الگوی فرهنگ سازمانی سازمان‌های آموزشی(EOCM) (مورد مطالعه آموزش و پرورش شهر بیرجند)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو دوره دکتری، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم ، ایران

2 دانشیار، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 استادیار ،دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر تعیین مؤلفه­های فرهنگ سازمانی آموزش و پرورش بوده­است. این تحقیق از نوع زمینه­یابی بوده که در آن از رویکرد استقرایی و روش کیفی نظریه­پردازی داده بنیادِ چندگانه، با استفاده از مصاحبه­ی مسئله­محور با کاربرد الگوی شاین برای سنجش فرهنگ، استفاده گردیده­است. پس از تحلیل داده­ها، الگوی فرهنگ سازمانی آموزش و پرورش در سه بُعدِ «انطباق بیرونی» با چهار شاخص یادگیریِ سازمانی، مشتری­مداری، چشم­انداز، و پیشرو و فعّال؛ «هماهنگی درونی» با چهار شاخص دانش­گرایی، مشارکت­قانونمند، ارزش­های محوری، نگاه سرمایه­ای به انسان و «روابط انسانی» با چهار شاخص کرامت ذاتی و اکتسابی، انگیزه، منافع ملی، رشد و تعالی؛ با مرکزیّت آموزه­های دینی، «حیات طیّبه» طراحی­گردید. برای تأیید این­که یافته­ها مستخرج از داده­هاست، ضمن استفاده  مبادی متعدد تولید داده­ها، در مراحلِ کدگذاری، یافته­ها به مصاحبه­شوندگان بازخورد داده­شده و عکس­العمل و نظرات آنان لحاظ گردیده­است. قابلیّت فهم و مفید­بودنِ یافته­ها از نظر خبرگان و اساتید دانشگاه تأییدگردیده.لذا الگوی ارائه­شده از اتکاپذیری لازم برخوردار­است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


 
ایمان، محمد­تقی و محمدیان، منیژه(1387).«روش­شناسی نظریه بنیادی». فصلنامه علمی - پژوهشی روش­شناسی علوم انسانی،سال چهاردهم، شماره پنجاه و شش صفحات 54-31.
ایران­زاده، سلیمان (1377). مدیریت فرهنگ سازمان. تهران: انتشارات نیکنام.
پویا، علیرضا و طباطبایی، حسنیه(1390). «راهبرد کیفی پژوهش نظریه مفهوم­سازی بنیادی: مفهوم، پارادایم، ویژگی­ها و مباحث تکمیلی»، دوماهنامه توسعه انسانی پلیس، دوره 8 شماره 37، صفحات11-38.
جوینت، پت و ملکم، وارنر(1385). مدیریت در عرصه فرهنگ­ها: مباحث و دیدگاهها. ترجمه محمد تقی نوروزی، تهران: سمت، چاپ اول.
حقیقی، محمد­علی و دیگران(1380). مدیریت رفتار سازمانی، تهران: نشر ترمه.
دانایی­فرد، حسن؛ امامی، سیّد مجتبی(1386).« استراتژی­های پژوهش کیفی. تأملی بر نظریه­پردازی داده­بنیاد». اندیشه مدیریت، شماره 2، صفحات97-69.
دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، سند تحول بنیادین آموزش و پرورش(1390).
رابینز، استیفن پی(1381). رفتار سازمانی: مفاهیم، نظریه و کاربردها. ترجمه علی پارساییان و سید محمد اعرابی، تهران: دفتر پژوهش­های فرهنگی.
رابینز پی، استیفن(1374). مدیریت رفتار سازمانی. ترجمه علی پاسائیان و سید محمد اعرابی، تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
زارعی متین، حسن(1377). «تبیین الگوی فرهنگ سازمانی مبتنی بر ارزش اسلامی در محیط کار و اثر آن بر رضایت شغلی»، مجله مجتمع آموزش عالی قم، شماره 1، صفحات138-119.
سلطانی، محمدرضا(1391).« تحلیل وضعیت و طراحی الگوی فرهنگ سازمانی یکی از سازمان­های نیرو­های مسلح مبتنی برمبانی دینی و ارزش­های انقلاب اسلامی» دو فصلنامه علمی- پژوهشی مدیریت اسلامی، سال 20، شماره 1، صفحات122-99.
شاه­آبادی، محمد­مهدی و عابدی جعفری، حسن(1390). «درآمدی بر روش بررسی ابعاد فرهنگ سازمانی با نگاه به قرآن کریم»، فصل­نامه علمی- پژوهشی روش­شناسی علوم انسانی، شماره 66، صفحات 116-97.
شاین، ادگار(1383). فرهنگ سازمانی. مترجم محمد­ابراهیم محجوب. تهران: فرا.
عسکری وزیری، علی؛ زارعی متین، حسن و امیری، علینقی(1391).« ارائه الگوی مؤلفه­های فرهنگ سازمانی با رویکرد اسلامی مبتنی بر نهج البلاغه»، مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی، سال 3، شماره 3. صفحات 401-422.
علی­احمدی، علیرضا؛ علی احمدی، حسین؛ مالکی، ناصر؛ نصراصفهانی، محمد و ذبیهی، علی(1383). شناخت فرهنگ، فرهنگ سازمانی و مدیریت بر آن، تهران: تولید دانش.
فلیک، اووه(1387). درآمدی بر تحقیق کیفی. ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
مشبکی، اصغر و روحانی محمد­حسین(1386). مدیریت رفتار سازمانی. تهران: اقبال.
ماتسوشیتا، کونوسوکی(1372). نه‌ برای‌ لقمه‌ای‌ نان‌. ترجمه‌ محمدعلی­طوسی‌، تهران: نشر شباویز.
موحدی، مسعود(1389).« ابعاد فرهنگ سازمانی در سازمان­های صنعتی بزرگ ایران». فصلنامه پژوهش­های مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین، سال 2، شماره 2، شماره پیایی 6، صفحات115-91.
مورهد، گریفین(1374). رفتار سازمانی، مترجمان: مهدی الوانی و غلامرضا معمار زاده، تهران: انتشارات مروارید.
میرکمالی، محمد(1384). روابط انسانی در آموزشگاه، تهران: نشر یسترون.
هومن، حیدرعلی(1385). راهکارهای عملی پژوهش کیفی. تهران: سمت.

