بررسی تأثیر عوامل فرهنگی، اجتماعی، و روانی بر رفتار سرمایه‌گذاران حقیقی بورس اوراق بهادار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، دانشکدة مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

2 استادیار، دانشکدة مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

3 استاد، دانشکدة مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

4 دانشیار، دانشکدة مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

این پژوهش بر توسعة پیشینة علمی در خصوص تبیین عوامل فرهنگی و اجتماعی و روانی اثرگذار بر رفتار سرمایه‌گذاران حقیقی متمرکز است تا رهیافتی برای شفاف‌سازی تصمیم‌گیری ایشان در بورس اوراق بهادار از این منظر ارائه کند. با توجه به نقش پررنگ مسائل فرهنگی و پدیده‌های اجتماعی در جامعة ایران، طبیعتاً تبیین این عوامل و بررسی تأثیر آن‌ها بر رفتار سرمایه‌گذاران حقیقی (که بالغ بر پنجاه درصد حجم معاملات و نود درصد تعداد معاملات بورس را به خود اختصاص داده‌اند) در کنار عوامل روانی می‌تواند چارچوبی برای طراحی آتی و شفاف‌سازی بیشتر فضای بورس اوراق بهادار ترسیم کند. در این تحقیق، پس از بررسی عمیق پیشینة نظری، با کمک روش فراترکیب، چارچوب مفهومی اولیه به نظرخواهی خبرگان به روش دلفی سپرده شد و پس از آن پرسشنامة لازم برای پیمایش تهیه شد. پرسشنامه میان نمونة آماری تحقیق، که شامل چهارصد نفر بود، توزیع و سپس جمع‌آوری شد و اطلاعات حاصل، با استفاده از تکنیک‌های آماری، تجزیه‌وتحلیل شد تا چارچوب نظری تحقیق حاصل شود. در نهایت، تأثیر عوامل مزبور بر رفتار سرمایه‌گذاران بورس اوراق بهادار تأیید و میزان تأثیر هر یک بررسی شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. امام، سولماز (1389). «عوامل مؤثر بر سرمایه‌گذاری در بورس اوراق بهادار»، رشد، ش 164، صص 21 ـ 26.
  2. بزاززادة تربتی، حمیدرضا؛ اسفندیار ملکیان؛ یحیی کامیابی (1395). «واکنش بازار نسبت به اطلاعات نامشهود: نقش تعدیل‌کنندة سرمایه‌گذاران نهادی»، حسابداری مالی، س 8، ش 31، صص 1 ـ 29.
  3. خداپرست شیرازی، جلال؛ محمد سیرانی؛ سمیه ابوالفتحی (1390). «عوامل مؤثر بر بروز رفتار جمعی در بین سهامداران عادی بورس اوراق بهادار»، پژوهشنامة حسابداری مالی و حسابرسی، س 3، ش 11، صص 87 ـ 108.
  4. خلیلی عراقی، مریم؛ فریدون رهنمای رودپشتی؛ آرام جودکی (1388). «بررسی تفاوت‌های رفتاری بین سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی بعد از تعطیلات هفتگی»، پژوهش‌های مدیریت، ش 83، صص 79 ـ 86.
  5. خنیفر، حسین و ناهید مسلمی (1396). اصول و مبانی روش‌های پژوهش کیفی، تهران، نگاه دانش.
  6. دهقان، عبدالمجید (1387). «بررسی عوامل روانی تأثیرگذار در بورس»، تدبیر، ش 196.
  7. کریمی، کیانا و فریدون رهنمای رودپشتی (1394). «تورش‌های رفتاری و انگیزه‌های مدیریت سود»، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، س 4، ش 14، صص 15 ـ 31.
  8. مهدوی عادلی، محمدحسین و رضا فهیمی دوآب (1389). «مقایسة اطلاعات رسمی و شایعات بر انتخاب خریداران سهام در بازار بورس اوراق بهادار»، دانش و توسعه، س 17، ش 32، صص 67 ـ 86.
  9. وکیلی‌فرد، حمیدرضا؛ حیدر فروغ‌نژاد؛ مهدی خشنود (1392). «ارزیابی رفتار سرمایه‌گذاران در بورس اوراق بهادار با روش فرایند تحلیل شبکه‌ای»، مدیریت دارایی‌ و تأمین مالی، س 1، ش 2، صص 19 ـ 34.

