طراحی الگوی عوامل مؤثر بر نشاط سازمانی کارکنان: پژوهشی به روش فراترکیب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم اجتماعی، دانشکدة علوم انسانی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

2 گروه علوم سیاسی، دانشکدة حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

هدف از اجرای این تحقیق طراحی الگوی عوامل مؤثر بر نشاط سازمانی کارکنان با روش فراترکیب بود. در پژوهش حاضر، با به‌کارگیری رویکرد مرور سیستماتیک و فراترکیب کیفی، به تحلیل نتایج و یافته‌های محققان قبلی پرداخته شد و با اجرای گام‌های هفتگانة روش ساندلوسکی و باروسو مدل مفهومی عوامل مؤثر بر نشاط سازمانی کارکنان دسته‌بندی شدند. اعتبار مقالات با برنامة مهارت‌های ارزیـابی حیـاتی (CASP) مشـخص شـد. از این منظر این پژوهش از نظر هدف کاربردی است که محققان پس از بازبینی مقالات مرتبط آن‌ها را با یک‌دیگر ترکیب کردند. در این زمینه، پس از بررسی‌های اولیه و نظر استادان این حوزه، 16 مقاله از میان ده‌ها مقاله رصد و در پایگاه‌های اطلاعاتی به عنوان جامعة آماری انتخاب شدند و مورد بررسی و ارزیابی دقیق قرار گرفتند. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد تا کنون در 3 بعد و 10 مؤلفه و 79 شاخص دربارة عوامل مؤثر بر نشاط سازمانی کارکنان تحقیق صورت پذیرفته که پس از طی مراحل متعدد مدل مفهومی مرتبط با این موضوع ارائه شده است. ابعاد اصلی نشاط سازمانی کارکنان شامل بعد فردی، سازمانی، و اجتماعی است که پس از طی مراحل مختلف مدل مفهومی مرتبط با این موضوع ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


‏‫باقری، ‌مسلم (۱۳۹۶). نقش میانجیگری نشاط سازمانی در رابطة معنویت سازمانی و تعهد سازمانی (دانشگاه شیراز). فرهنگ در دانشگاه اسلامی، 22(7)، 3 ـ 18.
‏‫پابرجا، ‌الهام؛ آهنگ، ‌فرحناز و حیدر‌بیگی، ‌شهلا (۱۳۹۵). بررسی رابطة فضیلت سازمانی و شادی سازمانی (مورد مطالعه: دانشگاه ولی عصر(عج) رفسنجان). توسعة مدیریت منابع انسانی و پشتیبانی، 42(11)، 161 ـ 188.
‏‫پسندیده، عباس (۱۳۹۸). الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان‌شناسی مثبت‌گرا. دارالحدیث.
‏‫تریپتی، ام.ام. (۱۳۸۴). لزوم نشاط‌آفرینی در سازمان‌ها. مترجم: ‌احمد‌علی رضایی. مدیریت، 105 ـ 106(15)، 81 ـ 84.
‏‫جووری، ‌بهنوش (۱۳۹۹). شناسایی الگوی ساختاری‌ـ تفسیری از راهبردهای سازمانی نشاط‌آفرین (مورد مطالعه: منابع انسانی دانشگاه‌ها). فرهنگ در دانشگاه اسلامی، 35(10)، 305 ـ 338.
‏‫جووری، بهنوش و محمدی‌مقدم، یوسف (1399). نشاط و راهبردهای جاری‌سازی آن در دانشگاه‌ها. اندیشه‌های نوین تربیتی، 17(1)، 245 ـ 271.
‏‫جووری، بهنوش؛ محمدی‌مقدم، یوسف؛ قهرمانی‌قاجار، سوسن و حسن‌مرادی، نرگس (۱۳۹۶). نشاط‌آفرینی و سلامت اجتماعی دانشگاهیان (ارائة یک نظریة داده‌بنیاد). پژوهشنامة مددکاری اجتماعی، 4(14)، 67 ـ 104.
‏‫چاوش‌باشی، ‌فرزانه (۱۳۹۳). نقش فرهنگ کارآفرینی در نشاط سازمانی کارکنان محیط‌های فرهنگی (مطالعة موردی: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب). پژوهش هنر، 6(2)، 37 ـ 42.
‏‫چاوش‌باشی، ‌فرزانه و دهقان‌عفیفی، ‌ناهید (۱۳۹۲). شناسایی و سنجش عوامل تأثیرگذار بر نشاط سازمانی کارکنان در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب. علوم رفتاری (ابهر)، 16(5)، 43 ـ 66.
‏‫زارعی‌متین، حسن؛ جندقی، غلام‌رضا و حق‌گویان، زلفا (۱۳۸۸). شناسایی مؤلفه‌های نشاط در محیط کار و سنجش وضعیت این مؤلفه‌ها در سازمان‌های اجرایی استان قم. مدیریت دولتی، 1(2).