منابع انگلیسی:

Cooke, R. A., & Lafferty, J. C. (1987). The Organizational Culture Inventory. Plymouth, MI: Human Synergistics.
 Denison, D. (1990). Corporate Culture and Organizational Effectiveness. New York: john Wiley & Sons.
Dauber, D. ; Fink, G. ; yolles, Y. (2012) A configuration model of organizational culture .Retrieved January 12, 2013, at: http://sgo.sagepab.com.pp1-16.
Delobbe, N., Haccoun, R. R., & Vandenberghe, C. (2002). Measuring core dimensions of organizational culture: A review of research and development of a new instrument. Unpublished manuscript, Universite catholique de Louvain, Belgium.
French .w. ; bell . c .h . (1984).Organization development. behavioral scicnce cliffs interventions for organization improvement third edition. New jersey englwood p.p.18.25.
Fey, C. F., & Denison, D. R. (2003). Organizational culture and effectiveness: can American theory be applied in Russia?. Organization science14(6), 686-706.
Hofstede, G.;Neuijen, B.; Ohayv, D. ; Saders, G. (1990). Measuring Organizational Cultures: A Qualitative and Quantitative S tidy Across Twenty Cases. Administrative Science Quarterly. (VOL. 354,NO.2, PP.286-316).
Khan, I.; Usoro, A.; & Majewski, G. (2010). An Organizational Culture Model for Comparative Studies: A Conceptual View. International Journal of Global Business, 3 (1), 53-82.
Maecillo, p. & graces, I.(2010).The cultural organization model: A review of the organizational culture  literature. Retrived at:www.pateiciomorcillo.com/otras.html.
Macintosh, E. W.; Doherty, A. (2010). The influence of organizational culture gob satisfaction and intention to leave sport management association of Australia and New Zealand. 13, 106-117.Retrieved January 12, 2013, at: http:// www.sciencedirect.Com/science.journal/144413523.
Ouchi, w. g. (1981) .Theory Z : how American business can meet the Japanese challenges . Reading. Mass: Addison- Wesley.
Peters.T.J, waterman.R.H.(2009).in search of excellence:lessons from America'sbest-run companies,new York:Collins business essentials.
Schein, E. H. (1992). Organizational culture and leader ship. San Francisco: goosey-Bass.