پله ‏برقی شیشه ‏ای: واکاوی سیطرۀ جنسیتی انتصابات در آموزش‌وپرورش استان ایلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه مدیریت دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

2 کارشناس امور زنان و جوانان، اداره کل آموزش و پرورش استان ایلام، ایلام، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل اثرگذار بر پدیدة پله‏برقی شیشه‏ای و با روش تحقیق کیفی مبتنی بر نظریة داده‌‏بنیاد انجام شد. جامعة آماری همة خبرگان و کارشناسان آموزش‌وپرورش استان ایلام بودند. نمونه‌گیری به روش هدفمند با استفاده از فن گلولة برفی انجام شد که نتیجة آن 16 مصاحبه با خبرگان و کارشناسان در حوزة انتصاب در آموزش‌وپرورش ایلام بود. حاصل این مصاحبه‌ها مجموعه‌ای از مضامین اولیه بود که طی فرایند رفت‌وبرگشتی کدگذاری شد. یافته‌های پژوهش بر وجود پله‌برقی شیشه‌ای در این بافت دلالت داشتند. مؤلفه‌های شناسایی‌شدة اثرگذار بر پله‏برقی شیشه‏ای شامل عوامل سازمانی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، ویژگی‏های زنان، ویژگی‏های کار اداری، مردخویی، ساختار سنتی مدیریت، حمایت شبکة مردانه، فرهنگ، آموزه‏های دینی، باورهای قالبی، مشکلات کار با خانم‏ها، و حاکمیت فرهنگ مردسالار بودند. این پدیده باعث ناکارآمدی زنان می‌شود و پیامدهای فردی، اجتماعی، و سازمانی به دنبال دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. احسانی، محمد و سیده ناهید شتاب‌بوشهری، هاشم کوزه‌چیان، اصغر مشبکی اصفهانی (1387). «بررسی و رتبه‌بندی عوامل بازدارندة ارتقای زنان به پست‏های مدیریتی در هیئت‏های ورزشی استان خوزستان»، پژوهش در علوم ورزشی، د 6، ش 19، صص 171 ـ 189.
  2. الوانی، سید مهدی و مژگان ضرغامی فرد (1380). «موفقیت زنان در راه‌کارهای مدیریتی»، مدیریت دولتی، ش 22، صص 53 ـ 54.
  3. اشتراوس، آنسلم و جولیت کوربین (1985). اصول و روش تحقیق کیفی، ترجمة بیوک محمدی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  4. پورکیانی، مسعود (1388). مشکلات شغلی زنان در پست‏های مدیریتی.
    1. http://www.golenarjes.ir/forum/archive/index.php/html.3144
  5. بزمی، مهناز و فریدون وحیدا، محمداسماعیل انصاری، منصور حقیقتیان (1394). «ارزیابی جامعه‏شناختی عدالت سازمانی و رابطة آن با فرهنگ سازمانی در سازمان‏های آموزشی (نمونة مورد مطالعه: کارکنان اداره‏های آموزش‌وپرورش مشهد)»، علوم اجتماعی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، صص 45 ـ 68.
  6. چگینی، مهرداد و معصومه حقی (1389). «تأثیر فرهنگ سازمانی بر جذب زنان در پست‏های مدیریتی»، زن و جامعه، س 1، ش 4، صص 95 ـ 110.
  7. ضرغامی‌فرد، مژگان و محمدرضا بهبودی (1393). «پدیدة صخرة شیشه‏ای: بررسی تجربه‌ها و چالش‏های زنان در پست‏های رهبری سازمان»، مدیریت فرهنگ سازمانی، د 12، ش 2، صص 191 ـ 211.
  8. گروسی، سعیده و فاطمه انجم (1391). «بررسی برخی عوامل فرهنگی اجتماعی بر بهزیستی کارمندان سازمان‏های شهر کرمان»، جامعه‏شناسی کاربردی، س 23، ش 3، صص 92 ـ 122.

10. گل‌پرور، محسن و محمدعلی نادی (1389). «ارزش‏های فرهنگی و انصاف: عدالت سازمانی: رضایت شغلی و ترک خدمت»، تحقیقات فرهنگی، د 3، ش 9 ، صص 207 ـ 228.

11. مهرابی، امیرحمزه و حسین خنیفر، علی‌نقی امیری، حسن زارعی‌متین، غلام‌رضا جندقی (1390). «معرفی روش‏شناسی نظریة داده‌بنیاد برای تحقیقات اسلامی»، مدیریت فرهنگ سازمانی، س 9، ش 23، صص 5 ـ 30.

12. میرکمالی، سید محمد و ناصر ناستی‏زایی (1388). «موانع ارتقای زنان به پست‏های مدیریت میانی و عالی از دیدگاه دبیران زن شاغل در آموزش‌وپرورش»، پژوهش‌های مدیریت، س 2، ش 5، صص 57 ـ 78.

