تأثیر فرهنگ ‌سازمانی بر تعهد سازمانی: نقش میانجی گرایش کارآفرینانه در شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مدیریت، واحد بین المللی خرمشهر- خلیج فارسّ، دانشگاه آزاداسلامی،خرمشهر،ایران

2 استادیار، دانشکدة کارآفرینی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 کارشناس‌ارشد مدیریت بازرگانی، مدیریت بازرگانی،واحد بین المللی خرمشهر- خلیج فارس، دانشگاه آزاد اسلامی، خرمشهر، ایران

4 دانشجوی دکتری، گروه کارآفرینی، دانشکده کارآفرینی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر فرهنگ ‌سازمانی بر تعهد سازمانی با نقش میانجی گرایش کارآفرینانه در ادارات تابعة مدیریت تدارکات و امور کالا در شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب است. جامعة آماری تحقیق شامل 470 نفر از مدیران و کارشناسانِ 23 اداراة تابعه در مدیریت تدارکات و امور کالا بود که با روش نمونه‌گیری طبقه­ای تصادفی و براساس فرمول کوکران،  211 نفر به‌‌عنوان نمونه انتخاب شد. ابزار جمع­آوری داده­ها پرسشنامه بود که روایی آن توسط اعضای هیئت علمی دانشگاه و پایایی آن با روش پایایی ترکیبی و آلفای کرونباخ تأیید شد. تجزیه‌وتحلیل اطلاعات با روش مدل‌سازی معادلات ساختاری با رویکرد روش حداقل مربعات جزئی و نرم­افزار Smart PLS انجام گرفت. نتایج پژوهش حاکی از تأثیر مثبت و معنادار فرهنگ ‌سازمانی بر تعهد سازمانی ( با ضریب 50/0)، فرهنگ ‌سازمانی بر گرایش کارآفرینانه (با ضریب 90/0) و گرایش کارآفرینانه بر تعهد سازمانی (با ضریب 46/0) است. در نهایت، گرایش کارآفرینانه به عنوان میانجی در تأثیر فرهنگ سازمانی بر تعهد سازمانی با ضریب 42/0 تأثیرگذار است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. اکبری، مرتضی، ایمانی، صاحب، قبادنژاد، مهدی و رحیمی، رحیم (1394). ارتباط میان رهبری تحول­آفرین، بازاریابی داخلی و گرایش کارآفرینانه (مورد مطالعه: شرکت ملی مناطق نفت­خیز جنوب). توسعة کارآفرینی، دورة 8، شمارة 3، صفحات 590-571.
  2. ایمانی، صاحب، گسکری، ریحانه و قیتانی، البرز (1394). اثر بازاریابی داخلی بر عملکرد کارکنان: اثر میانجی نوآوری سازمانی در اداره­های تابع شرکت بهره­برداری نفت و گاز آغاجاری. مدیریت بازرگانی، دورۀ 7، شمارۀ 2، صفحات 338-315.
  3. بصیرت، مهدی، ایمانی، صاحب، زراءنژاد، منصور و دهقان نجم­آبادی، عامر (1394). بررسی تأثیر میانجی گرایش کارآفرینانه بر رابطه بین بازاریابی داخلی و تعهد سازمانی (مورد مطالعه: ادارات ستادی شرکت بهره­بردای نفت و گاز آغاجاری). فصل‌نامة مدیریت بهره­وری، سال 8، شمارة 32، صفحات 169-147.
  4. پارسا معین، کوروش و ناظم، فتاح (1389). ارتباط کارآفرینی و تعهد سازمانی با تحلیل­رفتگی شغلی. فصل‌نامة تازه‌های روان‌شناسی صنعتی- سازمانی، دورة 1، شمارة 3، صفحات 17-7.
  5. جزنی، نسرین (1387). نگاهی به وضعیت نیروی انسانی در صنعت نفت. ماهنامة گستره انرژی، دورة 1، شماره‌های 11-12، صفحات 23-20.
  6. جعفری، توحید و مقیمی، سیدمحمد (1393). بررسی رابطة نگرش­های فرهنگی و خلاقیت کارکنان. مدیریت فرهنگ سازمانی، دورة 12، شمارة 3، صفحات 588-569.
  7. حیدری، حسین، پاپ‌زن، عبدالحمید و کرمی دارابخانی، رویا (1391). بررسی رابطة میان فرهنگ سازمانی و مؤلفه­های کارآفرینی سازمانی (مورد مطالعه: سازمان جهاد کشاورزی شهرستان کرمانشاه). ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، دورة 1، شمارة 3، صفحات 166-145.
  8. راهی، فاطمه، احمدی، عباداله و برزگر، مجید (1392). رابطة جو و فرهنگ‌سازمانی با میانجی‌گری نقش توانمندسازی بر تعهد سازمانی کارکنان سازمان آموزش‌وپرورش استان فارس. فصل‌نامة علمی پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، دورة 4، شمارة 2، صفحات 220-199.
  9. سپهوند، رضا و شریعت­نژاد، علی (1393). بررسی تأثیر شایستگی مدیریتی بر رضایت شغلی و تعهد سازمانی اعضای هیئت علمی و کارکنان دانشگاه­های خرم­آباد. مدیریت فرهنگ سازمانی، دورة 12، شمارة 3، صفحات 528-505.
  10. سنجقی، محمدابراهیم، فرهی، علی، درودی، حمید و ظهوریان نادلی، ایمان (1393). اثر میانجی­گری تعهد سازمانی بر رابطة بین گرایش کارآفرینانه و عملکرد سازمانی. فصل‌نامة پژوهش­های مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین (ع)، سال 6، شمارة 1، صفحات 29-1.
  11. شفیعی، مهرداد (1392). تعهد سازمانی در شرکت­های نوپای دانش­بنیان، عامل انسجام تیم­ و بقای کسب‌وکار در محیط رقابتی. فصل‌نامة رشد فناوری، سال 9، شمارة 34، صفحات 52-44.
  12. قهرمانی، محمد، پرداختچی، محمدحسن و حسین‌زاده، طاهر (1389). فرهنگ‌سازمانی و رابطة آن با کارآفرینی سازمانی. چشم‌انداز مدیریت دولتی، شمارة 1، صفحات 39-25.
  13. کریمی، آصف، رضایی، روح­اله، احمدپور داریانی، محمود و انصاری، محسن (1392). تأثیر فرهنگ‌سازمانی بر گرایش کارآفرینانه (مورد مطالعه: پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران). توسعة کارآفرینی، دورة 6، شمارة 3، صفحات 182-163.
  14. مبینی­دهکردی، علی، رضازاده، آرش، دهقان­نجم­آبادی، عامر و دهقان­نجم­آبادی، منصور (1391). تأثیر فرهنگ‌سازمانی بر گرایش کارآفرینانه سازمان (مطالعة موردی: شرکت خودروسازی زامیاد). توسعة کارآفرینی، سال 5، شمارة 2، صفحات 66-47.
  15. منوریان، عباس و احمدی تنکابنی، مهدی (1391). بررسی تأثیر فرهنگ سازمانی بر گرایش کارآفرینی سازمانی در بانک کارآفرین. فرایند مدیریت و توسعه، دورة 25، شمارة 2، صفحات 76-53.
  16. نیکومرام، هاشم و حیدرزاده، کامبیز (1385). ارزیابی نقش گرایش کارآفرینانه، ساختار سازمانی و بازارگرایی بر عملکرد کسب­وکار شرکت­های تولیدی (شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران). مجلة مدیریت بازاریابی، دورة 1، پیش‌شمارة 1، صفحات 52-5.  

