بررسی نقش احساس عدالت سازمانی در گرایش افراد به فساد در سازمان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، گروه مدیریت دانشکدة مدیریت، اقتصاد و حسابداری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

2 دکتری مدیریت تحقیق در عملیات، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

فساد اداری بخشی از مجموعه مسائلی است که سازمان­ها در دورة عمر خود ناگزیر آن را تجربه می­کنند. یکی از مهم‌ترین متغیر­هایی که در بروز فساد در سازمان می­تواند نقش داشته باشد، عدالت سازمانی است. بر همین اساس، هدف این مقاله بررسی نقش ابعاد مختلف عدالت سازمانی در فساد در سازمان است. برای دستیابی به هدف تحقیق در این مقاله سعی شده است پس از مرور متون نظری تحقیق و واکاوی نظریه‌های مختلف در زمینة عدالت سازمانی و فساد در سازمان، تأثیرگذاری عدالت سازمانی بر گرایش به فساد با دیدی سیستمی بررسی شود. روش تحقیق توصیفی و جامعة آماری تحقیق شامل مدیران و کارشناسان شرکت­های تولیدکنندة قطعات خودرو در استان آذربایجان­شرقی است. نمونة آماری تحقیق نیز شامل مدیران و کارشناسان شرکت‌های تولیدکنندة قطعات خودرو است که در نیمسال اول سال تحصیلی 93-94 در سازمان مدیریت صنعتی آذربایجان­شرقی در دورة کارشناسی‌ارشد تحصیل می‌کردند. برای جمع­آوری داده­ها پرسشنامه به‌کار گرفته شد که پس از تعیین روایی و پایایی آن، بین نمونة آماری توزیع شد. نتایج این تحقیق نشان داد عدالت توزیعی و عدالت رویه­ای به‌طور مستقیم می­تواند در گرایش افراد به فساد در سازمان نقش داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. ابراهیم‌پور, حبیب، و سیدرضوی، سید مهدی (1390). بررسی عوامل مؤثر بر فساد اداری و شناسایی گلوگاه­های فسادخیز در شرکت آب منطقه­ای اردبیل. نهمین کنفرانس بین­المللی مدیریت، تهران، گروه پژوهشی صنعتی آریانا.

    1. رفیع­پور، فرامرز (1388). سرطان اجتماعی فساد. چاپ دوم، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    2. زاهدی، شمسالسادات و محمد نبی، سینا، و شهبازی، مهدی (۱۳۸۸). بررسی عوامل مؤثر بر کاهش فساد اداری. فصلنامة مدیریت فرهنگ سازمانی، سال 7، شمارة ۲۰، صفحات ۲55-29.

     

    1. افجه، سید علی اکبر (1385). مبانی فلسفی و تئوری­های رهبری و رفتار سازمانی. چاپ چهارم، تهران: انتشارات سمت.

     