‏‫سوداگر، اسما و ناستی‌زایی، ناصر (۱۴۰۰). تأثیر رهبری امنیت‌مدار بر نشاط سازمانی با نقش میانجی روحیه در محیط کار. پژوهش‌نامة روان‌شناسی مثبت، 7(2)، 61 ـ 72.
‏‫طالبی، ‌داود و زاهدی، ‌لیلا (۱۳۸۵). بررسی عوامل مؤثر بر نشاط کارکنان در شرکت ساپکو. مدیریت فردا، 13 ـ 14(4)، 127 ـ 142.
‏‫طاهریان، ‌حسین؛ فیض، ‌داود و حیدرخانی، ‌زهرا (۱۳۹۳). عوامل مدیریتی و سازمانی مؤثر بر شادی و نشاط در دانشگاه‌ها و تأثیر آن‌ها بر تولید علم. پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، 72(20)، 99 ـ 116.
‏‫غلام‌زاده، سمیه (۱۳۸۸). بررسی رابطة عوامل مؤثر بر شادکامی و تأثیر آن بر عملکرد سازمانی (پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد). دانشکدة دانشگاه تهران. پردیس قم. قم.
‏‫مبینی دهکردی، علی و کشتکار هرانکی، مهران (۱۳۹۵). فراترکیب مدل‌های نوآوری اجتماعی. برنامه‌ریزی رفاه و توسعة اجتماعی، 8(26)، 101 ـ 138.
‏‫محمدظاهری، ‌محمد (۱۳۹۶). شناسایی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر نشاط سازمانی در سازمان‌های کوچک استان همدان. مطالعات فرهنگی پلیس، 15(4)، 93 ـ 112.
‏‫محمدهاشمی، ‌زهرا؛ قاضی‌نوری، ‌سپهر و سجادی‌فر، ‌مهدی (۱۳۹۸). چهارچوب اثربخشی مداخلات دولتی تحقیق و توسعه بر عملکرد بنگاه‌ها؛ یک رویکرد فراترکیب. نوآوری و ارزش‌آفرینی، 15(8)، 1 ـ 26.
‏‫مرشدی تنکابنی، محمدحسن؛ ویسه، صید مهدی و تابان، محمد (۱۳۹۸). بررسی تأثیر اعتماد سازمانی بر بهره‌وری با نقش میانجی نشاط کاری (مورد مطالعه: دانشگاه ایلام). پژوهش‌های روان‌شناختی در مدیریت، 4(2)، 123 ـ 147.
‏‫مرشدی تنکابنی، ‌محمدحسن (۱۳۹۸). نقش اخلاق کار اسلامی در نشاط سازمانی (مطالعة موردی). اسلام و سلامت، 10(4)، 41 ـ 47.
‏‫ملکی، حامد؛ طباطبایی، فاطمه؛ باقری‌نیک، مصیب؛ لکا، شیلا؛ مهاجری ایروانی، مژگان و نمازی، محمدجواد (۱۴۰۱). رابطة میان معنویت کارکنان با نشاط سازمانی در بیمارستان هاجر(س) ارتش جمهوری اسلامی ایران در سال اول پاندمی کووید 19 (۱۳۹8 ـ ۱۳۹9). مجلة دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، 28(6)، 885 ـ 896.
‏‫نصرآبادی، حسن‌علی بختیار؛ بهرامی، سوسن؛ آرا، محمودکیوان و کلانتری، مهرداد (۱۳۸۸). سطح شادی در کارکنان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال 1388.
‏‫هادیان، ‌مهدی و رحمان‌زاده، ‌آروین (۱۳۹۷). بررسی عوامل مؤثر بر نشاط سازمانی در محیط کار کتابخانة ملی ایران. مطالعات منابع انسانی، 27(8)، 153 ـ 174.
‏‫یعقوبی، نورمحمد؛ رقیبی، مهوش و مطهری، زهرا (۱۳۹۲). بررسی رابطة بین معنویت سازمانی و شادکامی کارکنان؛ یک مطالعة موردی در ستاد فرماندهی نیروی انتظامی گلستان. طب انتظامی، سال دوم(2)، 119 ـ 126.
Argyle, M. (2003). 18 causes and correlates of happiness. Well-being: The foundations of hedonic psychology, 353.
Argyle, M. & Martin, M. (1991). The psychological causes of happiness. Subjective well-being: An interdisciplinary perspective, 77-100.
Bagheri, M. (2017). The mediating role of organizational vitality in the relationship between organizational spirituality and organizational commitment (case study: Shiraz University). Culture in Islamic University, 22(7), 3-18. (in Persian)
Chavoshabshi, F. & Dehghanafifi, N. (2013). Identifying and measuring the factors influencing the organizational vitality of employees in the Islamic Azad University, Tehran West Branch. Behavioral Sciences (Abhar), 16(5), 43-66. (in Persian)
Chavoshbashi, F. (2014). The role of entrepreneurial culture in the organizational vitality of employees in cultural environments (case study: Islamic Azad University, Tehran West Branch). Art research, 6(2), 37-42. (in Persian)
Cloutier, S., Jambeck, J., & Scott, N. (2014). The Sustainable Neighborhoods for Happiness Index (SNHI): A metric for assessing a community’s sustainability and potential influence on happiness. Ecological Indicators, 40, 147-152.