 

17. Abbott, G.N., White, F.A. & Charles, M.A. (2005). Linking values and organizational commitment: A correlational and experimental investigation in two organizations. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 78(4), 531-551.

18. Ahmed, A.M. & Abdalla, H.S. (1999). The role of innovation in crafting the vision of the future. Computers & Industrial Engineering, 37(1), 421-424.

19. Aktan, B. & Bulut, C. (2008). Financial performance impacts of corporate entrepreneurship in emerging markets: a case of Turkey. European Journal of Economics, Finance and Administrative Sciences, 12, 69-79.

20. Allen, N.J. & Meyer, J.P. (1990). The measurement and antecedents of affective, continuance and normative commitment to the organization. Journal of Occupational Psychology, 63(1), 1-18.

21. Altinay, L. & Wang, C.L. (2011). The influence of an entrepreneur’s sociocultural characteristics on the entrepreneurial orientation of small firms. Journal of Small Business & Enterprise Development, 18(4), 673-694.

22. Ashkanasy, N.M. (2004). Leadership in the Asian century: lessons from GLOBE. International Journal of Organizational Behavior, 5(3), 150-163.

23. Awang, A.B., Ahmad, Z.A. & Subari, K.A. (2010). Entrepreneurial orientation among Bumiputera Small and Medium Agro-Based Enterprises (BSMAEs) in west Malaysia: Policy implication in Malaysia. International Journal of Business and Management, 5(5), 130-143.

24. Barclay, D., Higgins, C. & Thompson, R. (1995). The Partial Least Squares (PLS) approach to casual modeling: personal computer adoption and use as an illustration. Technology Studies, 2(2), 285-309.  

25. Certo, S.T., Moss, T.W. & Short, J.C. (2009). Entrepreneurial orientation: An applied perspective. Business Horizons, 52(4), 319-324.

26. Chin, W.W. (1998). The Partial Least Squares approach to Structural Equation Modeling. In G. A. Marcoulides (Ed.), Modern methods for business research (pp.295-358). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.

27. Covin, J.G. & Kuratko, D.F. (2008). The concept of corporate entrepreneurship. In V. Narayanan & G. O’Connor (Eds.), The blackwell encyclopedia of technology and innovation management. Oxford, UK: Blackwell Publishers.