13. نجاتی آجی‏بیشه، مهران و رضا جمالی (1386). «شناسایی و رتبه‌بندی موانع ارتقای شغلی زنان و بررسی ارتباط آن با ابعاد عدالت سازمانی: زنان شاغل دانشگاه یزد»، مطالعات زنان، د 1، ش 3، صص 56 ـ 91.

14. Barbosa, I. & Cardoso, C. (2007). Managing Diversity in Academic Organization: A challenge to Organizational Culture. Journal of Woman in Management Review, 22(4), pp. 188-247.

15. Burgess, Z. & Tharenou, Ph. (2002). Women Board Directors: Characteristics of the Few.Journal of Business Ethics, 37, pp. 39–49.

16. Bush, A. & Holst, E. (2011). Gender Occupational Segregation, Glass Ceiling Effects, and Earnings in Managerial Positions: Results of a Fixed Effects Model. Discussion Paper, University of Flensburg and IZA, No. 5448

17. Collarmer, B. & Piper, P. (2001). Male Librarians: Men in a Feminized Profession, Journal of Academic Librarianship, 27(5), pp. 406-411.

18. Cotter, D. A., Hermsen, J. M., Ovadia, S., & Vanneman, R. (2001). The Glass Ceiling Effect. Social Forces, 80(2), pp. 655-681.

19. Creswell, J. W. (2002). Educational Research: Planning, Conducting, and Evaluating Quantitative Research. Prentice Hall.

20. Creswell, J. W. & Miller, D. L. (2000). Determining Validity in Qualitative Inquiry. Theory into Practice, 39(3): pp. 124-30.

21. Davidson, M. & Burke, R. (2000). Females in Management. In Davidson, M. and Burke, Executives Ranks of US Corporations, Academy of Management Perspectives, 20.

22. Elsesser, K. & Peplau, L. (2006). The Glass Partition: Obstacles to Cross-Sex Friendships at Work. Human Relations, 59(8), pp. 1077-1100.

23. Francois, H. (2006). Organizational Culture and Performance Measurement System. Journal of Accounting Organizational and Society, 31,pp. 77-103.

24. Goulding, A. & Jones, C. (1999). Is the Female of the Species Less Ambitious Than the Male? The Career Attitudes of Students in Departments of Information and Library Studies. Journal of Librarianship and Information Science, 31(1), pp. 7-19.

25. Harley, S. (2011). The Glass Escalator- Male Career Paths in NZ Libraries, Submitted to the School of Information Management. VictoriaUniversity of Wellington in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Master of Information Studies.

26. Hildenbrand, S. (1997). Still not Equal: Closing the Library Gender Gap. Library Journal, 122(4), pp. 44-46.

27. Hultin, M. (2003). Some Take the Glass Escalator, Some Hit Glass Ceiling? Career Consequences of Occupational Sex Segregation. Work and Occupations, 30(1), pp. 30-61.

28. Jacobs, J. A. (1989). Revolving Doors: Sex Segregation and Women’s careers. Stanford, CA: StanfordUniversity Press.

29. Kimmel, M. S. (2004). The Gendered Society. OxfordUniversity Press: New York.

30. Kinicki, A. (2007). Organizational Behavior (3rded.). New York: McGraw-Hill.

31. Kmec, Julie A., McDonald, S., & Trimble, L. B. (2010). Making Gender Fit and Correcting Gender Misfits: Sex Segregated Employment and the non-Search Process.Gender & Society, 24(2), pp. 213-236.

32. Laure, Robert H. & Laure, Jeanette C. (2002). Social Problems and the Quality of Life. United States of America, McGraw Hill.

33. Maume, D. J. (1999). Occupational Segregation and the Career Mobility of White Men and Women. Social Forces, 77, pp. 1433-1459.

34. Price-Glynn, K. & Rakovski, C. (2012). Who Rides the Glass Escalator? Gender, race and nationality in the National Nursing Assistant Study. Work, Employment andSociety, 26 (5), pp. 699-715.

35. Reskin, B. & Roos, P. (1990). Job Queues, Gender Queues: Explaining Women’s Inroads into Male Occupations. Philadelphia, TempleUniversity Press.

36. Robbines, Stephen P. (1991). Organization Theory, Structure, Design and Applications. United States of America, Prentice-Hall International Edition.

37. Rumsey, M. (2006). Is the Law Library a Women’s World? AALL Spectrum, 10(4), pp. 16-17.

38. Saka, A. M. L. (2007). Antecedent and Consequences of Employee Engagement. Journal of Management Psychology, 21, pp. 600-619.

39. Smith, R. A. (2012). Money, Benefits, and Power: A Test of the Glass Ceiling and Glass Escalator Hypotheses.The ANNALS of the American Academy of Political and Social Science, 639, 1.

40. Taylor, C. (2010). Occupational Sex Composition and the Gendered Availability of Workplace Support. Gender& Society, 24(2), pp. 189-212.

41. Williams, C. L. (1992). The Glass Escalator: Hidden Advantages for Men in the Female Professions. Social Problems, 39, pp. 253-267.