Finfgeld, D. L. (2003). Metasynthesis: The state of the art—so far. Qualitative health research, 13(7), 893-904.
Gholazadeh, S. (2009). Investigating the relationship between factors affecting happiness and its impact on organizational performance. University of Tehran, Qom Campus, Qom. (in Persian)
Hadiyaan, M. & Rahmanzadeh, A. (2018). The factors affecting organizational vitality in the working environment of the National Library of Iran. Scientific Quarterly of Human Resources Studies, 8(1), 153-174. (in Persian)
Jovari, B. (2020). Identifying the structural model-interpretation of organizational strategies that bring vitality (case of study: human resources of universities). Culture in Islamic University, 35(10), 305-338. (in Persian)
Jovari, B. & Mahammadimoghadam, Y. (2021). Enthusiasm and strategies for its implementation in universities. New educational ideas, 17(1), 245-271. (in Persian)
Jovari, B. & Hasan-Moradi, N. (2017). The vigor-creating and social health of academics: A Grounded Theory Method. Juornal of A Research Journal on Social Work, 4(14), 67-104. (in Persian)
Kjerulf, A. (2007). Happy Hour is 9 to 5. E-book (online): http://positivesharing. com/category/happy at work.
Maleki, H., Tabatabaee, F., Bagherinik, M., Laka, S., Mohajeri Iravani, M., & Namazi, M.J. (2022). The Relationship between Employees’ Spirituality and Organizational Vitality in Hajar Hospital, an Army hospital of the Islamic Republic of Iran, during the first year of the COVID-19 Pandemic (2019-2020). Journal of Sabzevar University of Medical Sciences, 28(6), 885-896. (in Persian)
Moahammadzaheri, M. (2017). Identification and ranking of factors affecting organizational vitality in small organizations in Hamadan province. Police cultural studies, 15(4), 93-112. (in Persian)
Mobenidekordi, A. & Keshtkarhafanaki, M. (2016). Transformation of social innovation models. Social Development & amp; Welfare Planning, 8(26), 101-138.  (in Persian)
Mohammadhashemi, Z., Ghazinoori, S., & Sajadifar, M. (2019). The framework of the effectiveness of government research and development interventions on the performance of enterprises; A hybrid approach. Innovation and value creation, 15(8), 1-26. (in Persian)
Morshedi Tonekaboni, M.H., Veiseh, S. M., & Taban, M. (2019). Investigating the effect of organizational trust on organizational productivity with mediating role of vitality (Case Study: Ilam University). Biannual Journal of Psychological Research in Management, 4(2), 123-147. (in Persian)
Morshedi Tonekaboni, M.H. (2019). Role of Islamic work ethics in organizational vitality (Case study). babol-iahj, 4(2), 41-47. (in Persian)
Nasrabadi, H.A. B., Bahrami, S., Keyvanara, M., & Kalantari, M. (2009). The happiness level among the staff of the faculties in Isfahan University of Medical Sciences in 2009. Iran Occupational Health Journal, 6(3). (in Persian)
Pabarja, E., Ahang, F., & Heydarbeygi, Sh. (2016). Investigating the relationship between organizational virtue and organizational happiness (study: Vali Asr University (AJ) Rafsanjan). Development of human resource management and support, 42(11), 161-188. (in Persian)
Pasandideh, A. (2019). Islamic model of happiness with positive psychology approach. Darolhadis. (in Persian)
Pryce-Jones, J. (2011). Happiness at work: Maximizing your psychological capital for success. John Wiley & Sons.
Sandelowski, M. & Barroso, J. (2006). Handbook for synthesizing qualitative research. Springer publishing company.
Sodagar, A. & Nastiezaie, N. (2021). The Effect of Secure Leadership on the Workplace Happiness with the Mediating Role of Spirituality in the Workplace. Positive Psychology Research, 7(2), 61-72. (in Persian)
Taherian, H., Feiz, D., & Heydarkhani, Z. (2014). Studying the Effective Managerial and Organizational Factors on the Happiness and Joy in the Universities and their Effects on the Knowledge Production. IRPHE-Journal, 20(2), 99-116. (in Persian)
Talebi, D. & Zahedi, L. (2016). Investigating the factors affecting the vitality of employees in Sapco company. Farda Management, 13-14(4), 127-142. (in Persian)
Tripti, M. M. (2005). The need to create vitality in organizations. (Rezaei, tran.), Management, 105-106(15), 81-84.
Yaqoobi, N.M., Raqibi, M., & Motahari, Z. (2013). The Relationship Organizational Spirituality and Employees Happiness: A Case Study in Golestan Police Headquarter. Journal of Police Medicine, 2(2). (in Persian)
Zarei Matin, H., Jandaghi, Gh.R., & Haghgooyan, Z. (2009). The Identifying of Factors of Happiness at Work and Survey that Factors in Administrative Organizations. Journal of Public Administration, 1(2). (in Persian)