28. Das, T.K. & He, I.Y. (2006). Entrepreneurial firms in search of established partners: review and recommendations. International Journal of Entrepreneurial Behavior & Research, 12(3), 114–143.

29. Davis, J.L., Greg Bell, R., Tyge Payne, G. & Kreiser, P.M. (2010). Entrepreneurial orientation and firm performance: the moderating role of managerial power. American Journal of Business, 25(2), 41–54.

30. De Clercq, D. & Rius, I.B. (2007). Organizational Commitment in Mexican small and medium‐sized firms: the role of work status, organizational climate, and entrepreneurial orientation. Journal of Small Business Management, 45(4), 467-490.

31. DeConinck, J.B. & Bachmann, D.P. (2011). Organizational commitment and turnover intentions of marketing managers. Journal of Applied Business Research (JABR), 10(3), 87-95.

32. Denison, D., Janovics, G., Young, G. & Cho, J.H. (2006). Diagnosing organizational cultures: validating a model and method. Documento de trabajo. Denison Consulting Group.

33. Edgard, N. (2001). An empirical investigation the relationship between organizational culture and organizational performance in a large public sector organization. The George Washington University.

34. Esteban, F., Beatriz, J. & Mónica, O. (2003). Organizational culture and human resources in the environmental issue: a review of the literature. The International Journal of Human Resource Management, 14(4), 634-656.

35. Ferreira, J. (2001). Corporate entrepreneurship: a strategic and structural perspective. New England Journal of Entrepreneurship, 4(2), 59.

36. Fornell, C. & Larcker, D.F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50.

37. Hisrich, R.D., Langan-Fox, J. & Grant, S.L. (2007). Entrepreneurship research and practice: A call to action for psychology. American Psychologist, 62(6), 575-589.

38. Julia, C. (2011). Innovation or imitation? The role of organizational culture. Management Decision, 49(1), 55-72.

39. Kaid, A. & Rosli, M. (2011). How does organizational culture shape the relationship between entrepreneurial orientation and the organizational performance of banks?. European Journal of Social Sciences, 20(1), 28- 46.

40. Korte, R. & Chermack, T. (2007). Changing organizational culture with scenario planning. Journal of Futures, 39(6), 645- 656.

41. Kuratko, D.F., Ireland, R.D., Covin, J.G. & Hornsby, J.S. (2005). A model of middle-level managers’ entrepreneurial behavior. Entrepreneurship: Theory & Practice, 29(6), 699-716.

42. Lambert, E.G. & Hogan, N.L. (2010). Wanting change: The relationship of perceptions of organizational innovation with correctional staff job stress, job satisfaction, and organizational commitment. Criminal Justice Policy Review, 21(2), 160-184.

43. Lumpkin, G.T. Cogliser, C.C. & Schneider, D.R. (2009). Understanding and measuring autonomy: An entrepreneurial orientation perspective. Entrepreneurship Theory and Practice, 33(1), 47-69.

44. Lumpkin, G.T. & Dess, G.G. (1996). Clarifying the entrepreneurial orientation construct &linking it to performance. Academy of Management Review, 21(1), 135-172.

45. Manetje, O. & Martins, N. (2009). The Relationship between Organizational Culture and Organizational Commitment. Southern African Business Review, 13(1), 87-111.

46. Mintzberg, H. (1973). Strategy–marketing in three modes. California management review, 16(2), 44-53.

47. Morrow, P.C. (2011). Managing organizational commitment: Insights from longitudinal research. Journal of Vocational Behavior, 79(1), 18-35.

48. Nunnally, J.C. & Bernstein, I.H. (1994). Psychometric theory (3rd ed.). New York: McGraw-Hill.

49. Pillai, R. & Williams, E.A. (2004). Transformational leadership, self-efficacy, group cohesiveness, commitment, and performance. Journal of Organizational Change Management, 17(2), 144-159.

50. Raub, S. & Robert, C. (2013). Empowerment, organizational commitment, and voice behavior in the hospitality industry evidence from a multinational sample. Cornell Hospitality Quarterly, 54(2), 136-148.

51. Rauch, A., Wiklund, J., Lumpkin, G.T. & Frese, M. (2009). Entrepreneurial orientation and business performance an assessment of past research and suggestion for the future. Entrepreneurship Theory and Practice, 33(3), 761-778.

52. Robbins, S.P. (2005). Organizational behavior. India: Prentice - Hall of India.

53. Samila, S. & Sorenson, O. (2011). Venture capital, entrepreneurship and economic growth. The Review of Economics and Statistics, 93(1), 338–349.

54. Yadollahi Farsi, J.Y., Rezazadeh, A. & Najmabadi, A.D. (2013). Social capital and organizational innovation: the mediating effect of entrepreneurial orientation. Journal of Community Positive Practices, 13(2), 22-40.

55. Yeh, Y.P. (2014). Exploring the impacts of employee advocacy on job satisfaction and organizational commitment: Case of Taiwanese airlines. Journal of Air Transport Management, 36, 94-100.