Journal of Strategic Management Thought, Volume5, Number2, pp. 151-198. (in Persian)
Albareda, L., Lozano, J., & Ysa, T. (2007). Public Policies on Corporate Social Responsibility: The Role of Governments in Europe. Journal of Business Ethics, 74, pp. 391-407.
Bandar Abbas Oil Refining Company Oil Refining Company (2017). Environmental Activities of Bandar Abbas Oil Refining Company Oil Refining Company. (in Persian)
Carroll, A. B. & Shabana, K. M. (2010). The business case for corporate social responsibility: A review of concepts, research and practice. International Journal of Management Reviews, 12(1), pp. 85-105.
Danaee-Fard, H. & Emami, S. M. (2007). Strategies of Qualitative Research: A Reflection on Grounded Theory. Journal of Strategic Management Thought, 2(1), pp. 69-97. (in Persian)
Danaee-Fard, H., Alvani, S. M., Azar, A. (2004). Methodology of qualitative research in management: Comprehensive approach. Tehran: Saffar Publishing. (in Persian)
Eisenhardt, K. M. (1989). Agency theory: An assessment and review. Academy of Management Review, 14 (1), pp. 57–74.
Garriga, E. & Melé, D. (2004). Corporate social responsibility theories: Mapping the territory. Journal of Business Ethics, 53 (1-2), pp. 51-71.
Ghorbani, M. J., Faghihi, A., Azizi, SH. (2018). A content analysis of corporate social responsibility (CSR) in the Oil, Gas and Petrochemical, Journal of Business Management, Vol. 32, pp. 239-254. (in Persian)
Glaser, B. G. & Strauss, A. L. (1967). The Discovery of Grounded Theory: Strategies for Qualitative Research. Chicago: Aldine Pub. Co
Global Reporting Initiative (2016). Further information on the GRI and the Sustainability, Amsterdam, Netherlands.
Imam Khomeini Oil Refinery Shazand Oil Refining Company (2017). Environmental Activities of Imam Khomeini Oil Refinery Shazand Oil Refining Company. (in Persian)
International Standard ISO 26000, guidance on social responsibility (2012). Translated By Alireza Omidvar, Tehran: Gandoman Publishing. (in Persian)
Isfahan Oil Refining Company (2017). Environmental Activities of Isfahan Oil Refining Company. (in Persian)
Kelly, K. S. (2001). Stewardship: The fifth step in the public relations process, In L. Robert & Heath (Eds.), Handbook of public relations, pp. 279-289.
Kermanshah Oil Refining Company (2017). Environmental Activities of Kermanshah Oil Refining Company. (in Persian)
Lavan Oil Refining Company. (2017). Environmental Activities of Lavan Oil Refining Company. (in Persian)
Meehan, J., Meehan, K., & Richards, A. (2006). Corporate social responsibility: the 3C-SR model; International Journal of Social Economics, Vol. 33, No. 5/6, pp. 386-398.
Midttun, A. (2005). Policy making and the role of government realigning business, government and civil society, emerging embedded relational governance beyond the (neo) liberal and welfare state models. Corporate Governance. The International Journal of Business in Society, 5(3), pp. 159-174.
National Iranian Oil Refining and Distribution Company (2017). Environmental Activities of National Iranian Oil Refining and Distribution Company and Iranian Oil Refineries. (in Persian)
Navarro, E. & González, L. (2006). Corporate social responsibility and economic growth. Estudios de Economía Aplicada, Vol. 24, pp. 637–665.
Newman, L. (2016). Social Research Methods: Volume I :Qualitative and Quantitative Approaches, Translated By, Abolhassan Faghihi and Asal Aghaz, Tehran: Terme Publishing. (in Persian)
Newman, L. (2016). Social Research Methods: Volume II: Qualitative and Quantitative Approaches, Translated By, Abolhassan Faghihi and Asal Aghaz, Tehran: Terme Publishing. (in Persian)
Rome, N. (2005). The Implications of National Agendas for CSR, in A. J. Habisch; Jonker, M. Wegner and R. Schmidpeter (eds.), Corporate Social Responsibility across Europe (Springer, Berlin), pp. 317–333.
Sachs, S., Ru¨hli, E., & Mittnacht, V. (2005). Strategy A CSR framework due to multiculturalism: the Swiss Re case; corporate governance; Vol. 5, NO. 3, pp. 52-60.
Sandelowski, M. & Barros, J. (2007). Handbook for synthesizing qualitative research, Springer publishing company Inc.
Shiraz Oil Refining Company (2017). Environmental Activities of Shiraz Oil Refining Company. (in Persian)
Skare, M. & Golja, T. (2014). The impact of government CSR supporting policies on economic growth. Journal of Policy Modeling, 36, pp. 562-577.
South Oil Company (2017). South Oil Company Stability Report (CSR): National South Oil Company's performance in the field of social responsibility. (in Persian)
Sullivan, R. (2005). Corporate Social Responsibility Failures in the Oil Industry. Corporate Governance: The international journal of business in society, 5, pp. 99-101.
Tabriz Oil Refining Company (2017). Environmental Activities of Tabriz Oil Refining Company. (in Persian)
UN Global Compact (2016). UNITED NATIONS GLOBAL COMPACT: Communication on Progress 2016, Rio Tinto.
Vaaland, T. I. & Heide, M. (2008). Managing corporate social responsibility: lessons from the oil industry. Corporate Communications: An International Journal, Vol. 13, pp. 212–225.
Waldman, D. A. & Siegel, D. S. (2008). Defining the Socially Responsible Leader. Theoretical and Practitioner Letters. the Leadership Quarterly, 19, pp. 117-131. www.bitc.org.uk/
Zohorian, M. & Lagazian, M. (2014). Management Networking Model of Organizations and Cultural Activists; Content Network Analysis, Journal of Strategic Management Thought, Vol. 16, pp. 35-65. (in Persian)