10. Ali, Imran & Adeel Tariq (2013). Factors Affecting Individual Equity Investor’s Decision Making in Pakistan. JIEB, 1, pp. 18-32.

11. Aziz, Bilal & Muhammad Abdullah khan (2016). Behavioral factors influencing individual investor’s investment decision and performance, Evidence from Pakistan Stock Exchange. International Journal of Research in Finance and Marketing, 6 (7), pp. 74–86.

12. Baker, H. K. & J. A. Haslem (1974). The impact of investor socioeconomic characteristics on risk and return preferences. Journal of Business Research, 2, pp. 469-476.

13. Brown, L. C., T. O. Barnwell, Jr. (1987). The enhanced stream water quality models QUAL2E and QUAL2E-UNCAS: Documentation and User Manual. Tufts University and US EPA, Athens, Georgia.

14. Cohen, Nicholas & Robert Ader (1975). Behaviorally Conditioned Immunosuppression. Psychosomatic Medicine, 37 (4), pp. 333-341.

15. Epstein, Seymour (2003). Cognitive-experiential self-theory of personality. In Millon, T., & Lerner, M. J. (Eds). Comprehensive Handbook of Psychology. Hoboken, NJ: Wiley & Sons. Vol. 5. Personality and Social Psychology. pp. 159-184.

16. Haritha, PH & U chil Rashmi (2016). Conceptual framework on market factors affecting investor’s sentiments and the effect of behavioral pitfalls on investment decision making. Journal of Economics and Finance, pp. 29-34.

17. Hill, Clayer A. (1997). The political determinants of investors' behavior, Uniwin University.

18. Kengatharan, Lingesiya & Navaneethakrishnan Kengatharan (2014). The Influence of Behavioral Factors in Making Investment Decisions and Performance: Study on Investors of Colombo Stock Exchange, Sri Lanka. Asian Journal of Finance & Accounting, 6 (1), pp. 1-23.

19. Kim, K. A. & J. R. Nofsinger (2008). Behavioral finance in Asia. Pacific-Basin Finance Journal, l6 (4), pp. 1-7.

20. Kimeu, Caroline Ndinda, Anyango, Wycliffe, Rotich, Gladys (2016). Behavioral Factors Influencing Investment Decision among Individual Investors in Nairobi Securities Exchange. The Strategic Journal of Business & Change Management, 3 (4), pp. 1243-1258.

21. LeBaron, Blake, William Brock & Josef Lakonishok (1992). Simple Technical Trading Rules and the Stochastic Properties of Stock Returns. Journal of Finance, 47 (5), pp. 1731-1764.

22. Lewellen, Wilbur G. & S. G. Badrinath (1997). On the measurement of Tobin's Q. Journal of Financial Economics 44(1): pp. 77-122.

23. Liivamagi, Kristjan, (2016). Investor education and trading activity on the stock market. Baltic Journal of Economics, 16 (2), pp. 114-131.

24. Merilkas, A. & D. Prasad (2003). Factor influencing Greek investor behavior on the Athens stock Exchange, paper presented at the Annual meeting of Academy of Financial Services, Colorado.

25. Riley, W. B. & K. V. Chow (1992). Asset allocation and individual risk aversion. Financial Analysts Journal, 48 (6), pp. 32-37.

26. Shah, M. U. D., A. Shah, &, S. U. Khan (2017). Herding behavior in the Pakistan stock exchange: some new insights. Research in International Business and Finance, in press: https://doi.org/10.1016/j.ribaf.2017.07.022

27. Tekçe. B., N. Yilmaz, & R. Bildik (2016). What Factors Affect Behavioral Biases? Evidence from Turkish Individual Stock Investors. Research in International Business and Finance, 37, pp. 515-526. http://dx.doi.org/doi:10.1016/j.ribaf.2015.11.017

28. Vinh Vo, Xuan, Anh Phan, Dang Bao (2017). Further evidence on the herd behavior in Vietnam stock market. Journal of Behavioral and Experimental Finance, 13, pp. 33-31. http://dx.doi.org/10.1016/j.jbef.2017.02.003

29. Yahyazadehfar, M., M. R. Zali, & H. Shababi (2009). Determinants of Investors Financial Behavior. Iranian Economic Review, 14 (23), pp. 61-77.