    1. صفری جعفرلو، حمیدرضا، گودرزی، محمود، سجادی، سید نصراله، قربانی، محمدحسین، و دارابی، حجت‌اله (1388). تعیین عوامل مؤثر بر بروز و گسترش فساد اداری و روش های کنترل آن در سازمان تربیت بدنی جمهوری اسلامی ایران از دیدگاه کارشناسان. مجلة پژوهش در علوم ورزشی، شمارة 25 (جزء چهارم)، صفحات 94-81.
    2. امامی، سید مجتبی، کوشازاده، سید علی، و غلامرضا سلیمی (1387)، پیش‌درآمدی بر مطالعات عدالت سازمانی در اسلام. فصل‌نامة برداشت دوم، سال 5م، شمارة 8، صفحات 133-103.
    3. براتی، هاجر، عریضی، حمیدرضا؛ براتی، آذر، سرهنگی، کامران، و رنجبر، حمیدرضا (1392). تأثیر عدالت سازمانی و جو سازمانی بر رفتارهای ضدتولید. مدیریت فرهنگ سازمانی، دورة 11، شمارة 4، صفحات 197-181.
    4. حسنی، محمد، رحیمی، مرضیه، و سامری، مریم (1393). تأثیر اخلاق کار اسلامی بر عدالت سازمانی، رضایت شغلی و غیبت از کار کارکنان ادارة برق شهرستان ارومیه. مدیریت فرهنگ سازمانی، دورة 12، شمارة 4، صفحات 633-613.
    5. حسین­زاده، علی (1385). عدالت سازمانی. تدبیر، شمارة 190، صفحات 23- 18.
    6. حقیقتیان، منصور، کریمی­زاده، سمیه، و نظری، جواد (1391). بررسی برخی عوامل اجتماعی مؤثر بر فساد اداری(مورد مطالعه: سازمان­های اداری شهر یزد). جامعه­شناسی کاربردی، سال 23، شمارة 4، صفحات 142-125.
    7. خراسانی، اباصلت، و کنعانی نیری، پژمان (1391). بررسی رابطة عدالت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی با رضایت شغلی کارکنان شرکت مادرتخصصی فرودگاه‌های کشور. مشاورة شغلی و سازمانی، دورة 4، شمارة 12، صفحات 100-79.
    8. خلف‌خانی، مهدی (1388). بررسی رابطة بین سرمایة اجتماعی و فساد اداری. راهبرد، شمارة 53، صفحات 55-39.
    9. دهقان، نبی­اله، عمرانی­فر، عباس، حسینی، محمدرضا، و فتحی، صمد (1391). بررسی رابطة بین رعایت عدالت سازمانی و رضایت شغلی کارکنان (مورد مطالعه یک سازمان نظامی). مدیریت نظامی، شمارة 46، صفحات 102-65.
    10. رضاییان، علی (1384). انتظار عدالت و عدالت در سازمان. تهران: سمت.
    11. زرقا، محمدانس (1379.عدالت توزیعی در اسلام. نامة مفید، دورة 8، شمارة 3، صفحات 132-109.
    12. سلیمی، غلامرضا، و پورعزت، علی اصغر (1389). بررسی تأثیر رابطة ادراک بی‌عدالتی در سازمان بر گسترش میل به فساد اداری. اندیشة مدیریت راهبردی، سال 4، شمارة 1، صفحات 159-131.
    13. سیدجوادین، سیدرضا، فراحی، محمد مهدی، و طاهری عطار، غزاله (1387). شناخت نحوة تأثیرگذاری ابعاد عدالت سازمانی بر جنبه­های گوناگون رضایت شغلی و سازمانی. مدیریت بازرگانی، شمارة 1، صفحات 70- 55.
    14. عباس‌زادگان، سید محمد (1383). فساد اداری. چاپ اول، تهران: دفتر پژوهش­های فرهنگی.
    15. عظیمی، حسین، عطافر، علی، و شائمی بزرگی، علی (1390). بررسی تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم عوامل مدیریتی و سازمانی بر فساد اداری ـ مالی (مطالعة موردی: سازمان­های دولتی مراکز استان­های اصفهان و زنجان). مدیریت فرهنگ سازمانی، دورة 9، شمارة 2، صفحات 82-61.
    16. گل‌پرور، محسن، جوادیان، زهرا، مصاحبی، محمدرضا، و علیمردانی، سمیه (1391)، جو اخلاقی و رفتارهای انحرافی و مدنی- سازمانی: رویکردی انگیزشی به نقش عدالت سازمانی و جبران عدالت. اخلاق در علوم و فناوری، شمارة 4، صفحات 12-1.
    17. نعامی، عبدالزهرا، و شکرکن، حسین (1383). بررسی روابط ساده و چندگانة عدالت سازمانی با خشنودی شغلی در کارکنان یک شرکت صنعتی. مجلة علوم تربیتی و روان‌شناسی، شماره­های 1 و 2، صفحات 70- 57.
    18. یعقوبی، مریم، سقاییان‌نژاد اصفهانی، سکینه، ابوالقاسم گرجی، حسن، نوروزی، محسن، و رضایی، فاطمه (1388). رابطة عدالت سازمانی با رضایت شغلی و تعهد سازمانی در بین کارکنان بیمارستان­های منتخب. فصل‌نامه مدیریت سلامت، شمارة 35، صفحات 32- 25.
      1. Abed, G., & Gupta, S. (2002). The economics of corruption: An over view. In George T. Abed, Governance, corruption and economic performance, Washington, D.C: International Monetary Fund.
      2. Ambrose, M. L. (2002). Contemporary justice research: A new look at familiar questions. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 89(1), 803-812.
      3. 1.          Ambrose, M. L. (2002). Contemporary justice research: A new Look at Familiar Question, Organizational Behavior and Human Decision Processes, 89.
        1. Dong, B., & Torgler, B. (2012). Corruption and social interaction: Evidence from China. Journal of Policy Modeling, 34(6), 932-947.
        2. Niehaus, P., & Sukhtankar, S. (2013).  Corruption Dynamics: The Golden Goose Effect.  American Economic Journal: Economic Policy, 5(4), 230-69.
        3. Smith, M. L. (2010). Perceived corruption, distributive justice, and the legitimacy of the system of social stratification in the Czech Republic. Communist and Post-Communist Studies, 43(4), 439-451.
    19. Cropazano, R., & Schminke, M. (2001). Using social justice to build effective work groups. In Turner M., editor. Groups at work: theory and research, Mahwah (NJ): Lawrence Erlbaum Associates, pp.143– 171.
    20. DeConinck, J. B., & Stilwell, C. D. (2004). Incorporating organizational justice, role states, pay satisfaction and supervisor satisfaction in a model of turnover intentions. Journal of Business Research, 57, 225– 231.
    21. Folger, R., & Cropanzano, R. (1998). Organizational justice and human resource management. Beverly Hills (CA): Sage.
    22. Greenberg, J. (1990). Organizational justice: Yesterday, today, and tomorrow. Journal of Management, 16, 399–432.
    23. Hwang, K. (1996). Administrative corruption in the Republic of Korea. University of Southern California.
    24. Khan, M. M. (1999). Political and administrative corruption: concepts, comparative experience and Bangladesh case. Paper prepared for transparency international, Bangladesh Chapter, Dhaka.
    25. Konovsky, M. A. (2000). Understanding procedural justice and its impact on business organizations. Journal of Management, 26, 489–511.
    26. Lind, E. A., & Tyler, T. R. (1988). The social psychology of procedural justice. New York: Plenum.
    27. Matsumoto, M. (2005). Government education expenditure: A case study of four Southeast Asian countries. Kyoiku University.
    28. Moorman, R. H. (1991). Relationship between organizational justice and organizational citizenship behaviors: Do fairness perceptions influence employee citizenship?. Journal of Applied Psychology, 76, 845–855.
    29. Pool, W. L. (2005). Organizational justice as a framework for understanding union management relations in education. Canadian Journal of Education, 30, 725-748.